آش فته بازار تاسیساتی

گروه تاسیسات: تجارب گذشته و مشاهدات عینی نشان میدهد، در بیشتر ساختمان های کشور مقررات ملی ساختمان به درستی رعایت نمیشود و اغلب ساکنان از ابتدای سکونت با مشکلاتی نظیر؛ کارایی ضعیف و جانمایی نامطلوب سیستم های تاسیساتی و همچنین اتلاف فراوان انرژی یا نفوذ گرما و سرما به درون ساختمان گله مند هستند. مشاهده چنین مواردی در وهله اول نشان دهنده، فاصله بین حرف تا عمل است و در ابعاد کلیتر سوء استفاده از اعتماد مردم تلقی میشود. این در حالی است که تاسیسات به عنوان قلب تپنده ساختمان تلقی شده و اجرای درست سیستم های تاسیساتی با آسایش ساکنان آن نسبت مستقیم دارد. مهندس کوروش سلیم پناه، کارشناس ارشد سازه، مدرس، مشاور و پیمانکار پروژه های ساختمانی در گفتگو با پیام ساختمان میگوید: طراحی و اجرای درست سیستم های تاسیساتی عامل مهم و تاثیرگذار در افزایش عمر ساختمان محسوب میشود. البته یک سری از مسائل این حوزه تئوری و یک سری مربوط به اجراست. با این حال وقتی از سیستم تهویه مطبوع صحبت میشود لزوماً باید مشخص کنیم این دستگاه ها در کدام منطقه و تحت چه عوامل محیطی و درجه حرارتی کار میکنند، زیرا دستورالعمل های نصب و استفاده در این خصوص متفاوت است. سلیم پناه با اشاره به عدم تعهد پیمانکارهای ساختمان به توافقات اولیه، تاکید میکند: متاسفانه کارهای اجرایی در کشور ما از همان ابتدا بر پایه درست انجام نمیشوند و طراحان ساختمان بدون توجه به گرید ها مختلف، الگوی مناسبی را ارائه نمیدهند. همه این موارد به ضعف کنترل کیفی برمیگردد. حال اینکه در کشوری مثل ژاپن، کنترل کیفیت از ابتدا تا انتهای خط تولید یک پروژه صنعتی به طور کامل اعمال میشود و ما اثرات مطلوب آن را بر اقتصاد این کشور میبینیم. این در حالی است که تقسیم وظایف بین مهندسان ساختمان به درستی اعمال نمیشود و چرخه ساختمان سازی ایران در مقایسه با کشورهای دیگر کامل و هماهنگ نیست. اگرچه چارت سازمانی مشخصی داریم ولی چگونگی انجام کار مشخص نبوده و 97 درصد ساخت و سازهای کشور در سطح کم و توسط یک سری بساز و بفروش غیر متخصص انجام میشود. کیفیت فدای کمیت به اعتقاد سلیم پناه؛ دانشگاه های ما به سمت کمی شدن پیش میروند و مهندسانی که از این دانشگا ه ها فارغ التحصیل میشوند از تخصص و تجربه کافی برخوردار نیستند. آنها بعد از دو سال با شرکت درآزمون سازمان نظام مهندسی مدرک پایه 3 میگیرند و کار خود را با ساختمان های متراژ پایین شروع میکنند. از طرف دیگر تعداد این مهندسان زیاد است و برخلاف گذشته که کارفرمای ساختمان برای قرارداد با یک مهندس باید چند ماه در نوبت میماند، اکنون تعداد آنها به قدری زیاد است که وقتی یک شرکت ساختمانی برای جذب نیرو آگهی میدهد صدها مهندس عمران ثبت نام میکنند. از طرف دیگر، هدایت پروژه های ساختمانی در دست کارفرماست و توجه نمیکند چه مهندسی برای چه قسمتی مناسب است و هر کس که پول کمتری تقاضا کند، طرفدار بیشتری دارد. نتیجه این میشود یک معمار یا پیمانکار تجربی به راحتی برگه های محاسباتی، نظارتی و طراحی هزاران مهندس را به قیمت پایین میخرد. این کارشناس ارشد سازه با اشاره به ضعف نظارت در اجرای پروژه های ساختمانی تصریح میکند: طبق قانون شهرداری، کارفرما یا پیمانکار نمیتواند به تنهایی مهندس طراح و ناظر را انتخاب کند بلکه نظام مهندسی در این خصوص تعیین تکلیف میکند. اگرچه این کار انجام میشود ولی در عمل نقشه های اجرایی به شرکت هایی واگذار میشود که توان اجرایی بالایی ندارند و کارفرما بدون توجه به این مسئله تنها به درج اسم مهندس ناظر در سردر پروژه ساختمانی اکتفا میکند. سلیم پناه که سابقه پیمانکاری در پروژه های خارج از کشور را دارد، میگوید: در اغلب کشورها یک شرکت ساختمانی دپارتمان کامل مهندسان معمار، سازه و تاسیسات را در اختیار دارد و برای اجرای پروژه ها به صورت یکپارچه از آنها استفاده میکند و بر کارشان نظارت مستقیم دارد. حال اینکه در ایران از طریق آگهی مهندسان بخش های مختلف را جذب میکنند و برای آنها سابقه کار و تخصص مهم نیست بلکه هدف انجام پروژه با حداقل هزینه است، بدون اینکه به کیفیت کار توجه شود. اشتباه در جانمایی کارشناش و پیمانکار پیشکسوت ساختمانی ضمن انتقاد از شیوه های نامناسب نصب و استفاده از سیستم های تاسیساتی در ساختمان های کشور، تصریح میکند: هم اکنون نصب سیستم های تهویه مطبوع به خصوص در بحث کانال کشی، از اصول خاصی تبعیت نمیکند به نحوی که کولرها را در بالکن یا نمای ساختمان هم قرار میدهند. در یک بالکن دو متری، کولر 7 هزار روی پایه فلزی قرار میگیرد. این کولر جلو زن است و جریان هوا از طریق کانال به اتاق های مجاور منتقل میشود. در حالی که کولر باید بالا زن در نظر گرفته شود و دریچه فن آن رو به بالا باشد تا کانال به صورت عمودی روی آن سوار شود و با یک زاویه کم، هوای خنک را در اتاق ها به شکل درست منتقل کند. از طرف دیگر؛ سیستم های تهویه بر اساس ظرفیت و فضای مورد نظر خریداری و نصب نمیشوند و از قبل در این خصوص تدابیر خاص اندیشیده نشده و طول و عرض کانال ها سلیقه ای است، به نحوی که رایزرهای آنها بسیار تنگ میباشد. این مسئله احتمال بروز حادثه را افزایش داده و ضمن اتلاف انرژی، فشار زیادی به سیستم های تهویه وارد میکند. سلیم پناه با انتقاد از جانمایی سیستم های تاسیساتی در مراحل انتهایی ساخت و ساز میگوید: در حال حاضر نقشه ساختمان بدون ملاحظات تاسیساتی طراحی میشود و تنها به موافقت مهندس ناظر اکتفا میکنند. در حالی که عبور تجهیزات سیستم های تاسیساتی از جمله لوله های سرد و گرم باید از مسیرهای مشخص و تعریف شده باشد. همچنین در خصوص رایزرها تمهیداتی در نظر بگیرند تا در هر طبقه یک دریچه آدم رو برای مراجعه تعمیرکار وجود داشته باشد. اجرایی شدن این موارد مستلزم هماهنگ شدن مهندسان بخش های مختلف است. موتورخانه به جای پکیج دستیابی به یک سیستم تهویه مطبوع ایده ال به نوع و ابعاد ساختمان که در آن زندگی میکنیم بستگی دارد. کارشناس و پیمانکار ارشد پروژه های ساختمانی، با تاکید بر این مسئله تصریح میکند: در حال حاضر مرسوم شده در ساختمان های بلندمرتبه برای هر طبقه یک پکیج نصب میکنند. این کار توجیه اقتصادی ندارد و نباید به صرف جداسازی سیستم های آب و برق در مجتمع های مسکونی از پکیج ها استفاده کنیم در حالی که میتوان از یک موتورخانه مرکزی استفاده کرد و در ورودی هر ساختمان که قرار است آب گرم از آنجا عبور کند، یک سنسور کار گذاشت تا میزان استفاده مشخص شود. سلیم پناه ادامه میدهد: در حال حاضر دیگ های دوجداره موتورخانه سختیگیر ندارند. حال اینکه رسوب بین منبع و جداره داخلی لوله ها، حرکت سیال را با کندی مواجه میکند و به دلیل خاصیت عایق بودن مانع از عبور گرما و تبادل حرارت بین لوله ها میشود که نتیجه آن مصرف زیاد گاز در مشعل موتورخانه است. در حالی که اکنون رسوب شکن های تاسیساتی وارد بازار شده که در ابتدا و انتهای لوله ها نصب میشود و با ایجاد ارتعاش، باعث شکستن مولکول های آب و در نهایت کاهش رسوب لوله ها خواهد شد. صدور شناسنامه کار به گفته این کارشناس، اغلب ساختمان ها بدون نظارت دقیق ساخته میشوند و به علت رونق ساخت و ساز، تقاضا برای استفاده از مجریان، مهندسان و مشاوران بخش های مختلف ساختمان افزایش یافته است. در این فضای رقابتی، پیمانکار یا مشاور برای جلب اعتماد کارفرما مجبور است قیمت خدمات را کاهش دهد که نتیجه آن کاهش استفاده از افراد متخصص در ساختمان سازی میباشد. طبیعی است که کارفرما یا پیمانکار به دنبال نیروی ارزان قیمت است تا سود بیشتری ببرد بنابراین نمیتوان با قطع و یقین در خصوص کیفیت ساختمان های کشور اظهار نظر کرد. در شرایط فعلی بهترین راهکار این است که وزارت کار برای تمام مشاغل ساختمانی شناسنامه کار صادر کند و کیفیت کار مجریان از ابتدا تا انتهای پروژه تحت نظارت باشد و در نهایت تاییدیه ساختمان صادر شود.