منتظر راهکار شورا برای خانه ایمن باشید

گروه بازار ساختمان: دکتر اقبال شاکری نه تنها عضو هیئت علمی گروه مهندسی و مدیریت ساخت دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران) است بلکه در انتخابات دور چهارم شورای اسلامی شهر تهران توانست اعتماد تهرانی ها را کسب کند. وی که رساله دکترای خویش را در زمینه ساخت و ساز زیربناها در کشورهای در حال توسعه نوشته ، دکترای خود را در گرایش مهندسی و مدیریت ساخت در دانشکده مهندسی عمران از دانشگاه منچستر انگلستان دریافت کرده است. اقبال شاکری طرح های جالبی برای رشد ایمنی ساختمان ها و مقاومت شان در برابر حوادث در نظر دارد و از موافقان شروع به کار دور چهارم شورای شهر تهران است. پیام ساختمان: چه اقدامی می توان انجام داد تا با شنیدن کلمه زلزله تلفات بی شمار بر فکر مردم متبادر نشود ؟ به نظر می رسد از طریق نوعی مدیریت محلی و منطقه ای باید خود شهروندان را با آموزش اجتماعی برای مقابله با بحران آماده کنیم تا در افراد نیز بتواننند شخصا اقدامات و پیشگیری هایی داشته باشند. اما در ایمن سازی سازه ها نیز می توان با اقدامات تشویقی برای ارتقا ایمنی ساختمان ها تلاش کرد. این مهم نیازمند فرهنگ سازی در کشور است و با توجه به وسعت شهر تهران بدون همکاری شهروندان نمی توان در مدیریت بحران به موفقیت کامل رسید. اگر ما در هر هزینه ای یک منفعت را افزایش یا یک زیان را کاهش ندهیم، نمی توانیم انگیزه ای برای مقاوم سازی ایجاد کنیم. بر همین اساس هم یک راهکار این است که در معاملات یا اجاره تاثیر عامل مقاومت و بهسازی ساختمان را نهادینه کنیم، تا انگیزه اقتصادی برای بهبود مقاومت ساختمان ها ایجاد شود. برای مثال اگر یک سازه عمرانی مانند ساختمان دارای یک کد خاصی باشد که نشان دهد سازه مقاوم است و در نتیجه خانه ایمن خواهد بود، این امر می تواند در عرصه اقتصادی شهر جایگاه خود را پیدا کند. پیام ساختمان: اگر مشخص باشد کدام کالا کاملا ایمن است و یک کد اختصاصی و رسمی، این امر را نشان دهد خیلی عالی است چرا که خریدار می داند اگر چه پول بیشتری می دهد ساختمان روی سرش خراب نمی شود، اما چه کسی این را رعایت می کند؟ در صورتی که این طرح اجرا شود ، فعالان عرصه ساخت و ساز – به جای آنکه برخی به تقلب متوسل می شوند- همه هزینه های یک ساختمان ایمن را تقبل کرده، درحالی که منافع آنها نیز تامین خواهد شد. از طرف دیگر خریدار نیز می داند که اگر هزینه بیشتری می پردازد، از کیفیت بهتری بهره مند است. همه این موارد در شرایطی است که چنین فرایندی به مکانیزم بازار مسکن افزوده شده و در نهایت نهادینه شود. مثال مشابه آن را می توانید در کدی [ ایران کد] ببینید که اگر روی یک کالای وارداتی باشد بیانگر سلامت و ایمنی آن کالا در کشور ایران است. شورای شهر می تواند در این راستا فعالیت کند. پیام ساختمان: آیا این مفهوم در شناسنامه فنی گنجانده نشده است؟ شروع این اقدام با شناسنامه فنی بوده که باید ادامه یابد اما این شناسنامه فنی تنها اطلاعات کلی به شما می دهد از این رو باید یک کد وجود داشته باشد که ارزش ساختمان را نشان دهد. البته این شناسنامه یکی از آیتم هایی است که می تواند کمک کند و به همین منظور نیز عرض کردم که وضعیت بهبود یافته است اما برای اجرای کامل آن لازم است نظارت بیشتری صورت گیرد. پیام ساختمان: آیا این اقدامات را می توان برای ساختمان هایی که چند سال از ساخت آنها گذشته است نیز انجام داد؟ بله راه های متفاوتی وجود دارد که می توان با یک سری تست های مشاهده ای و آزمایش های غیر مخرب مقاومت سازه ای که در گذشته ساخته شده را مشخص کرد. اصولا بر همین اساس است که مقاوم سازی صورت می گیرد در غیر این صورت این کار هم امکان پذیر نیست. در خصوص هزینه ها نیز باید اولویت بندی انجام شود و ساختمان های مهم مانند سازمان های امدادی، ساختمان های عمومی و یا پر جمعیت را در اولویت قرار داد. پیام ساختمان: وضعیت عمومی سلامت ساختمان را در حال حاضر چگونه ارزیابی می کنید؟ تا آنجا که در این زمینه به تحقیق و پژوهش پرداخته ام، می توانم بگویم؛ در زمینه رعایت ضوابط و علی الخصوص مقررات ملی ساختمان و نظام فنی اجرایی بهبود نسبی را شاهد هستیم چرا که به نحو بهتر و به صورت هماهنگ تری اجرا می شود اما تا حد مطلوب فاصله داریم چرا که ما باید به نحوی در ساخت و سازهای شهری تدابیری بیندیشیم تا ساختمان های امن و سالم و البته اقتصادی توسط کارفرمایان اعم از شخصی ساز تا دولتی ساز ساخته شود. پیام ساختمان: به نظر شما چه کسی باید این اقدامات را انجام دهد، شهرداری، نظام مهندسی یا شورای شهر؟ مجموعه ای از سازمان های مسئول از وزارت راه و شهرسازی تا شورای شهر، شهرداری و نظام مهندسی در فرایند اجرای قوانین مربوط به ساخت و ساز شهری دخیل هستند. از این رو پاسخگو بودن در حیطه مسئولیت ها از اموری است که باید به آن پرداخته شود. یکپارچه سازی و نیز مشخص کردن مسئولیت هر یک در این زمینه و پاسخگو بودن در آن مسئولیت ها از جمله مواردی است که باید در این زمینه به آن پرداخته شود. پیام ساختمان: به نظر شما آیا مسئولیت ها در آیین نامه ها مشخص نیست؟ قوانین و آیین نامه های خوبی داریم اما اینکه این موارد چه میزان رعایت می شود و در نهایت به هدف نهایی که همانا ایجاد خانه امن و ساخت و ساز اقتصادی است منتهی می شود یا خیر ، چرخه مجری ناظر و مالک به اضافه شهرداری باید بررسی شود که آیا به یک سازه ایمن و اقتصادی منجر می شود؟ عدم تناسب جرایم و جریمه ها و مواردی مانند عدم ارتباط منطقی آنها با یکدیگر از اموری است که بتوان در این راستا به آن پرداخته شود. سود جویی باعث ایجاد جرائم می شود. از این رو باید فرایند این چرخه دقیق تر کنترل شود. در یکی از بررسی های دانشگاهی ما مشخص شد که عدم ارتباطات منطقی موثر این دستگاه ها، عدم تناسب تخلفات با جریمه ها، موجب ایجاد کاستی هایی در اجرای قوانین فوق می شود. از این رو فرایند این چرخه دخیل در ساخت و ساز را باید کنترل کنیم. پیام ساختمان: به نظر شما در کشورهای پیشرفته چه رهیافتی برای نوسازی بافت انجام می دهند؟ هر طرح توسعه که تدوین می شود باید از ابعاد توسعه فیزیکی، اجتماعی، معماری و نیز الگوی اسلامی ایرانی توسعه به صورت یکپاچه دیده شود. به بیان دیگر عدم توجه به این مورد موجب می شود که ما شاهد بافت های نا همگون، خشن و نامتناسب در برخی مناطق شهری مانند تهران باشیم که با الگو برداری از معماری های مختلف انجام شده است. الان به نظر می رسد ما نیازمند کار بیشتر برای یکپارچگی در توسعه هستیم. پیام ساختمان: تاکنون چه اقداماتی در این راستا انجام شده است؟ تاکنون اقداماتی مانند تشویق مالکان برای تجمیع در نوسازی انجام شده ولی یکپارچگی در مدیریت شهری را نیز باید در نظر داشت که هنوز نیازمند کار بیشتری است. از این رو باید علاوه بر آن یکپارچگی در توسعه فیزیکی ، فرهنگی و معنوی شهر را نیز شاهد باشیم. شورای شهر به عنوان تصویب کننده طرح های کلان شهر مسئولیت سنگینی در این زمینه دارد. به نظر من باید در کمیسیون فرهنگی و کمیسیون عمران نیز به بررسی آنچه که انجام شده به نحو دقیق تری برنامه ریزی کنیم. در کارگروه های تخصصی نیز می توانیم از متخصصین دعوت و نظرات متفاوت را بررسی کنیم. پیام ساختمان: شورای شهر در این زمینه چه نقشی دارد؟ از آنجا که وظیفه شورای شهر سیاست گذاری و نظارت است از این رو هر طرح توسعه ای در شهرباید توسط این شورا به تصویب برسد. طبعا طرح هایی مانند طرح جامع که ابلاغ شده و طرح تفصیلی که تهیه شده بخواهد در شهر کاملا اجرا شود ، نیازمند همان آیتم ها و یکپارچگی هایی است که گفته شد. از این رو باید از ظرفیت ها و پتانسیل های شورای شهر و شهرداری برای توسعه شهر استفاده کرد. پیام ساختمان: به نظر شما شهردار تهران چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟ به نظر می رسد انتخاب شهردار تهران از اولین گام هایی باشد که شورای شهر تهران در دوره چهارم به آن خواهد پرداخت. احتمالا بسیاری از برگزیدگان در دوره چهارم نیز از هم اکنون مشغول تعیین معیارها و بررسی و گفتگو بر ای انتخاب شهردار تهران باشند. البته این مدیر شهری باید شخصی باشد که بتواند علاوه بر داشتن سوابق و صلاحیت های لازم ،تمام توانایی های خود را مصروف انجام وظایف نماید. به نظر من هم افراد خوبی وجود دارند که برای این سمت مناسبند اما اجازه دهید تا شورای شهر در فرصت لازم این انتخاب را انجام دهد. پیام ساختمان: موافق تشکیل زود هنگام این شورا به جای 25 شهریور هستید؟ من با جدیت موافق تشکیل زودهنگام دور چهارم شورای شهر تهران هستم تا از این فرصت تابستان، برای انجام وظایف بهره ببریم. در حال حاضر نیز من در حیطه تخصصی خود کارگروه های مدیریت و قانون گذاری، مدیریت بحران، حمل و نقل شهری، بودجه و سرمایه گذاری، محیط زیست، ارتباطات مردمی و نظارت را در نظر گرفته ام که در این کارگروه ها می توان اشخاص و کارشناسان را دعوت کرد و از توانمندی های آنها در بهبود شرایط شهر استفاده نمود.