بازار فولاد از اعتصاب تا رکود

سال 92 بازار فولاد اخبار متفاوتی را در رسانه ها ثبت کرد و نه تنها از نوسانات سریع یا عرضه و تقاضایی که بازار فلزات به آن مشهور است، خبری نبود ، بلکه ثبات قیمت ها همراه با کاهش میزان معاملات خود به اخبار رسانه ها تبدیل شد . در حاشیه نیز مسئله بدهی مالیاتی آهن فروشان بر اصل خبرهای بازار تفوق یافت . در گفتگویی که در ادامه میخوانید، ابتدا اعتراض و بعد اعتصاب و در نهایت جلسه با مسئولان و قول آنها برای بررسی و حالا همان ماجراها با نگاهی به وضعیت کلی بازار آزاد را از محمد آزاد، رئیس اتحادیه کشوری صنف آهن و فولاد جویا شده ایم: پیام ساختمان: وضعیت بازار آزاد فولاد را چگونه میبینید؟ به نظر من قیمت فولاد در آینده کاهش خواهد یافت مگر آنکه قیمت جهانی فولاد بالا رود یا ارزش ریال ایران کاهش یابد تا دلیلی برای افزایش بهای فولاد باشد. قیمت مقاطع فولادی به دو عامل مهم بستگی دارد اولاً نرخ ارز و دوم قیمت جهانی فولاد. اما با توجه به ثبات نرخ ارز و کاهش قیمت های جهانی فولاد، هر گونه افزایش قیمت فولاد کاذب بوده و نمیتواند پایدار باشد. البته آنچه که ما را به ارز وابسته کرده نیز نیاز بازار به واردات فولاد خام میباشد. پیام ساختمان: مگر شاهد افزایش حدود 10 درصدی قیمت تیرآهن 18 تا 24 در هفته های گذشته نبودیم؟ قیمت هر کیلوگرم تیرآهن که در بورس کالا عرضه شد، 100 تومان افزایش یافت که عدد کمی نیست. اتفاقاً مشکل بزرگ در بورس کالا این است که معلوم نیست چه کسی این تقاضا را مطرح میکند. پیام ساختمان: هر تقاضایی باید از طرف دارنده کد معاملاتی ثبت شده به کارگزاری عرضه شود،پس چگونه برخی خریداران از بورس مشخص نیستند؟ برخی اشخاص در زمان کاهش تقاضا اقدام به خرید کلان فولاد کرده و زمانی که بازار نیاز دارد همان کالا را با قیمت های افزوده شده به فروش میرسانند. نکته جالب این است که این اشخاص از صدور فاکتور فروش برای مشتری از جمله آهن فروشان خودداری میکنند. پیام ساختمان: چه کسی فاکتور فروش صادر نمیکند، آهن فروشان، یا بورس کالا؟ هم آهن فروشان و هم بورس کالا هنگام فروش فاکتور فروش را ارائه میکنند. مشکل این است که آهن فروشان هنگام خرید فولاد فاکتور فروش ندارند و تنها فاکتور آنچه را که میفروشند، مشخص است. پیام ساختمان: چرا آهن فروشان فاکتور خرید ندارند؟ شرکت هایی که از بورس خرید میکنند فولاد را به صورت سلف خرید کرده و با قیمت بالا به آهن فروشان میفروشند، اما از صدور فاکتور فروش خودداری میکنند. مشکلی هم که با سازمان امور مالیاتی داشتیم به دلیل همین فقدان فاکتور فروش بوده است. در نتیجه آهن فروشان قیمت و مدرک خروج فولاد از بنگاه خود را دارند اما دلیلی برای قیمت فولاد ورودی به بنگاه خود ندارند. پیام ساختمان: اینجا چه کسی تخلف کرده است؟ هم آهن فروش و هم شرکت هایی که آهن را از بورس کالا یا مبادی تولید خریده و به آهن فروشان میفروشند. پیام ساختمان: چرا آهن فروشان از این شرکت ها خرید میکنند؟ چون نمیتوانند مستقیماً از کارخانه ها یا بورس کالا خرید کنند. از طرف دیگر تنها شرکت های ثبت شده یا همان اشخاص حقوقی حق طرح تقاضا در بورس کالا را دارند. پیام ساختمان: اما ثبت شرکت کار سختی نیست؟ این درست که کار آسانی است اما فقط به ثبت شرکت منتهی نمیشود بلکه خرید کلان از بورس یا کارخانه ها نیاز به منابع مالی بسیار کلانی دارد تا بتوانید مقادیر فراوانی فولاد آن هم به صورت سلف خرید کنید و قدرت تحمل خواب سرمایه را هم برای مدت چند ماه داشته باشید. اکثر آهن فروشان این توانایی را ندارند و مجبورند از شرکت های واسطه خرید کنند. پیام ساختمان: این شرکت ها که دارای منابع کلان مالی هستند، سرمایه خود را چگونه تأمین کرده اند؟ سرمایه این اشخاص حقوقی ممکن است هم از آورده شخصی باشد و هم از منابع مالی بانک ها استفاده کنند. بسیاری از این شرکت ها به صورت مشارکت با بانک ها فعالیت میکنند؛ به این صورت که حواله سلف خرید فولاد را به عنوان وثیقه در اختیار بانک میگذارند تا بانک به آنها اعتماد کرده و منابع مالی دریافت مینمایند و سود را به صورت مشترک استفاده میکنند. پیام ساختمان: با توجه به اینکه شما نمیتوانید سلف بخرید ظاهراً خرید فولاد توسط آنها میتواند برای تولیدکننده تأمین مالی ایجاد کند، پس مشکل چیست؟ خرید کلان آنها برای تولیدکننده فولاد تأمین مالی ایجاد میکند اما مسئله این است که آنها در هنگام فروش فولاد به مصرف کننده یا آهن فروشان حاضر نیستند فاکتور فروش صادر کنند. از این رو مشخص نیست که آهن فروش با چه قیمتی کالا را خریداری کرده و تنها فولادی که فروخته اند، معلوم است. اداره مالیات نیز تصور میکند که همه این سود به آهن فروش رسیده است. درحالیکه در بازار خرید و فروش به صورت نقدی است، ما تقاضا داریم که در بورس کالا سیستمی در نظر گرفته شود تا آهن فروشان بتوانند از بورس مستقیماً خرید کنند. پیام ساختمان: با مشخص نبودن فاکتورها سازمان امور مالیاتی چه خواهد کرد؟ قطعاً اداره مالیات به صورت علی الراس حساب میکند و آهن فروشان به شدت متضرر میشوند. پیام ساختمان: مگر همان شرکت های واسطه موظف نیستند که فاکتور فروش صادر کنند؟ آنها هم فاکتور فروش صادر میکنند اما به قیمت کمتر از آنچه که به ما میفروشند. پیام ساختمان: چنانکه گفتید این شرکت های معاملات کلانی دارند، آیا ممیزی از طرف سازمان مالیات بر خرید و فروش این شرکت ها نظارت دارد؟ این درست است که اداره مالیات ممیزی برای شرکت های بزرگ اعزام میکند اما آن شرکت ها اقدام به فاکتور سازی میکنند. به این صورت که فاکتورهایی را پایین تر از قیمتی که به ما فروخته اند، ثبت نموده و گاهی نیز با کدهای ساختگی فاکتور سازی میکنند. در نتیجه ممیزهای مالیاتی وقتی فاکتورها و کدهای ثبت شده در دفاتر این شرکت ها را میبینند و اینکه همان شرکت ها مالیات خود را هم پرداخت کرده اند، دیگر ساختگی بودن یا نبودن آن فاکتورها را بررسی نمیکنند. پیام ساختمان: یعنی اگر این کدها و فاکتور ها را بررسی کنند، حقیقت مشخص میشود؟ بله، این ممیزیها هستند که باید با دقت بیشتری بررسی کنند. پیام ساختمان: این موارد را به سازمان امور مالیاتی گفته اید؟ آنها هم قول داده اند بررسی کنند. پیام ساختمان: منظورتان این است که سازمان امور مالیاتی نیز این ترفند را متوجه نمیشود و تنها به آهن فروشان فشار میآورد؟ این اشخاص حساب وکتاب منظم دارند و هنگامی که مأموران آن را بررسی میکنند، فاکتور فروش با قیمت پایین را میبینند. از طرف دیگر آهن فروشان نیز به این دلیل که فاکتور خرید ندارند، نمیتوانند ادعای خود را اثبات کنند. پیام ساختمان: چرا همان شرکت ها، در زمان فروش فولاد فاکتور فروش واقعی صادر نمیکنند؟ اگر این کار را انجام دهند باید مالیات بیشتری بپردازند و این اقدام به حدی سودشان را کاهش میدهد که اگر پول خود را در بانک ها سپرده گذاری کنند برای آنها بهتر خواهد بود. پیام ساختمان: چرا در همان بازار پولی سرمایه گذاری نمیکنند؟ برای اینکه خود همان بانک ها برای سود بیشتر منابع مالی در اختیار این شرکت ها قرار میدهند تا از آنها سود دریافت کنند و بتوانند سود سپرده ها را به مشتریان خود بپردازند. پیام ساختمان: دولت نمیتواند متوجه این نکته ای که شما به راحتی بیان کردید ، شود؟ بالأخره آنها هم در حال بررسی ماجرا هستند اما ما به این مسائل کاری نداریم .صحبت ما این است که آهن فروشان باید بابت سودی که از که از فروش منهای قیمت خرید به دست آورده اند، مالیات بپردازند و البته باید فاکتور هم داشته باشند.پیام ساختمان : به نظر شما در آینده قیمت فولاد بالا می رود؟پیام در حال حاضر هنوز میزان عرضه در بورس کالا و نیز در بازار آزاد بیش از میزان تقاضاست. چنانکه میدانید هنوز بودجه در مجلس تصویب نشده و طبعاً خرید کلان برای پروژه های عمرانی نیز انجام نمیشود. ارز نیز در هفته های گذشته نوسان زیادی نداشته است، بنابراین دلیلی برای افزایش منطقی این کالا وجود ندارد. پیام ساختمان: مگر پروژه های عمرانی از آهن فروشان خرید میکنند؟ خیر شرکت هایی که برای پروژه های عمرانی بزرگ فولاد میخرند از بورس کالا یا مستقیماً از خود تولیدکننده فولاد مورد نیاز خود را تهیه میکنند اما همین خرید با افزایش تقاضا موجب کاهش میزان عرضه فولاد به بازار شده و میتواند دلیلی برای افزایش قیمت فولاد باشد اما تاکنون که بیش از دو ماه از سال جاری گذشته شاهد چنین چیزی نبوده ایم. پیام ساختمان: چه زمانی احتمال تأثیر خریدهای عمرانی در بازار وجود دارد؟ احتمالاً زمان آن مردادماه یا اوایل شهریور ماه باشد اما منوط به این است که خریدهای عمرانی انجام شود زیرا موجب کاهش میزان عرضه در تابلوی بورس سده و تقاضا در بازار افزایش مییابد.