ابرشهرهای سبز؛ راه حل شهرنشینی امروز

مهاجرت روستاییان به شهرها، پدیده ای اجتماعی است که در همه شهرهای جهان اتفاق افتاده و باعث رویدادهای محوری در تاریخ بشر شده است. در سال 1900، بیشتر جمعیت جهان در روستاها زندگی میکردند و تنها 10درصد جمعیت در شهرها بودند. اما هم اکنون بنابر گزارش تقسیمات منطقه ای سازمان ملل، برای اولین بار در تاریخ بشر، شهرنشینی بیش از روستانشینی شده است. رشد بیسابقه ابرشهرها که در حال حاضر شمارشان به 20 رسیده است، مشکلات اجتماعی و محیطی زیادی با خود همراه داشته است. تنها 2 درصد سطح زمین را شهرها اشغال کرده اند، اما مصرف کننده سه چهارم منابع طبیعی سالانه هستند و در سال، میلیون ها تن زباله و گازهای گلخانه ای نیمه تجزیه شده تولید میکنند و مواد سمی فراوانی را وارد رودخانه ها میکنند. شهرنشین ها، برای تولید غذا، چوب و کاغذ مورد نیازشان، آسیب های جبران ناپذیری به ذخایر آب، خاک و جنگل ها وارد میکنند. مثلا در لندن، برای تأمین منابع مصرفی مردم، فضایی برابر با 125 میلیون برابر فضای شهری لازم است. اگر به ابرشهرهای اروپایی به اندازه ابرشهرهای آمریکایی اجازه توسعه و ترقی داده شود، آسیب های ناشی از آن فاجعه آمیز خواهدبود. دانشمندان محاسبه کرده اند که در تقسیمات اکولوژیکی، سهم هر نفر از منابع زمین حدود 8/1 هکتار خواهدبود. بازگرداندن جمعیت جهان به مناطق روستایی اختیاری نیست. استانداردهای زندگی مدرن، به این معنی است که میان روستانشینان و شهرنشینان تفاوت آن چنانی وجود ندارد. اگر شهرها انگل های جهان نشوند، میتوانند زندگی قابل دوامی را برای جمعیت روبه انفجار جهان ایجاد کنند. این مهم زمانی اتفاق میافتد که شهرها درست ساخته شده باشند. دولت ها، برنامه ریزان، معماران و مهندسان با این نظریه به ایده های تازه تری دست یافته اند و در فکر راه های جدیدی برای ایجاد ابرشهرهای سبز هستند. شیوه های آن ها بر پایه2 اصل اساسی است: بازیافت هر آنچه ممکن است و کاهش استفاده از ماشین تا حد ممکن. بنابراین تأکید بر گسترش ساختارهای انرژی کارآمد و افزایش استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی است. برنامه ریزان همچنین درصدد طراحی دوباره سازمان شهری برای ایجاد کار و ایجاد مناطق مسکونی بیشتر هستند. این کار از جداسازی شهرها به مناطق مسکونی، تجاری و صنعتی مطمئن تر است. تکثر این طرح های بزرگ، هنوز روی کاغذ هستند. اما شهرهای بسیاری، هم اکنون طرح های اکوزیستی دارند. مثلا، در خانه های نوساز ملبورن که هزینه ساخت آن ها حدود 50میلیون دلار استرالیا (40میلیون دلار آمریکا) است، باغ های معلق، توربین های آبی و سلول های خورشیدی به کار رفته اند. این توربین ها و سلول های خورشیدی، حدود 85درصد الکتریسیته مورد استفاده در ساختمان ها را تأمین میکنند. از طرفی، آب باران در سقف خانه ها ذخیره شده و حدود 70درصد آب مصرفی خانه ها را تأمین میکند. در برلین، ساختمان جدیدالتأسیس رایشتاگ (پارلمان) با استفاده از سوخت های طبیعی، همچون کربن و روغن های گیاهی، 94درصد انتشار دیاکسیدکربن را کاهش داده است. در سن دیگوی کالیفرنیا، با کاهش استفاده از کامیون، مقدار متان در شهر، به طور فاحشی کم شده است. در استرالیا، حدود 1500 دوچرخه، اطراف حومه وینا بین مردم توزیع شده است. شهر« ری جاویک» در ایسلند، از اولین مصرف کنندگان وسایل حمل ونقل هیدروژنی است و در شانگهای دولت با استفاده از یارانه نصب پنل های سقفی، حدود 100 هزار پنل خورشیدی در سقف خانه ها تعبیه کرده است. درحال حاضر، در چندین شهر چینی طرح اکوشهر درحال آزمایش است. الگوهای شهرنشینی متأسفانه در100سال گذشته توسعه شهرها روند اشتباهی را طی کرده است. طراحان شهرها، طوری شهرها را ساخته بودند که گویی، منابع زمین پایان ناپذیرند و مواد زاید، مشکل خاصی برای جهان ایجاد نخواهند کرد. بدتر آن که، بنای شهرها بیش از بهره وری انسان، بر پایه ماشین ها بود. پیشرفته ترین کشور در ساختار نوین شهری، آمریکاست. در این کشور، معمارانی همچون فرانک لیوید، طرح کلیای از شهرهای مدرن آماده کرد. امروز، این طرح تبدیل به الگویی جهانی شده که از شهرهایی مانند میلتون انگلستان تا شهرهایی در برزیل از آن استفاده میکنند. در حال حاضر، طراحان و معماران معتقدند که در درجه اول باید شرایط اجتماعی و محیطی شهرها را بهبود داد و سپس به فکر کاهش استفاده از ماشین بود. آن ها میگویند که ماشین های هیدروژنی و ماشین هایی که با جریان برق کار میکنند و هیچ گونه مواد سمی از خود به جا نمیگذارند، برای جامعه امروز کافی نیستند. هنوز در شهرها به خیابان های فراوان، آزادراه ها و پارکینگ های شهری نیاز هست.