بایدها و نبایدهای فعالیت اقتصادی در بازار عراق

به گزارش پیام ساختمان به نقل از اتاق ایران، فعالان اقتصادی به آینده بازار عراق دلخوش هستند و امیدوار؛ می گویند طولی نمی کشد که امنیت در عراق، باعث شکوفایی بازارهای عراقی می شود به روی اقتصاد ایران. بازار حمل ونقل، صادرات مواد غذایی و پوشاک، نفت و گاز و پتروشیمی، فولاد، سیمان و نیروی کار. همه فعالان اقتصادی یک صدا می گویند: بازار عراق را فراموش نکنید.» فاضل شنیور، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، بازارهای عراق را به خوبی می شناسد، با آن ها دادوستد می کند و اما گلایه ای از وضعیت این بازارها، و مرز شلمچه حرف ثابت شنیور است. فاضل شنیور، نایب رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران از اهمیت بازارهای عراق و چالش های آن می گوید. او اولین مسئله را تعرفه های صادراتی می داند؛ تعرفه های صادراتی کشور عراق یکی از مشکلات اصلی صادرکنندگان است؛ با توجه به وضعیت اقتصادی عراق، شاهد افزایش میزان تعرفه ها هستیم. اما می توان مانند سایر کشورها از تعرفه های ترجیحی استفاده کرد و این مشکل را تا حدود زیادی رفع کرد.» به گفته شنیور، عدم حضور دولتی منسجم و قوانینی همه جانبه تعرفه ها در عراق به طور نابهنگام تغییر می کند. عراق یکی از بازارهای مهم صادرات غیرنفتی ایران است؛ اما این بازار با چالش های زیادی مواجه است. ریسک های سیاسی و تجاری همواره موجب نگرانی صادرکنندگان در روند فعالیت آن ها است؛ چراکه تحقق هر یک از این ریسک ها موجب اختلال در وصول وجه کالا و خدمات صادره از سوی آن ها می شود. شنیور می گوید: امنیت و عدم وجود آن در عراق، بازارهای این کشور را تحت تأثیر قرار داده است؛ از طرف دیگر تصمیم ها در آنجا به صورت منطقه ای و محلی گرفته می شود. اما در ایران هم اراده لازم برای حل مشکلات مرزهای شلمچه دیده نمی شود. میزان صادرات در مرز شلمچه عضو هیات نمایندگان اتاق ایران درباره میزان صادرات مرز شلمچه می گوید: ظرف سه ماهه پایانی سال 94 و سال 95، در مرز شلمچه شاهد کاهش پنج درصدی میزان صادرات بوده است، اعمال نابرابر قوانین در مرزهای مختلف موجب کاهش صادرات در مرز شلمچه شده است. BV مشکل امروز صادرات به عراق او تصریح می کند: در مرز شلمچه از تاجران خواسته می شود قوانین را اعم از داشتن BV (مجوز صادرات به عراق) و گواهی از مبدأ، رعایت کنند؛ این در صورتی است که این قوانین در سایر مرزها اعمال نمی شود. او BV را از مشکلات اساسی صادرکننده های ایران در عراق می داند؛ آن ها استانداردهای ایرانی را قبول ندارند. شنیور می گوید: آزمایش‍گاه هایی که سلامت محصولات غذایی ایرانی را در عراق تأیید می کنند در اختیار کشورهای اروپایی است؛ رقابت در این بازارها مهم ترین عاملی است که آن ها سلامت کالای ایرانی را تأیید نمی کنند یا به سختی این کار را انجام می دهند؛ درنتیجه صادرکننده های ما با مشکلات عدیده ای در این بازار روبروست. او از مشکلات دیگر صادرکننده ها در مرز عراق می گوید: در مرز شلمچه صادرکننده ها با مشکلات بیشتری روبرو هستند؛ یکی از این مشکلات صدور مجوز صادرات به برخی موارد همچون محصولات لبنی در سایر مرزها ازجمله مهران و ندادن این مجوز به مرز شلمچه است. عراق بر کالاها قیمت گذاری می کند شنیور می گوید: باوجود قیمت گذاری و ارزش گذاری بر کالاها اما همچنان عراق برای کالاها قیمت گذاری می کند که همین امر در برخی مواقع باعث افت قیمت کالا می شود. باید اصلاح این رویه در دستور کار قرار گیرد. برای اصلاح این مشکل مدیریت و نظر واحد و درنتیجه ارائه آماری یکسان از مرجع واحد لازم است. اگر این هماهنگی و همنوایی وجود داشته باشد مشکلات صادرکننده های بخش خصوصی و حتی بخش دولتی در مرز شلمچه مشخص و اصلاح می شود. قوانین مرزها یکسان باشد قوانین در مرز مهران، چذابه و شلمچه یکسان نیست؛ کرایه حمل بار و گمرک درمرز چذابه نصف مرز شلمچه است و همین مسئله مشکلاتی را در مرز شلمچه به وجود آورده است. درصورتی که قوانین در مرزها باید یکسان باشد ولی چنین نیست. امیدوارم که مسئولان گمرکی رویه ثابت و یکسانی را برای رفع این مشکل در نظر بگیرند. او شهر ناصریه را مثال می زند که این ها در حوزه های متعدد می توانند با ایران همکاری تجاری داشته باشند ولی به دلیل مشکلات مرز شلمچه این همکاری ممکن نیست و در عمل با مشکلات جدی مواجه است. باید جلوی این بی برنامگی گرفته شود. دولت ها باید در رفع موانع و مشکلات مرزها بکوشند. مشکلات ارزی پیش پای روابط اقتصادی ایران و عراق به گفته عضو هیئت نمایندگان اتاق خرمشهر، دوران تحریم مسائل و مشکلاتی را برای نقل و انتقالات پولی و مالی دو کشور فراهم آورد که انتظار می رفت با لغو تحریم ها این مسائل حل شود گرچه مشکلات ارزی- دلار همچنان باقی است. او می گوید: در حوزه مسائل پولی و بانکی با مشکلاتی روبرو هستیم؛ از آنجایی که اکثر منابع ارزی این کشور که از طریق فروش منابع نفتی به دست می آیند به صورت دلار بوده از این رو لازم است که در این خصوص از ارزهای جایگزین استفاده نماییم. حمل ونقل مانعی دیگر شنیور از موانع حمل ونقل در ارتباط با این کشور می گوید: باید از طریق سهولت در نقل و انتقالات، چرخه واردات و صادرات دو کشور را متوازن تر سازیم تا بدین طریق بتوانیم در مسیر تحقق تبادل تجاری و اقتصادی دو کشور گام برداشت. از طرف دیگر باید حمل ونقل در داخل این کشور تسهیل شود. او یکی از مشکلات دیگر را بسته شدن مرز شلمچه در ایام محرم عنوان می کند و می گوید: باید مرز زیارتی و تجاری از هم تفکیک شود؛ هرروز بسته بودن مرزها ضرر بسیار زیادی به اقتصاد ملی ایران است. راهکاری برای توسعه صادرات برای توسعه صادرات چه باید کرد؟ فاضل شنیور، راهبرد اصلی را، حمایت بی قیدوشرط از تولید داخلی و توسعه صادرات غیرنفتی می داند که باید در برنامه و عمل، سازوکارهای لازم برای این موضوع فراهم شود. او معتقد است: باید باور کرد که مقوله توسعه صادرات یک مقوله بسیار تخصصی است و دانش اقتصاد به ویژه تجارت بین الملل چیزی نیست که به راحتی و با یک عنوان، با یک منصب یا با برگزاری چند جلسه اداری قابل اکتساب باشد؛ سال ها زحمت علمی و تجربه کاری می طلبد و باید باور کرد که اقتصاد علم است و هرکسی که اقتصاد نخوانده باشد نباید مرجع حل وفصل مسائل اقتصادی باشد. عراق بهترین بازار برای کالای ایرانی شنیور عراق را همچنان بهترین بازار برای ایران می داند و می گوید: عراقی ها نه تولیدکننده هستند و نه تاجر. بر همین اساس این کشور به شدت به واردات وابسته است. کاهش قیمت نفت و جنگ داخلی این کشور سبب شد که بودجه واردات آن ها به شدت کاهش پیدا کند به طوری که تراز تجاری دو کشور از 32 میلیارد دلار در سال 2014 به 10 میلیارد دلار در سال 2015 رسیده است. شنیور تصریح می کند: سرمایه گذاری محدودی در عراق صورت گرفته و پیش بینی می شود با ادامه خروج دانش این کشور عراق تبدیل به یکی از بهترین بازارها برای ایران شود. لذا مسئولان ایرانی باید برای شناخت این بازار، برای پیدا کردن جایگاه مناسب در این بازار عجله کنند؛ اما گویی متوجه نمی شوند که در اقتصاد زود دیر می شود.