پیر بکران در معرض خطر

گروه معماری ودکوراسیون: در 30 کیلومتری جنوب غربی اصفهان در روستای پیر بکران یک اثر تاریخی و هنری وجود دارد که نمونه عالی آثار هنری قرن هشتم ایران به شمار میرود. در اوایل سلطنت اولجایتو در این محل مردی عارف و زاهد به نام محمد بن بکران وفات کرده و در محل فعلی بقعه که احتمالاً محل تدریس او هم بوده ،به خاک سپرده شده است و آرامگاهش را به منظور تجلیل از مقام علمی و مذهبی او با انواع گچ بری و کاشیکاری متداول آن دوره تزیین کرده اند. بنای مزبور شامل سه قسمت است : قسمت اول رواق بقعه که از کوچه مجاور آن به صحن بقعه منتهی میشود. قسمت دوم صحن بقعه که دارای سقف بلندی است و در اطراف آن ایوانچه ها و غلام گردش هایی واقع شده و دیوارهای هر چهار جانب آن و نیز پوشش تاق ایوان با خطوط کوفی و بنایی و شاخ و برگ و گل و بوته ای گچ بری شده تزیین شده است. قسمت سوم آرامگاه پیر بکران که در ضلع شمالی بقعه و متصل به اتاق محفوظی که ظاهراً محل تدریس و ریاضت محمد بن بکران بوده، قرار دارد و اطراف و جوانب آن با گچ بری تزیین شده است. کتیبه گچ بری سردر ورودی رواق و تزیینات گچ بری آن به دلیل اینکه در معرض تأثیر عوامل جوی قرار داشته ، آسیب زیادی دیده است ولی رواق آن که سردر خارجی بقعه را به مدخل صحن آن اتصال میدهد دارای گچ بریهای جالب است . صحن بقعه پیر بکران محوطه محصور و مسقف کوچکی است که از سه جانب شرقی و غربی و شمال مسدود میباشد و فقط از قسمت فوقانی جانب جنوبی که محراب عالی گچ بری آن در این قسمت واقع است، با خارج ارتباط پیدا میکند و از همین قسمت عوامل جوی به داخل بقعه نفوذ کرده و آسیب هائی وارد آورده است تزیینات داخلی بقعه از انواع گچ بری و کاشیکاری است، نوع کاشی هایی که برای آرایش داخل بقعه به کار رفته، از نوع کاشیهای قرن هشتم هجری و دارای رنگ و لعاب جالبی است که بیشتر این کاشیها را در زمانی که هنوز بناهای تاریخی تحت مراقبت مستقیم دولت نبوده است، سود جویان ربوده اند و اکنون فقط جای خالی آنها مشاهده میشود، اما قسمت عمده تزیینات گچ بری آن خوشبختانه باقی مانده است .به طور کلی مجموعه ساختمان و تزیینات بقعه پیر بکران از آثار ارزنده هنری و تماشایی اصفهان و جزو مهم ترین آثار تاریخی کشور و درعین حال ناشناخته ترین آنها در استان اصفهان است که میتواند از بهترین پتانسیل های گردشگری این استان باشد. اما مجاورت این اثر تاریخی با یک معدن سنگ ، این بنای 700 ساله را در معرض آسیب های ناشی از انفجار در این معدن قرار داده است.از سوی دیگر این اثر تاریخی نادر هنوز به طور کامل مرمت نشده و در میان خانه های روستایی متروکه ای قرار گرفته است که نم گرفتگی آنها این بنا را بیش از پیش تهدید میکند. ترک خوردگی دیوارها، فروریختن کاشیها و از بین رفتن نقوش این بنا در اثر شدت انفجار در معدن نزدیک آن، توجه بیشتر مسئولین میراث فرهنگی کشور را ضروری می سازد.