از علی آموز اخلاص عمل

سیزده رجب زادروز امیر مومنان حضرت علی(ع) را به همه دوستداران حضرتش تبریک عرض نموده و به میمنت این روز فرخنده به پاس قدردانی از زحمات همه پدران، بر دستان مبارکشان بوسه میزنیم و به روح ملکوتی پدرانی که از قید حیات دنیایی رهیده اند درود بیکران میفرستیم.مقارن شدن این روز مبارک با ایام انتخاباتی یازدهمین دوره ریاست جمهوری فرصت مغتنمی شد تا مروری داشته باشیم بر بخشی از آموزه های آن حضرت و همه کاندیداهای محترم را به تاسی از پندار، گفتار و کردار رهبر و امام اول شیعیان توصیه کنیم. در دو شماره قبل به وظایف متقابل مردم و کاندیداها در انتخابات پیش رو اشاره کردیم و از یک سو آنچه را که کاندیداها باید برنامه بدهند و برنامه هایشان قابل تحقق نه آرمانگرا باشد و از سوی دیگر، مردم باید چگونه برنامه هدفمند و منطبق با معیارهای جامعه ایرانی و اسلامی مطالبه نمایند را تا حدودی در نشریه تشریح کردیم. اما در شماره پیش رو پس از مشخص شدن کاندیداهای احراز صلاحیت شده هشت نفره ریاست جمهوری دوره یازدهم و آغاز تبلیغات آنان که مصادف با زادروز پیشوای اول شیعیان شد، بیمناسبت ندیدیم به چند مورد از رفتار عملی آن حضرت در مواجهه با مسایل فردی و اجتماعی اشاره نماییم تا بلکه بهانه ای باشد برای الگوگیری همه ما به خصوص کسانی که قصد خدمتگزاری به جامعه در قامت ریاست جمهوری را دارند. 1- یکی از رفتارهای فردی حضرت علی(ع) نوع برخورد با امیال شخصی و عمل به روایت معروف «آنچه برای خود میپسندی برای دیگران هم بپسند یا بالعکس آنچه برای خود نمیپسندی برای دیگران هم مپسند»، است. نقل است یک روز همسر مکرم امام، حضرت فاطمه(س) از وی تقاضای میوه انار میکنند که امام پس از تهیه و هنگام مراجعه به خانه با یک یهودی مواجه میشود. یهودی پس از مشاهده انار در دست امام آن را از امام مطالبه میکند. امام(ع) هم با وجود سفارش همسرش و وعده ای که داده بود انار را به یهودی داده و خود دست خالی به خانه برمیگردد. برداشت اخلاقی که میتوان از این سیره نمود همان «عمل» به روایت فوق الذکر است. 2- یا برخورد حضرت علی(ع) با برادرش عقیل وقتی برادرش از بیت المال مطالبه بیش از حق خود میکند که امام با گذاشتن آهن گداخته در دستان وی زنهار میدهد که چگونه وقتی آتش دنیایی را بر خود نمیپسندی، آتش جهنم سوزنده را بر من میپسندی؟ اینگونه رفتارها را کاندیداهای محترم ریاست جمهوری مخصوصا در ایامی که فضای غالب جامعه آکنده از رقابت و شور و شوق انتخاباتی است باید به خود و حامیانشان متذکر شوند تا مبادا خدای ناکرده از محور اخلاقی پیشوایان دینی خارج شده و آنچه را برای خود نمیپسندند برای دیگران (رقبا) بپسندند. 3- باز نقل است وقتی حضرت علی(ع) بر سر مالکیت زره جنگی با یک یهودی اختلاف پیدا میکنند، هرچند یقین داشته زره از آن خودش است ولی قضاوت را به محکمه ای واگذار میکنند که نهایتا به نفع یهودی تمام میشود. وقتی در این داوری حضرتش اعتراض نمیکنند و به رأی قاضی احترام میگذارند، پس از آنکه قاضی نوع برخورد امام را علیرغم بر حق بودنش مشاهده مینماید تعجب مینماید چگونه حضرت با یقینی که به بر حق بودن خود داشته نظر قاضی را پذیرفته و اعتراضی نمینماید. آنگاه از نوع قضاوت ناحق خود پشیمان شده و در همان دم به حضرت علی(ع) ایمان آورده و مسلمان میشود. نکته اخلاقی این روایت هم تمکین حضرت از قانون علیرغم نادرست بودن قضاوت مجری قانون است. کاندیداهای محترم و آنهایی که صلاحیتشان احراز نشده در این مورد هم باید به رهبر و پیشوای خود تاسی کنند و با درس آموزی از این روایت در برهه حساسی که دشمنان مترصد سوء استفاده از رفتارهای نسنجیده هرچند بر حق آنها هستند، اجازه هیچگونه بهره برداری منفی را به آنها ندهند. 4- یکی دیگر از رفتارهای حضرت علی(ع) که لازم است کاندیداهای محترم در شرایط فعلی سرلوحه کارخود قرار دهند مواجهه حضرت با کنار زدنش از خلافت پس از رحلت پیامبر اکرم بود. با این که در 33 سالگی در همه فضایل دینی و در بین اصحاب پیغمبر(ص) سرآمد بود ولی پس از مخالفت صحابه با جانشینی پیامبر، 25 سال یعنی زمان سه خلیفه را از حکومت داری دست شست تا اینکه پس از کشته شدن خلیفه سوم مردم با آن حضرت بیعت نموده و ایشان را به خلافت برگزیدند. این نوع رفتارها همواره در سرتاسر زندگی فردی و اجتماعی آن حضرت جاری بوده و همین امر هم موجب الگو و امام شدنش بوده است. اکنون بر ما پیروان واقعی او واجب و بر مسئولانی که میخواهند مناصب حساس حکومتی را در دست بگیرند واجب تر است که آموزه های نهج البلاغه را نصب العین خویش کنیم و با ذکر و ورد این بیت «از علی آموز اخلاص عمل/شیر حق را دان منزه از دغل» مولانا جلال الدین رومی در وصف حضرت علی(ع) در حد سعی خود جا پای آن حضرت و سایر معصومان بگذاریم و اینگونه نیاندیشم که آنان معصوم بودند و دست نایافتنی. همه باید بدانیم آنان زمینیانی بودند که آسمانی شدند و زمینیها هم با برگزیدن راه صحیح میتوانند آسمانی شوند. مگر نه این است که خداوند متعال از انسان به عنوان خلیفه خویش یاد کرده است. در پایان چند جمله از سخنان گهربار امیرالمومنین علی(ع) را مرور میکنیم باشد که با عمل به آنها از پیروان راستین آن حضرت باشیم. بهترین گفتارها آن است که عمل تصدیق کند شکیبایی مرکبی است که خسته نشود شخصیت مرد زیر زبان اوست عبرت ها چه بسیار است، لیکن پند گرفتن کمتر است بزرگواری با خرد و ادب است، نه با اصل و نسب برای دنیا به گونه ای زندگی کن که گویی تا ابد زنده ای و برای آخرت به گونه ای زندگی کن که گویی لحظه مرگت نزدیک است. شگفتا! آیا خلافت و حکومت با رفاقت و خویشی هم میشود؟! قادر نصیری