مقاصد جدید صادراتی ایران

به گزارش پیام ساختمان، محمد حسن گودرزی: آمار صادرات در ایران همواره از مسائلی بوده است که کارشناسان اقتصادی در مورد آن اختلاف نظر داشته اند. با این حال در سال های اخیر و به خصوص بعد از رفع تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران که شامل بخش کشتیرانی ایران نیز شد، بخش صادرات کالا جانی تازه گرفت. با این حال به نظر می رسد که ایران تلاش دارد که علاوه بر مقاصد قبلی صادراتی، مقاصد جدیدی را نیز به به لیست کشورهای وارد کننده کالاهای ایرانی اضافه کند. در واقع تجربه تلخ دوران تحریم به ایران نشان داده است که تکیه بر چند کشور از نظر اقتصادی می تواند ضربات جبران ناپذیری به اقتصاد کشور وارد کند.سهم اندک مصالح ساختمانی در صادرات کشوربا همه این اوصاف همچنان بخش صادرات در ایران با مشکلات بسیاری رو به رو است که باعث می شود این کشور قافیه به رقبای منطقه ای خود مانند امارات متحده عربی، عراق و قطر واگذار کند. شاید یکی از انتقاداتی که همواره کارشناسان اقتصادی در مورد اعلام آمار صادرات در ایران داشته اند تاکید بر کمیت افزایش صادرات کالا است. در واقع ممکن است درآمد های ایران از صادرات کالا نسبت یک دوره زمانی کمتر شده باشد اما از نظر حجم و وزن با افزایش رو به رو شده باشد.انتقاد بعدی که ممکن است در مورد افزایش صادرات ایران شود مربوط به نوع کالا های صادراتی است. درصد زیادی از کالاهای صادراتی غیر نفتی ایران را میعانات و محصولات مربوط به پتروشیمی تشکیل می دهند و سایر کالاهای داخلی مانند موادغذایی، مصالح ساختمانی و محصولات کشاورزی سهم چندانی در صادرات ایران نداشته باشند.آمار چه می گوید؟مجتبی خسرو تاج رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: در هشت ماه امسال 28 میلیارد و 17 میلیون دلار کالا و میعانات گازی از کشور صادر شد. این میزان صادرات کالا نسبت به مدت مشابه سال قبل 5.7 درصد افزایش داشته است.به گفته وی طی هفت ماه سال جاری نیز 170 میلیون دلار فرش ماشینی و موکت و حدود 166 میلیون دلار فرش دستباف از کشور صادر شد.رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: طی همین مدت 103 میلیون دلار دارو و تجهیزات پزشکی از کشور صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 50 درصد افزایش نشان می دهد.بر اساس آمار گمرک ایران از تجارت خارجی هشت ماه سال جاری، در این مدت 81 میلیون و 761 هزار تن کالا به ارزش 28 میلیارد و 117 میلیون دلار از ایران صادر شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزنی 29.3 درصد و از لحاظ ارزش 5.7 درصد افزایش یافته است.بر این اساس، بررسی آمار صادرات این مدت به کشورهای مختلف نشان می دهد که حدود 90 درصد از صادرات ایران به 15 کشور دنیا انجام می شود و سایر کشورها تنها 10 درصد از کالاهای صادراتی ایران را دریافت می کنند.به این ترتیب 89.83 درصد از کل وزن صادرات انجام شده و 88.78 درصد از ارزش آن در هشت ماهه سال جاری به 15 کشور دنیا انجام شده، به طوری که حدود 73.5 میلیون تن کالا به ارزش 24 میلیارد و 962 میلیون دلار راهی این کشورها شده است.پراکندگی صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای خارجی نسبت به مدت مشابه سال گذشته تغییر چندانی نداشته و در سال گذشته هم تقریبا همین درصد از صادرات بین تنها 15 کشور اصلی پخش می شده است.براساس گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران، صادرات غیرنفتی کشور در سال گذشته حدود 42 میلیارد و 415 میلیون دلار بوده که از این میزان 6 میلیارد و 664 میلیون دلار سهم میعانات گازی بوده است.منتقدان چه می گویند؟محمد لاهوتی در این باره اظهار داشت: بر اساس آمار هشت ماهه اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران، واردات در شرایط نسبتاً بهتری نسبت به قبل رقم خورده و به لحاظ ارزشی، یک درصد رشد داشته است؛ این در شرایطی است که حجم واردات به لحاظ وزنی 6.25 درصد کاهش داشته است، چرا که کالاهای ساخته شده بیشتری وارد کشور شده است.رئیس کنفدراسیون صادرات ایران افزود: در صادرات غیرنفتی علیرغم اینکه تراز تجاری کشور 734 میلیون دلار مثبت بوده، اما صدور کالا به لحاظ وزنی 29 درصد و از نظر ارزشی 5.74 درصد رشد داشته است که این نشانگر آن است که کالای بیشتری از کشور صادر شده ولی ارز کمتری وارد شده است.وی تصریح کرد: میانگین قیمت کالاهای وارداتی کشور در سال جاری 1270 دلار بوده که این رقم در سال گذشته چیزی حدود 1180 دلار رقم خورده است، ولی میانگین قیمت کالای صادراتی کشور در سال 94 معادل 420 دلار در هر تن بوده که در سال 95 به 344 دلار رسیده است.لاهوتی ادامه داد: به هر حال دولت نشان داده که توانسته نظم و انضباط در واردات و صادرات برقرار کرده و از نابسامانی و بی انضباطی در تجارت خارجی جلوگیری کند. این در شرایطی است که باید از خام فروشی کالاها نیز جلوگیری کرده و حمایت ها را به سمت کالاهای صنعتی، معدنی و کشاورزی با ارزش افزوده بالا هدایت نماییم.به گفته وی، درصد زیادی از صادرات کالاهای غیرنفتی مربوط به بخش معدن بوده است در حالی که باید حمایت را به سمت کالاهایی با ارزش افزوده بالا که بیشترین ارزآوری را برای کشور دارند، هدایت کرد.جمشید نَفَر از اعضای کنفدراسیون صادرات ایران نیز با اشاره به آمار صادرات کشور گفت: آماری که اخیرا در مورد رشد صادرات کشور اعلام شده بیشتر نشانگر این موضوع است که صادرات کالا از ایران از نظر حجمی رشد داشته است. در واقع بیشتر کالاهای صادراتی کشور مربوط به بخش پتروشیمی و میعانات است و صادرات خدمات و کالا مربوط به این بخش تغییر چندانی نداشته و حتی با رشد منفی رو به رو بوده است.