معماری موسیقی فضاست و معمار نوازنده فضا

عناصر طراحی نیز در معماری ایرانی از قدمتی 3 هزارساله برخوردار است. این عناصر از تالار گور دخمه ها گرفته تا سقف چهارطاقی ها و چهار ایوانی ها همواره در دوره های مختلف حضورداشته و تأثیرگذاری خود را در زندگی امروز نیز حفظ کرده اند. درواقع معماری ایرانی دارای استمرار بوده به سبکی دست یافت که با هیچ سبک دیگری اشتباه نمی شود. در ایران معماری آثار تاریخی در عین اینکه دارای مفهوم و هدف دینی و آیینی است، مانند سایر نقاط جهان وابسته به عواملی چون اقلیم، مصالح موجود، فرهنگ منطقه، فرهنگ همسایه، دین و آیین و باور و بانی بناست. مهم ترین اصول معماری ایرانی را «درون گرایی»، «پرهیز از بیهودگی» ، «مردم محوری» ، «خود بسندگی» و «نیارش» دانسته اند. یکی از باورهای مردم ایران زندگی شخصی و حرمت آن بوده که این امر به گونه ای معماری ایران را درون گرا ساخته است. معماران ایرانی با سامان دهی اندام های ساختمان در گرداگرد یک یا چند میان سرا، ساختمان را از جهان بیرون جدا می کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می داد. در معماری ایران تلاش می شده کار بیهوده انجام نشود و از اسراف پرهیز می کردند. مردم محوری به معنای رعایت تناسب میان اندام های ساختمانی با اندام های انسان و توجه به نیازهای او در کار ساختمان سازی است. در ایران هم مثل مکان های دیگر، معماری هنری وابسته به زندگی است. معمار ایرانی بلندای درگاه را به اندازه بالای مردم می گرفته و روزن و روشندان را چنان می آراسته که فروغ خورشید و پرتو ماه را به اندازه دلخواه به درون سرا می آورد. پهنای اتاق خواب به اندازه یک بستر است و افراز طاقچه به اندازه ای است که نشسته و ایستاده به آسانی در دسترس باشد و از طرفی تالار که مخصوص مهمان است به اندازه ای پهناور و باشکوه بوده که شایسته پذیرایی باشد. معماران ایرانی تلاش می کردند مصالح موردنیاز خود را از نزدیک ترین نقاط ممکن به دست آورند و ساختمان ها را چنان می ساختند که نیازمند به مصالح جاهای دیگر نباشد و تنها به خود اکتفا کنند. به این ترتیب کار ساخت وساز با شتاب بیشتری انجام می شد و ساختمان با طبیعت پیرامون خود سازگارتر بود و هنگام بازسازی و نوسازی نیز همیشه مصالح در دسترس است. نیارش به دانش ایستایی، فن ساختمان و مصالح شناسی گفته می شود. معماران به نیارش ساختمان بسیار توجه می کردند و آن را از زیبایی جدا نمی دانستند. آن ها به تجربه به اندازه هایی برای پوشش ها و دهانه ها و جرزها دست یافته بودند که همه بر پایه نیارش به دست آمده بود. روز معمار بر تمامی معمارانی که دغدغه حرفه ای شان ایجاد رفاه، امنیت و آسایش مردم است، مبارک باد.