ساختار مهندسی کش ور یکپارچه شود

غلامرضا خراسانی: در کشور ما اصطلاح «مقطع حساس کنونی» از فرط استفاده دیگر نخ نما شده است ولی این روزها همچنان می توان آن را در صنعت ساختمان کشور به کار برد! چرا که «شرایط کنونی» در امور زیربنایی و صنایع عمرانی کشور شرایط ویژه ای است . به تازگی وزیر راه و شهرسازی و در دیدار با جمعی از پیمانکاران عمرانی کشور باز هم از ضرورت یکپارچه کردن ساختار مهندسی کشور سخن گفت.ساختار مهندسی کشور پر مشکل استوزیر راه و شهرسازی با اشاره به ساختار غیر منسجم مهندسی در کشور، بر لزوم یکپارچه سازی در این حوزه و بازنگری در مفاهیمی مانند صلاحیت و ظرفیت در امور مهندسی تأکید کرد.عباس آخوندی در نشست مشترک با اعضای هیئت مدیره کانون سراسری پیمانکاران عمرانی ایران با بیان اینکه ساختار مهندسی یکی از پرمشکل ترین ساختارهای کشور محسوب می شود، گفت: چنانچه دنبال توسعه هستیم حتماً باید در چنین ساختاری تجدیدنظر کنیم. دکتر آخوندی گفت: ارتقای نظام حرفه ورزی مطابق استانداردهای بین المللی از اهداف اساسی این وزارتخانه است.وی با اشاره به تفاوت مفاهیم اساسی مانند صلاحیت و ظرفیت در نظام فنی اجرایی کشور و نظام مهندسی و کنترل ساختمان، اظهار داشت: درحالی که در نظام فنی و اجرایی شرکت ها و بنگاه ها صلاحیت می گیرند، در نظام مهندسی ساختمان صلاحیت مفهومی فردی می یابد و در همین راستا مسئولیت نیز فردی تعریف می شود.وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: درحالی که در نظام فنی و اجرایی کشور مفهوم صلاحیت و ظرفیت تقریباً یکی است، در نظام مهندسی ساختمان ظرفیت ضریبی از صلاحیت فرد است و سؤال جدی در خصوص هر دو نظام این است که آیا می توان روی صلاحیت های افراد حد گذاشت و اگر افرادی که صلاحیت و ظرفیت آنها توسط نهادهای ذی ربط تأیید می شود نتوانستند به تعهد خود عمل کنند، آیا نهادهای مربوطه پاسخگوی ضرر و زیان های ایجادشده خواهند بود؟ وی با تأکید بر اینکه آمادگی یکپارچه سازی ساختار مهندسی در ایران را داریم، تصریح کرد: باید بین مفهوم صلاحیت و ظرفیت تفکیک قائل شویم زیرا نتیجه وضعیت کنونی این است که از یک سو ظرفیت تابعی از صلاحیت مهندسان است و از سوی دیگر نظام فنی و اجرایی کشور و سازمان نظام مهندسی ساختمان به کارفرما قدرت جبران خسارت نمی دهند.آخوندی سپس با اشاره به لزوم اجرای کارها در فضای رقابتی، افزود: در مدتی که از حضورم در وزارت راه و شهرسازی می گذرد، تلاش کردم جلوی اجرا و واگذاری غیررقابتی پروژه ها را بگیرم.وی با بیان اینکه متوجه مسائل مالی پیمانکاران هستم، گفت: با وجود این مسائل از شما که دارای نوعی توان حاشیه ای نیز هستید می خواهم در بحث عمران محله ای نیز با وزارت راه و شهرسازی همفکری داشته باشید.این خواست پیمانکاران استاما اینکه ساختار مهندسی یکی از پرمشکل ترین ساختارهای کشور محسوب می شود و حتماً باید در چنین ساختاری تجدیدنظر شود فقط حرف وزیر نیست، بلکه حرف دل جمع پرشماری از فعالان صنعت ساخت وساز کشور است. نمونه بارز آن هم همین اعضای هیئت مدیره کانون سراسری پیمانکاران عمرانی ایران که به دیدار دکتر آخوندی رفتند و اصلاً پیش از آنکه وزیر گفته های فوق را بگوید خودشان از ضرورت نهادینه شدن ارتباط با وزارت راه و شهرسازی، رفع مشکلات ناشی از تداخل بخشنامه های مختلف، جلوگیری از برخوردها و تفسیرهای سلیقه ای، استفاده از ظرفیت های خالی شرکت های پیمانکاری، تعیین تکلیف مطالبات معوقه، بهبود فضای کسب وکار و اعتماد عملیاتی به بخش خصوص صحبت کردند.عمده ترین موضوعات مطرح شده و درخواست های کانون سراسری در این دیدار، عبارت بودند از:1) برقراری ارتباط منطقی میان وزارت راه و شهرسازی و کانون سراسری و نهادینه شدن این ارتباط به منظور بهره گیری از توان کارشناسی انجمن های استانی عضو کانون سراسری و همکاری با ادارات کل راه و شهرسازی در استان ها.2) اقدام مؤثر به منظور ایجاد یکپارچگی و انسجام بخشی در نظام فنی و اجرایی کشور به شکلی که تمامی پروژه های عمرانی، غیر عمرانی و ساخت و سازهای خصوصی کشور را تحت پوشش و کنترل خود قرار دهد.3) به کارگیری ظرفیت های خالی شرکت های پیمانکاری دارای رتبه بندی و تشخیص صلاحیت شده توسط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور به عنوان مجریان ذیصلاح.با اینکه سخنان و مطالب فوق الذکر به خوبی گویای قصد و نیت مطرح کنندگان یکپارچه سازی تشکل های فنی و مهندسی کشور است، با این همه به قصد اطلاع از نظرات سایر اعضای جامعه پیمانکاری کشور با تعدادی از آنها گفتگو کردیم.رئیس هیئت مدیره کانون سراسری پیمانکاران عمرانی ایران:همه پروژه ها سرمایه های ملی استحسن سعادتمند: اعتقاد ما بر این است که اگر نظام فنی و اجرایی کشور به شکل منسجم عمل کند به نفع منافع ملی کشور است چون بخش خصوصی ما از عدم یکپارچگی بسیار آسیب دیده است. دامنه نفوذ نظام فنی و اجرایی کشور الان در حد پروژه هایی است که اعتبارات آن از محل اعتبارات عمرانی دولتی است. درحالی که ما پروژه های زیادی هم داریم که ماهیتاً عمرانی هستند ولی غیر عمرانی تلقی می شوند. به خاطر اینکه اعتباراتشان از محل اعتبارات عمرانی دولت نیست، مثلاً از منابع داخلی دستگاه های اجرایی است. مثل شهرداری ها که پروژه های عمرانی دارند ولی بودجه آنها دولتی نیست یا دانشگاه ها که برخی از پروژه هایشان از طریق جذب اعتبارات خیرین است. برخی دستگاه ها و نهادهای اجرایی هم هستند که تأمین اعتبار پروژه های آنها از محل منابع خودشان است. مورد دیگر ساخت و سازهایی است که به شکل خصوصی انجام می شود و الان متولی آنها وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی است. در این حوزه هم قوانین موجود مربوط به همین دو ارگان می شود و ربطی به نظام فنی و اجرایی کشور ندارد. درحالی که در همه اینها سرمایه های ملی استفاده می شود و باید به درستی اجرا و از آنها صیانت شود. قوانین حاکم بر ساخت و سازهای بخش خصوصی که از جیب خودش هزینه می کند و بخش دولتی، باید یکپارچه باشد؛ یکسان نوشته شده و به همه ابلاغ شود تا همه ملزم به تبعیت از آن باشند. چند گانگی موجود خساراتی به بار می آورد و دراین گونه مواقع هم کسی آن خسارات را بر عهده نمی گیرد.رئیس انجمن صنفی پیمانکاران استان تهران:ساختار جدید هرمی نباشدابوالفضل علی آبادی: در این که در نظامات مهندسی کشور، اعم از بعد نظارتی یا اجرا و غیره مشکلات جدی وجود دارد بحثی نیست. یعنی در این بخش با همه دوستانی که این مشکلات را بیان می کنند در هر کسوت و مقامی، هم نوا هستیم و ما هم به قدر و سهم خودمان در انجمن مطالباتی داریم؛ ولی برای درمان مشکلات باید برنامه دقیق و صحیحی داشته باشیم، مشکلات ارزیابی و کارها عارضه یابی شوند، عوامل به وجود آمدن مشکلات و راهکارهایی که برای حل آنها نیاز است کاملاً مشخص شود. مشکلات به شکل فرمایشی حل نمی شوند و نباید امور به شکلی باشد که گره همه کارها به دست یک نفر باشد چون در اینجا بحث شخص و فرد مطرح نیست. ساختار تشکل جدید نباید به شکل هرم دربیاید. یعنی به شکلی نباشد که یک وزارتخانه در درون بخش خصوصی شکل بگیرد. اگر این طور بشود آن طور که تجربه نشان داده مشکلی را از کشور حل نمی کند. البته انجمن پیمانکاران استان تهران مبدا و متولی این کار نیست ولی رویکرد ما این است که از هر فرصتی استفاده کنیم که اگر مقدور است به آگاهی هایمان بیفزاییم و اگر نظرات تکمیلی داریم ارائه کنیم. هر جا هم که هر موضوعی مرتبط با بحث پیمانکاری مطرح شود از دید ما فرصتی است تا بتوانیم به قدر و سهم خودمان فعال باشیم. عضو هیئت مدیره کانون سراسری پیمانکاران عمرانی ایران:همه فعالیت ها زیر یک پرچم باشدحمیدرضا سیفی: بحث این است که برآیند نیروهای ما به یک سمت نیست. یعنی به تعداد رشته های مختلف مهندسی در فضای کشور تشکل هایی به وجود آمده اند و ما الآن تشکل های مختلف مهندسی داریم ولی چون ساماندهی نشده اند بعضاً حرکت های موازی می کنند. درحالی که همان طور که سازمان نظام پزشکی یک متولی دارد نظام عمرانی و مهندسی کشور باید یک متولی داشته باشد تا معلوم شود چه کسی باید سؤال کند و چه کسانی باید پاسخگو باشند. اسم مجموعه جدید را هم می توانیم سازمان نظام پیمانکاری نگذاریم ولی مهم این است که ما باید یک جا و زیر یک پرچم قرار بگیریم تا متولیان ساخت وساز کشور به یک جا پاسخگو باشند. الآن چند سال است که ما داریم این موضوع را فریاد می کنیم. همه فعالیت می کنند ولی حرکتی شکل نمی گیرد، از طرف دیگر حوزه پیمانکاری کشور هیچ قانونی در مجلس ندارد و معلوم نیست به حق وحقوق پیمانکاران چه کسی باید رسیدگی کند؛ همین طور در حوزه رتبه بندی، قرارداد، مطالبات، عدم پرداخت ها و غیره مشکل داریم و معلوم نیست چه کسی باید خسارات ما را بدهد. نبود متولی واحد، لطمه بزرگی به حوزه پیمانکاری و صنف مهندسی زده است.عضو انجمن صنفی پیمانکاران استان تهران:یکپارچه کردن استان به استان انجام شوداکبر دادرس: ما الآن کلی تشکل و کانون و سازمان و انجمن و ... داریم و در هر استانی هم استاندار بر عملکرد آنها نظارت دارد و کسی هم خارج از قانون عمل نمی کند. ولی این نکته مهم وجود دارد که شرایط اقلیمی و وضعیت موجود و اوضاع و احوال فعلی در هر استانی متفاوت است. در شرایط فعلی ما دیگر نظام پیمانکاری و نظام مهندسی و اتحادیه و سندیکا و غیره جواب نمی دهد بلکه باید صاحب نظران با عقل جمعی بنشینند و راهکار صحیحی برای مشکلات فعلی صنعت ساختمان کشور پیدا کنند و یک شاکله ای برای این امر به وجود بیاید. ممکن است این راه حل، ایجاد نظام پیمانکاری باشد ولی اینکه به چه نحوی همه اینها را بتوانند جمع کنند خودش داستان دیگری است! خود تشکل پیمانکاران الآن در بخش هایی مرتبط با وزارت کار است و از طرف دیگر برخی به ما شرکت های خدماتی می گویند درحالی که ما صنعتی و فنی هستیم. به نظرم باید این جزئیات را حل کرد. در مورد نحوه اجرا هم به نظرم انسجام و یکپارچه کردن باید استان به استان انجام شود. نمی توان برای همه ایران به یک باره دستور یکپارچه کردن صادر کرد چون منطقی نیست. در استان های مختلف همه تشکل ها و انجمن ها وجود دارند که باید به آنها بها داده شود. ضمن اینکه در این قضیه نباید نگرش عجولانه داشت بلکه صاحبان فکر باید با نگاه تخصصی و کارشناسی و با بینش و درایت، برنامه را به طور اساسی جمع بندی و ارائه کنند.