خانه کم مصرف می شود

گروه تاسیسات: خانه های کم مصرف ساختمان هایی هستند که میزان مصرف انرژی در آنها با به کارگیری روش های مدیریت و بهینه سازی، به حداقل میرسد. در صورتی که این خانه ها کلیه نیازهای انرژی خود را از منابع ارزان قیمت، در دسترس و غیر آلوده کننده ای نظیر انرژیهای تجدیدپذیر تامین نمایند، به آنها خانه های با مصرف انرژی صفر گفته میشود. در این خانه، میزان انرژی تولیدی مساوی و یا بیش از نیاز انرژی سالانه ساختمان است. ساخت این خانه ها در جهان و بویژه در کشورهای صنعتی و پیشرفته اروپایی و آسیایی در طی 30 سال اخیر رشد چشمگیری داشته است. اهداف مدون این کشورها در جهت کاهش انتشار مواد آلاینده و جلوگیری از گرم شدن کره زمین، موجب شده که آنها استفاده از خانه های کم مصرف را در اولویت قرار دهند. در کشور ایران نیز با توجه مصرف بالای انرژی و ضرورت صرفه جویی به منظور توسعه اقتصادی، استفاده از خانه های کم مصرف یک ضرورت محسوب میشود. برای واکاوی بیشتر این موضوع با دکتر داود فدایی، رییس انجمن صنایع خورشیدی ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفتگو کردیم. پیام ساختمان: خانه های کم مصرف چه ویژگیهایی دارند و اصول صرفه جویی در این خانه ها چگونه است؟ در یک خانه کم مصرف، طراحی ساختمان، میزان مصرف انرژی، بار حرارتی داخل ساختمان و نحوه تولید انرژی داخل خانه در کنار یکدیگر دارای اهمیت است. در اکثر موارد، کاهش انرژی در ساختمان در طی فرایند طراحی آن باید در نظر گرفته شود. به کارگیری استانداردها و روش های مناسب معماری خورشیدی نظیر استفاده از سایبان ها، تهویه طبیعی، گرمایش و سرمایش طبیعی، قرار دادن مناسب پنجره ها، شکل و جهت ساختمان از جمله موارد حایز اهمیت در این بخش هستند. عایق بندی مناسب از نقطه نظر حرارتی برای حذف بار اضافی ناشی از این امر در دیوارها، سقف و پنجره ها از دیگر موارد است. ضمن اینکه مصالح به کار رفته در ساخت ساختمان نیز باید از لحاظ میزان انتقال حرارت و کاهش بار حرارتی مورد توجه ویژه قرار گیرد. نکته دیگر در خانه های کم مصرف انرژی توجه به کاهش میزان مصرف انرژی از طریق به کارگیری وسایل کم مصرف است. بنابراین استفاده از تجهیزات روشنایی مناسب، به کارگیری تایمرهای نوری، ترموستات ها، به کارگیری سیستم های بازیاب حرارتی، استفاده از تجهیزات سرمایشی و گرمایشی با بازده انرژی بالا و روش های مختلف بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان در اولویت قرار دارد. در کنار این موارد تغییر فرهنگ ساکنان و ترغیب آنها به استفاده از این روش ها، نکته ای است که باید مد نظر قرار گیرد. پیام ساختمان: استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر در خانه های کم مصرف چگونه توجیه پذیر میشود؟ باید توجه داشت؛ در یک خانه کم مصرف با انرژی صفر، در ابتدا باید مدیریت و بهینه سازی مصرف انرژی در دستور کار قرار گیرد و سپس از منابع انرژی تجدیدپذیر جهت تامین نیازها استفاده شود. طبیعتاً کاهش میزان مصرف انرژی در این ساختمان ها با به کارگیری و جایگزینی انرژیهای تجدیدپذیر و تجهیزات مرتبط با آن امکان پذیر است. در این حالت خانه های کم مصرف یا به صورت مستقل انرژی خود را از این منابع تامین میکنند و یا منابع تولید انرژی آنها از طریق شبکه های موجود از انرژیهای تجدیدپذیر تامین میشود. در شیوه دیگر، خانه های کم مصرف عمدتاً انرژی خود را از نیروگاه های بادی و یا خورشیدی موجود در شهر تامین میکنند. اما نمونه بارز و متداول خانه های کم مصرف، ساختمان هایی هستند که به صورت مستقل انرژی گرمایشی و یا سرمایشی خود را از خورشید(آبگرمکن های و کولرهای خورشیدی)و الکتریسیته مصرفی را از پانل های فتوولتائیک تامین میکنند. این دسته حتی در مواردی، علاوه بر تامین انرژی مصرفی خود، انرژی مازاد تولید شده را نیز به شبکه های دولتی میفروشند. پیام ساختمان: آیا ساخت خانه های کم مصرف از لحاظ اقتصادی به صرفه است؟ معمولا افزایش هزینه های ناشی از ساخت خانه های کم مصرف ، بسته به شرایط خاص محل، هزینه کارگر، هزینه انرژی، ... متغیر است و به راحتی قابل پیش بینی نیست اما در مطالعه ای که در اروپا انجام شده است، این ساختمان ها به دلیل استفاده از تجهیزات ویژه نظیر عایق ها، پنجره ها، تجهیزات مرتبط با انرژیهای تجدیدپذیر (نظیر آبگرمکن های خورشیدی، سلول های فتوولتائیک،...) افزایش هزینه های نزدیک به 15 درصد نسبت به ساختمان های معمولی دارند، البته این افزایش در برخی از کشورها نظیر آلمان و سویس بین 4 تا 6 درصد است. به طور معمول هزینه مازاد ساخت این خانه ها معادل 100 یورو به ازای هر مترمربع با دوره بازگشت سرمایه کمتر از 20 سال است که انتظار میرود با پیشرفت تکنولوژی این میزان تا سال 2030 بیش از 202 درصد کاهش یابد. البته باید توجه داشت که این ساختمان ها در طول مدت عمر خود نقش بسیاری در کاهش هزینه های مصرف انرژی دارند و هزینه بهینه سازی مصرف انرژی در طول زمان به صورت عمده هزینه سرمایه گذاری اولیه آنها را پوشش میدهد. کارشناسان بخش مسکن پیش بینی کرده اند تا 15 سال آینده، ساخت فراگیر خانه های پیش ساخته با مصرف انرژی صفر، از لحاظ فنی و اقتصادی امکان پذیر خواهد شد. پیام ساختمان: ساخت خانه های کم مصرف در داخل کشور را چگونه توجیه میکنید؟ با بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش های مختلف مصرف کننده در ایران و مقایسه آن با کشورهای در حال توسعه نظیر چین، هند، اندونزی، مالزی و پاکستان مشاهده میشود که در کشور ما بخش خانگی و تجاری با مصرف بیش از 40 درصد از انرژی نسبت به صنعت که فقط 27 درصد مصرف انرژی متعلق به آن است، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده که این موضوع نشان دهنده الگوی نامناسب مصرف انرژی در این بخش است. این در حالیست که در کشورهای فوق الذکر، بخش صنعت 34 درصد و بخش خانگی 21 درصد از مصرف انرژی را به خود اختصاص داده اند. بنابراین یکی از اولین اقدامات در این راستا توجه به ساخت خانه های کم مصرف است. پیام ساختمان: نمونه ای را در کشور سراغ دارید که از این تکنولوژی استفاده کرده باشد؟ ساختمان ادارای موسسه تحقیقاتی فناوران خورشید، نمونه بارز ساختمان های کم مصرف است که در تهران ساخته شده است. در این پروژه سعی شده تا به جای سازه های که مصرف انرژی بالایی دارند، ساختمان هایی صرفه جو و تامین کننده انرژی طراحی شود. استفاده از نور برای گرم کردن و سرد کردن ساختمان به صورت موضعی و تغییر رفتار مصرف کننده از جمله عناصر مهم در طراحی این ساختمان میباشد. همچنین کلیه انرژیهای روشنایی و سرمایش و گرمایش این سازه از طریق انرژی تجدیدپذیر خورشیدی تامین میشود. یکی از ویژگیهای این طرح، به حداقل رساندن مصرف انرژی در ساختمان و دریافت حداکثر نور خورشید با استفاده از پنجره های بزرگ برای روشنایی است. برای جبران کمبود نور داخل ساختمان جهت مطالعه از یک لامپ LED هفت وات و چند لامپ کم مصرف 12 وات استفاده شده است در این ساختمان از شیشه های دوجداره بزرگ برای دریافت نور خورشید استفاده میشود، ولی از آنجا که اشعه UV باعث گرم شدن فضا میشود، روی پنجره ها فیلترهایی نصب شد که 9/99 درصد مانع ورود اشعه UV به داخل میشود. تامین آب گرم با استفاده از آبگرمکن های خورشیدی از بخش های دیگر این ساختمان میباشد که قادر است در مدت زمان 5 ساعت 200 لیتر آب گرم ساختمان را تامین کند. پیام ساختمان: برای مدیریت و کاهش مصرف انرژی در ساختمان های کشور چه پیشنهادی دارید؟ کنترل ساختار ساختمان های جدید، اولویت اصلی است به نحوی که کاهش مصرف انرژی در ساخت آنها مد نظر قرار گیرد. از طرف دیگر مصرف بالای انرژی در ساختمان های قدیمی، باید با انجام تعمیرات اساسی متعادل شود. در نهایت با توجه به پتانسیل بالای کشور در زمینه تولید انرژیهای تجدیدپذیر و بویژه انرژی خورشیدی، توجه به ساخت، طراحی و بهینه سازی ساختمان ها بر اساس حداکثر بهره گیری از انرژیهای پاک به منظور کاهش مصرف انرژی بخش خانگی در اولویت قرار گیرد.