لامپ کم مصرف، فقط ایرانی

گروه تاسیسات: بعد از هدفمندی یارانه ها در ایران و به خاطر سیاست های اعمال شده برای کنترل مصرف انرژی، استفاده از لامپ های کم مصرف به شدت افزایش یافته و شرکت های مختلف تولید و مونتاژ این لامپ ها در کشور فعال شده اند. با این حال به نظر می رسد؛ قیمت لامپ کم مصرف در نقاط مختلف کشور تابع شرایط خاصی است، دوری یا نزدیکی شرکت تولیدکننده نسبت به محل توزیع و همچنین چگونگی تامین قطعات الکترونیکی لامپ شاخص ترین آنها محسوب می شوند.
حسن مرادخانی، یکی از فروشندگان فعال لامپ کم مصرف به خبرنگار پیام ساختمان می گوید: لامپ های کم مصرف از لحاظ شکل، کیفیت و رنگ بندی در بازار قابل شناسایی هستند.
لامپ های کوچک با سرپیچ E14 ، لامپ های متوسط با سرپیچ معمولیE27 و لامپ های بزرگ هم با سرپیچ E40 شناخته می شوند. در حال حاضر لامپ متوسط 25 تا 30 وات فروش بیشتری دارد به نحوی که 50 درصد از خرید لامپ کم مصرف را تشکیل می دهد. قیمت این لامپ ها از 5 تا 8 هزار تومان متغیر است.
برندهای پرفروش پارس خزر، پارس شهاب، پارس شعاع طوس، رسا نور، خزرشید و... برندهای پرفروش بازار لامپ را تشکیل می دهند. لامپ رسا نور متعلق به شرکت کنتورسازی ایران است که به خاطر تبلیغات تلویزیونی بر سر زبان ها افتاده است ولی تولید آن در مقایسه با سایر لامپ ها اندک است. لامپ خزرشید هم از جمله لامپ هایی است که در شهرک صنعتی شمس آباد تولید می شود و از دو سال پیش وارد بازار شده است و فروشگاه های شهروند اینگونه لامپ را بیشتر به فروش می رسانند.
مرادخانی ضمن بیان این مطالب تصریح می کند: لامپ رشته ای هنوز هم در بازار طرفدار دارد. اگر چه استفاده از آن در مقطعی کم شده بود ولی به خاطر تورمی که در یک سال اخیر ایجاد شد، دوباره مردم به خرید آنها علاقه نشان دادند زیرا قیمت این لامپ ها در مقایسه با لامپ های کم مصرف ارزان تر است. در حال حاضر یک لامپ رشته ای 100 وات حداکثر 1200 تومان است در حالی یک لامپ کم مصرف 50 وات حدود 8 هزار تومان قیمت دارد. از طرف دیگر، مصرف کننده به دنبال لامپی است که قیمت پایین تری داشته باشد بنابراین لامپ چینی هنوز هم فروش خوبی دارد بدون اینکه به کیفیت آن توجه شود. این لامپ ها از طریق مبادی غیررسمی وارد کشور شده و همچنان بازار را تحت تاثیر قرار می دهند.

مرجع تعیین استاندارد

معمولاً سازمان استاندارد کیفیت لامپ را تعیین می کند. آزمایشگاه های این سازمان زیر نظر وزارت نیرو کار می کنند. ولی شرکت های بزرگ تولیدکننده لامپ کم مصرف هم هستند که دارای آزمایشگاه های مجهزی هستند که توان و کیفیت لامپ ها را مشخص می کنند.
مهندس ماهان میلان، کارشناس و فروشنده لامپ کم مصرف می گوید: یکی از مهمترین شاخص های تشخیص لامپ خوب، داشتن علامت استاندارد است. به طور معمول لامپ هایی که با مکث روشن می شوند عمر بیشتری دارند. این لامپ ها به لامپ های استارتی معروف هستند ضمن اینکه باید به میزان نوردهی و قدرت لامپ ها هم توجه شود. داشتن گارانتی تضمین نهایی محسوب می شود. معمولاً فروشندگان لامپ هایی را که مردم به آنها برگردانده اند ، هفتگی یا ماهانه به شرکت تولیدکننده بر می گردانن تا لامپ جدید تحویل بگیرند.

شرایط فرهنگی و منطقه ای

میلان معتقد است: استفاده از لامپ کم مصرف تابع شرایط مختلف فرهنگی، منطقه ای و مالی است. بنابراین همه جای ایران از یک نوع لامپ استفاده نمی کنند. در استان های مختلف این تفاوت سلیقه را می توان به وضوح مشاهده کرد. این تفاوت حتی در بالا و پایین شهر وجود دارد. برای مثال؛ در شهر قزوین مردم بیشتر لامپ های ایرانی را می خرند ولی در شهرک های صنعتی و بویین زهرا لامپ های متفرقه بیشتر فروش دارد. بیشتر مردم به دنبال لامپ ارزان قیمت و باکیفیت هستند و اکثراً لامپ کم مصرف مهتابی را به آفتابی ترجیح می دهند. به طور کلی هر چه مسافت شرکت تولیدکننده لامپ به محل مصرف نزدیکتر باشد قیمت لامپ هم کاهش می یابد.

مرغوبیت لامپ ایرانی

لامپ کم مصرف از چند قسمت شامل؛ تیوب، بالاست و سرپیچ تشکیل شده است ولی قطعات الکترونیک مثل بالاست، مقاومت و ترانزیستور از خارج وارد می شوند. در مقایسه با لامپ های چینی، لامپ های کم مصرف ایرانی به علت استفاده از قطعات درجه یک، نور ،کیفیت و طول عمر بیشتری دارند چون شرکت های ایرانی واحدهای کنترل کیفیت و تحقیق و توسعه دارند و معیارهای استاندارد را رعایت می کنند ولی نظارت کافی در خصوص لامپ هایی که از مرزهای غیر رسمی وارد می شود، وجود ندارد.

آگاهانه انتخاب کنید

تا اینجای گزارش سعی کردیم شرایط بازار لامپ های کم مصرف را برای شما تشریح نماییم تا هنگامی که می خواهید فضای منزل خود را از طریق لامپ منور کنید حساب کار دستتان باشد. بهتر است بدانید؛ لامپ های روشنایی انواع مختلفی دارند، برخی مثل لامپ «قوس کربنی» از رده خارج شده هستند و برخی از آنها هنوز در مراحل اولیه پیشرفت قرار دارند.
در ادامه با ویژگی های برخی از آنها که عمومی تر هستند آشنا می شوید.

رشته ای(تنگستن):

پرمصرف ترین و کم بازده ترین لامپ محسوب می شود (کمتر از سه درصد انرژی را به نور و بقیه را به گرما تبدیل می کند)، در حال انقراض و جایگزینی با لامپ های کم مصرف تر و پرنورتر است، برای دستشویی، حمام، راه پله، انباری و جاهایی مناسب است که دفعات خاموش و روشن کردن شان زیاد و مدت استفاده شان اندک باشد. عمر متوسط آنها حدود 750ساعت است.

لامپ گازی و تخلیه الکتریکی:

با واسطه گاز، ولی براساس التهاب رشته تنگستن کار می کند و با توجه به گاز استفاده شده به نام های نئون، زنون، هالوژن، متال هالید، جیوه، آرگون و... معروف است. هالوژن ، کوچک تر از لامپ های رشته ای است، ولی دارای پرتو ماورای بنفش، که برای کاهش این پرتو و نیز محافظت در برابر ترکیدن، با لایه ای دیگر از شیشه پوشیده می شود. بازده نور آنها از لامپ های رشته ای بیشتر است و عمر متوسط آنها هزار ساعت است.

فلورسنت:

در میان مردم به«مهتابی» معروفند، اما هم نوع مهتابی و سفیدرنگ دارد، هم نوع خورشیدی و زردرنگ و هم نوع سفید بهینه شده و یخی رنگ. بیشتر در دو شکل لوله ای و حلقوی تولید می شوند. اگرچه از لامپ های رشته ای کم مصرف تر است، اما به سبب استفاده از گاز جیوه در آنها، در صورتی که بشکند بسیار خطرناک و سمی خواهد بود، از لامپ های رشته ای بازده نوری بیشتری دارد، عمر متوسط آنها حدود 7 تا 11 هزار ساعت است. بالاست های الکترونیک و استاندارد آنها نسبت به نوع آنالوگ باعث خستگی چشمی کمتری می شود وتابش مستقیم شان عوارض پوستی برجا می گذارد. نوع حلقوی معروف به کم مصرف آنها چند سالی است که فراگیرتر شده است، دفعات خاموش و روشن کردن در کاهش عمر مفیدشان اثرگذار است، برای استفاده در جاهایی مناسب است که دفعات خاموش و روشن کردن شان اندک و زمان روشن ماندنشان بیشتر است.

ال.ای.دی:

گران اما بسیار کم مصرف است، نوع معمولی برای مصارف روشنایی خانگی و نوع قدرتی یا پروژکتوری برای مصارف ویترینی، نورپردازی های نمایشی و مصارف خیابانی یا نظامی کاربرد دارد، عمر متوسط آنها حدود 50 هزار ساعت است. لازم است در صورت ترک اتاق دارای لامپ «ال.ای.دی» آن را خاموش و در بازگشت روشن کنید. نقشه راه سیستم روشنایی بنابر آمارهای سازمان بهره وری انرژی، سهم روشنایی خانگی 23 درصد است که 8 درصد از کل انرژی کشور را شامل می شود.
هم اکنون 35 درصد مصرف عمومی و سازمان ها و 60 درصد مصرف بخش تجاری به روشنایی اختصاص یافته که آمار وحشتناکی است. سالانه 1800 میلیارد تومان برق با نرخ متوسط 45 تومان برای هر کیلووات ساعت مصرف می شود. حدود 10 میلیون دلار سرمایه گذاری اولیه انجام می شود که این 20 درصد صرف روشنایی شود. در حالی که تقاضا در بازار 50 میلیون لامپ رشته ای در سال است که 35 میلیون آن در کشور تولید و 15 درصد وارد می شود. بر اساس این گزارش، میزان تقاضا در کشور برای لامپ فلورسنت 40 میلیون عدد، برای لامپ های کم مصرف 70 میلیون عدد، برای لامپ های هالوژن 20 میلیون عدد و برای لامپ های «ال.ای.دی» 6 میلیون عدد در سال است.
خوشبختانه نقشه راه سیستم روشنایی در سال 2020 ترسیم شده است؛ ارتقای آسایش و رفاه مردم، انعطاف پذیری و سازگاری با خواسته های مردم، کارایی و اثر بخشی بالا در مباحث نوری و توجه به محیط زیست از محورهای مهم این نقشه است. با توجه به چشم انداز ترسیم شده برنامه پنجم و حذف تولید لامپ های التهابی بالای 60 وات، ایجاد سهم 50 درصدی برای لامپ های فلورسنت، سهم 10 درصدی لامپ های«ال.ای.دی» و 20 درصدی فلورسنت پربازده از برنامه های جدی وزارت نیرو تلقی می شود. .