فن کویل

گروه تاسیسات: آغاز فصل گرما همراه است با بازار گرم سیستم ها و محصولات تهویه مطبوع و سرما بخش. در این میان محصولاتی مانند کولرهای آبی و گازی بیشترین دامنه استفاده را در میان خانواده های ایرانی دارد، محصولاتی که به دلیل مصرف برق و آب زیاد در شرایط اضطراری و پرمصرف آب و برق امروز کشور توصیه نمی شوند. کارشناسان می گویند چه در مورد محصولات گرمایشی و چه در مورد محصولات سرمایشی سیستم های مرکزی مصرف پایین تری و راندمان بهتری نیز دارند. فن کوئل محصولی است که در سرمایش و گرمایش ساختمان ها به صورت مرکزی نقش دارد.
در ادامه سلسله گزارش های نشریه پیام ساختمان تحت عنوان "کالای برتر"، مشخصات انواع دستگاه های فن کوئل را بررسی می کنیم. لازم به ذکر است، مطالب عنوان شده اظهارات فعالان تولید و توزیع این محصول بوده و نظر نشریه پیام ساختمان نیست؛ ضمن اینکه از اظهارنظر مخاطبان و منتقدان استقبال خواهیم کرد.

نحوه کار

هر فن کویل بسته به نوع آن دارای یک یا چند عدد فن است. کار فن، گرفتن هوای محل و عبور آن از روی کویل و به جریان انداختن هوا در محل است. کویل نیز قطعه ای است که در زمستان آب گرم و در تابستان آب سرد در آن به جریان می افتد و وظیفه انتقال گرما بین آب و هوا را بر عهده دارد، به منظور بیشتر شدن سطح تبادل حرارت بین آب وهوا، پره هایی بر روی آن نصب می کنند.
فن کویل ها معمولاً به این صورت کار می کنند که یک یا چند ردیف کویل مسی دارای پره آلومینیومی یا مسی در زیر یا پشت فن قرار دارد. به کویل هر فن دو لوله متصل می شود که عبارتند از لوله ورود آبگرم به بویلر در زمستان یا آب سرد چیلر در تابستان و لوله مخصوص برگشت به موتور خانه مرکزی. اگر از فن کویل برای سرمایش در تابستان نیز استفاده می شود، برای تخلیه آب ناشی از تقطیر بخار آب موجود در هوا بروی فن کویل از یک لوله تخلیه از جنس گالوانیزه استفاده می شود.

کاربری انواع فن کویل ها

سعید زینالی از نمایشگاه مرکزی LG انواع فن کویل به 4 نوع تقسیم بندی می کند: نوع اول کاسه تی است که می تواند یک طرفه، دو طرفه یا حتی چند طرفه باشد و به چند سو دهش داشته باشد. این نوع از فن کویل داخل سقف کاذب قرار می گیرد. کاسه تی که خودش چند مدل دارد کاسه تی چند طرفه کاسه تی دو طرفه و کاسه تی یک طرفه که همگی داخل سقف کاذب قرار می گیرد. نوع دیگری از فن کویل که آن هم داخل سقف کاذب قرار می گیرد به آن فن کویل توکار معروف است.
وی ادامه داد: نوع دیگر فن کویل دیواری است که شکلی همانند اسپیلیت دارد. مدل آخر هم همان شکل قدیمی فن کویل است که روی زمین نصب می شود.
زینالی افزود: برای محل های آموزشی و اداری بهتر است که تهویه از سقف صورت گیرد؛ در چنین جاهایی فن کویل کاسه تی مصرف بیشتری دارد. در منازل معمولاً از از فن کویل های سقفی توکار بالای درها استفاده می کنند. مدل های زمینی نیز بیشتر در ساختمان های قدیمی مرسوم بوده، البته هم اکنون در ادارات از فن کویل های دیواری و زمینی به صورت تلفیقی استفاده می شود.

مصرف یک آمپری هر فن کویل

زینالی در مورد مصرف انرژی در فن کوئل گفت: فن کویل ها تنها تبادل حرارت را انجام می دهند. خود فن کویل ها مصرف انرژی بسیار پایینی دارند و تنها مصرف آن برق فن است که به یک آمپر می رسد. مصرف واقعی که باید سنجیده شود مربوط به منبع گرم یا سرد کننده آب است که از دستگاه چیلر و یا دیگ بخار تأمین می شود.

خارجی ها را ترجیح می دهند

زینالی در مورد تولیدات ایرانی گفت: از نظر کیفی مشکل داریم، فن بیشتر دستگاه ها صدا می دهند و مشتری ها ترجیح می دهند از تولیدات خارجی استفاده کنند.
وی ادامه داد: 90 درصد این تولیدات نیز جمع آوری قطعات مختلف است که در کارخانه Assemble می شوند، تنها 7 یا 8 شرکت هستند که کویل درست می کنند. کارخانه ها خودشان تولیدکننده اصلی نیستند و شاید تنها بدنه را درست کنند و بقیه قطعات و تجهیزات را از جاهای دیگر جمع آوری می کنند.

رقبای ما برندهای مطرح باشند

زینالی با اشاره به امکانات کشور در تولید فن کویل گفت: ما در کشور مس داریم، آلومینیم داریم، ورق گالوانیزه هم داریم؛ اگر بتوانیم دستگاه ها و ماشین آلات مان را هم به روز کنیم و کیفیت تولید را بالا ببریم دلیلی وجود ندارد که محصولات ما به کالاهای خارجی رقابت نکند.
وی افزود: ما در ایران تنها دو نوع فن کویل درست می کنیم یکی فن کویل زمینی است و دیگری سقفی توکار که فن آوری بالایی ندارد و سازندگان ما به راحتی می توانند تولید کنند. اما اگر به سمت فن کویل های دکوراتیو مانند فن کویل های کاسه تی و دیواری در قالب های و شکل های مختلف برویم می توانیم به سمت رقابت خارجی گام برداریم. برای این کار حتماً باید سرمایه گذاری کنیم و کارخانه هایی را احداث کنیم، مانند کاری که در چین صورت گرفت.
وی به شرایط تولید در ایران اشاره کرد و گفت: کسی که در ایران بخواهد تولید کند در دو تا سه سال اول حاشیه نشین است. اگر بعد از آن موفق شود تازه محصولاتی خواهیم داشت که بی کیفیت هستند و در خود کشور به فروش نمی روند در نتیجه توان رقابتی هم ندارند.
زینالی بیان کرد: رقبای ما باید برندهای مطرح باشند؛ خودمان را با برندهای مشابه خارجی مقایسه کنیم. آن هنگام است که بازاری برای صادرات هم پیدا می شود.

وابسته میزان مصرف منبع

محسن پالیزدار از شرکت تدبیر تهویه فراسرما کاربری انواع فن کویل را وابسته به معماری و سلیقه کافرما می داند: کاربرد انواع فن کویل ها تنها وابسته به نظر و سلیقه کارفرما است و اینکه بگوییم انواع فن کویل ها از نظر کاربرد در محیط های تجاری، مسکونی و اداری از هم جدا می شود درست نیست.
وی با اشاره به اینکه برندهای مختلف فن کویل میزان مصرف متفاوتی دارد گفت: البته این میزان مصرف بسیار جزئی است، اما در سنجش میزان مصرف نهایی باید به منبع اصلی گرمایش یا سرمایش نگاه کرد. در مورد سرمایش که از منبع چیلر استفاده می شود. در چیلر جذبی مصرف گاز داریم و در چیلرهای تراکمی به دلیل وجود کمپرسور مصرف برق داریم.
پالیزدار ادامه داد: خود چیلرهای تراکمی نیز دو دسته بندی اصلی دارند یکی با کندانسور آبی و دیگری با کندانسور هوایی. در چیلرهای با کندانسور آبی تبخیر دائماً مصرف و تبخیر می شود چراکه کندانسور این چیلرها با آب خنک می شود. ولی در چیلرهای تراکمی مصرف آب هم نداریم خنک شدن توسط جریان هوا انجام می گیرد.

نیروی انسانی اساس توسعه

محسن پالیزدار فن کویل را کالایی می داند توجیه و صرفه تولید در ایران را دارد: فن کویل در ایران هم تولید می شود و هم وارد می شود. البته واردات آن مانند بسیاری دیگر از کالاها غالباً از کشور چین صورت می گیرد. به هر روی محصولی پر مصرفی در کشور است و خواستار دارد.
وی افزود: محصولاتی که در ایران تولید می شود در قیاس با نمونه های چینی هزینه های بالاتری دارد. مزیت نیروی انسانی ارزان، تحریم قطعات و لوازم گران تر باعث شده بازار ایران رو به محصولات چینی بیاورد.
پالیزدار برای تقویت تولید ایرانی دو نکته را برمی شمرد: نخست حمایت از نیروی انسانی و نیروی متخصص است. گام اول این است که از حقوق کارگر، متخصص و کارشناس که اساس تولید هر کشور است به نحو شایسته حمایت شود. همه این وظیفه دست دولت نیست، کارگاه های خصوصی کوچکی هستند که با چند کارگر به تولید می پردازند و در این مراکز حق و حقوق کارگران واقعاً داده نمی شود. چه شرکت های بزرگ، چه کارگاه های کوچک و چه مراکز وابسته به دولت باید در این زمینه احساس تعهد کنند مگر نه ما پس رفتن می کنیم.
پالیزدار ادامه داد: دومین نکته نیز تحریم ها هستند که بحثی تکراری است. دولت باید یاری کند تا قطعاتی را که بتوانیم راحت تر وارد کنیم و یا اگر نمی توان وارد کرد شرایط را برای ساخت آن قطعات مهیا کند. البته ناچار هستیم یک سری از این قطعات را به هر حال وارد کنیم. اینجا در زمینه واردات این قطعات و محصولات اولیه است که مسئولان باید کمک کنند.