ممیزی انرژی شرط بهینه سازی

گروه تاسیسات: بهینه سازی انرژی در ساختمان های کشور اولویت اصلی اولویت اصلی مسئولان است که وزارت خانه ها و سازمان های مختلفی از جمله وزارت نیرو، وزارت نفت، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان بهره وری انرژی، انجمن بهینه سازی و شرکت های مختلف خدمات انرژی در این بخش دخیل هستند. با این حال باید توجه داشت؛ نخستین گام جهت ارائه راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی، انجام ممیزی انرژی ساختمان میباشد. ممیزی انرژی ساختمان شامل بررسی و شناسایی مصرف کنندگان عمده انرژی در ساختمان از نظر کمی و کیفی، اندازه گیری و تحلیل مصرف انرژی بخش های مختلف ساختمان و ارائه راهکارهای کاهش مصرف انرژی است. در ممیزی انرژی با انجام بازدیدهای میدانی و جمع آوری قبوض انرژی، مصارف انرژی بررسی شده تا پتانسیل های کاهش مصرف انرژی در ساختمان ها تعیین و پیشنهادات لازم برای بهینه کردن مصرف بخش های مختلف ساختمان ارائه گردد. در پروژه های ممیزی با اندازه گیری کمیت های مختلف مرتبط با انرژی نظیر دما، رطوبت، میزان مصرف برق و گاز، شدت مصرف انرژی (میزان مصرف انرژی با توجه به زیر بنای ساختمان) محاسبه و با مقادیر مرجع مقایسه میگردد. همچنین با انجام تحلیل های مختلف نظیر بررسی عایق کاری پوسته خارجی ساختمان، پتانسیل های صرفه جویی انرژی تعیین میشود و در نهایت راهکارهای کاهش مصرف انرژی ساختمان بهمراه توجیه فنی و اقتصادی آنها ارائه می شود. مراحل انجام ممیزی انرژی گام اول در ممیزی انرژی، جمع آوری سوابق مصرف انرژی ساختمان است. با بررسی روند مصرف انرژی در ماه های مختلف، عوامل مختلف در افزایش مصرف انرژی اعم از تغییر فصول، اضافه شدن مصرف کنندگان انرژی، مصارف بیمورد و... شناسایی میشود. همچنین مقایسه میزان مصرف انرژی در سال، مینیمم و ماکزیمم مصرف انرژی در هر فصل، از جمله مواردی است که مورد تحلیل قرار میگیرد. از طرف دیگر، شاخص های مصرف انرژی، امکان مقایسه با استانداردهای مصرف انرژی در ساختمان را با توجه به کاربری ساختمان فراهم می کند. مرحله بعد، تهیه لیست مصرف کنندگان عمده انرژی ساختمان است، به این ترتیب میتوان تعیین نمود که هر بخش از ساختمان اعم از روشنایی، تجهیزات الکتریکی، سیستم حرارتی و برودتی ساختمان و ... به چه میزان در مصرف انرژی سهیم هستند که این موضوع کمک شایانی در تحلیل پتانسیل های کاهش مصرف انرژی ساختمان میکند. اندازه گیری و تحلیل مصرف انرژی بخش های مختلف ساختمان گام بعدی است. در این بخش پارامترهای مختلف مرتبط با انرژی نظیر دما، رطوبت، مصرف برق و محاسبه انتقال حرارت از جداره های ساختمان مورد توجه بوده و کلیه بخش های ساختمان که امکان اتلاف انرژی در آنها وجود دارد، مورد ارزیابی قرار میگیرد و مطابق با مبحث 19 مقررات ملی ساختمان و یا استاندارد بین المللی IECC میزان انتقال حرارت هر بخش با مقدار مرجع مقایسه و ارزیابی میشود. در بخش تاسیسات حرارتی و برودتی ساختمان، کارکرد تجهیزات حرارتی و برودتی موتورخانه مرکزی نظیر دیگ آبگرم، چیلر جذبی یا تراکمی، سیستم پمپاژ آب، برج خنک کن، عایقکاری موتورخانه و کنترلرهای دمای ساختمان مورد بررسی قرار میگیرد و پارامترهای مختلف جهت محاسبه راندمان این تجهیزات اعم از دبی آب، میزان هوای اضافه احتراق، دما و ... اندازه گیری میشود. همچنین در بخش تاسیسات الکتریکی و روشنایی، وضعیت مصرف کنندگان الکتریکی اعم از تجهیزات اداری، تجهیزات خانگی آسانسور، مصارف الکتریکی سیستم سرمایش و گرمایش و ... مورد بررسی قرار میگیرد و در صورتی که مصرف کننده پرمصرفی در سیستم وجود داشته باشد که نیاز به تعمیر و یا خارج کردن از مدار باشد، این کار صورت میپذیرد. همچنین در بخش روشنایی ساختمان با استفاده از دستگاه لوکس متر، میزان شار نوری فضاهای داخلی ساختمان اندازه گیری میشود و بر اساس مبحث 13 مقررات ملی ساختمان مورد ارزیابی قرار میگیرد. بررسی، نحوه سیم کشی و موقعیت کلیدها، نوع بالاست ها و لامپ ها، وجود سنسورهای روشنایی و ... از جمله مواردی است که میتوان با اصلاح آن از مصرف بیمورد جلوگیری نمود. راهکارهای کاهش مصرف انرژی پس از تعیین عوامل مختلف اتلاف انرژی در ساختمان، راهکارهای اجرایی لازم جهت افزایش بهره وری انرژی و کاهش مصرف انرژی در بخش های؛ عایقکاری ساختمان، روشنایی بهینه، انرژی خورشیدی، ادوات کنترل دما، بهینه سازی در موتورخانه، پنجره های عایق، تاسیسات نوین حرارتی و برودتی و تجهیزات کاهنده برق ارائه میشود. اما سوال اینجاست؛ کدامیک از این راهکارها برای یک ساختمان از اولویت اجرایی برخوردار است؟ برای پاسخ، باید راهکارهای ارائه شده را از نظر فنی و اقتصادی ارزیابی نمود. به این منظور ابتدا، پتانسیل های کاهش مصرف انرژی در هر بخش ساختمان اعم از عایقکاری، تاسیسات حرارتی و برودتی و تجهیزات الکتریکی و روشنایی ساختمان تعیین و میزان هزینه انرژی سالیانه هر بخش محاسبه میشود. در مرحله بعد، راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی در هر بخش و هزینه اجرای هر راهکار محاسبه میشود. براین اساس کلیه راهکارهای ارائه شده از نظر فنی و اقتصادی مورد ارزیابی قرار میگیرد. از نظر اقتصادی محاسبه مدت زمان بازگشت سرمایه هر راهکار، معیار بسیار خوبی برای تعیین اولویت های اجرایی راهکارها است که به صورت نسبت هزینه اجرای راهکار به صرفه جویی هزینه های انرژی سالیانه در اثر اجرای آن راهکار تعریف میشود. بر این اساس راهکارها در سه دسته کم هزینه (بازگشت سرمایه کمتر از یک سال)، هزینه متوسط (بازگشت سرمایه بین یک تا سه سال) و پر هزینه (بازگشت سرمایه بیشتر از سه سال) قرا میگیرند. سطوح ممیزی انرژی بر اساس استانداردAS/NZS3598 ممیزی انرژی در سطوح مختلف انجام میپذیرد که با توجه به میزان زمان و هزینه ای که کارفرما جهت انجام آن صرف میکند، سطح آن تعیین میشود. *ممیزی انرژی عبوری یا سطح 1 (Walk- Through Energy Audit ) این نوع ممیزی انرژی کم هزینه ترین ممیزی انرژی است که با بازدید از ساختمان توسط یک کارشناس خبره و با تجربه و مشاهده سوابق انرژی، نوع تجهیزات و تاسیسات و... پتانسیل های صرفه جویی انرژی به صورت کلی مشخص میگردد. * ممیزی انرژی مقدماتی یا سطح 2 (Elementary-Energy Audit) این نوع ممیزی انرژی علاوه بر طی مراحل ممیزی انرژی عبوری برای تعیین کمی کلیه مصارف و اتلاف های انرژی کلی واحدهای مختلف ساختمان نیازمند دستگاه های اندازه گیری دقیق و انجام آزمایش های متفاوت میباشد و راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی توجیه فنی و اقتصادی میشوند. * ممیزی انرژی جامع یا سطح 3 (Comprehensive Energy Audit) این ممیزی انرژی یک مرحله بالاتر و جامع تر از ممیزی انرژی مقدماتی واحدها میباشد. در این نوع ممیزی انرژی ضمن بررسی چگونگی و میزان مصرف انرژی در بخش های مختلف نظیر روشنایی، فرآیندها و ... با تجزیه و تحلیل تفصیلی تجهیزات به کمک مدل های آنالیز (در صورت نیاز) الگوی مصرف انرژی در بخش های مختلف تعیین و عملکرد واحد تحت تأثیر پارامترهای مختلف پیش بینی می گردد. سخن پایانی نکته قابل تامل در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی این است که بسیاری از سازمان ها برای کاهش مصرف انرژی تنها به ممیزی انرژی سازمان خود بسنده میکنند، در حالی که ممیزی انرژی تنها یکی از ابزارهای مدیریت انرژی است که به سازمان امکان تحلیل و بررسی وضعیت مصرف انرژی ساختمان را در یک مقطع زمانی میدهد و اگر مابقی اقدامات مدیریت انرژی در سازمان اعم از طرح ریزی سیستم، تشکیل کمیته انرژی، تعیین چشم انداز و اهداف، مستند سازی و همچنین پایش مستمر فعالیت های مجموعه سازمان در طول زمان انجام نپذیرد، تنها به صورت مقطعی شاهد کاهش مصرف انرژی خواهیم بود و مصرف انرژی در سازمان ها در طول زمان تغییر محسوسی نخواهد یافت.