مسکن و راه قربانی شدند

مهندس احمد خرم، تجربه قابل توجهی از کارهای اجرایی در سطوح مختلفی از استانداری، معاونت تا وزارت و مشاورت رئیس جمهور در دولت های هاشمیرفسنجانی و خاتمی طی سال های پس از انقلاب را با خود یدک میکشد. وزیر راه دولت اصلاحات این روزها سخت مشغول تلاش در عرصه ای است که شهروندان این مرز و بوم به عنوان مهم ترین دغدغه زندگی شان یعنی مسکن، به آن میاندیشند. او این بار نه در کسوت مدیر دولتی بلکه در نقش مدیر بخش خصوصی در تلاش برای بهره گیری از تجارب خویش و آبادانی کشور است. پیام ساختمان: بعد از یک دوره نسبتاً طولانی بی ثباتی، مسکن دوران ثبات و آرامش را سپری میکند این دگرگونی تا چه اندازه با تحولات جدید سیاسی کشور مرتبط است؟ مهمترین موضوع حال حاضر کشور، ثبات اقتصادی است که بدون تکیه بر قوانین و مقررات و سیاستگذاری درست امکان پذیر نمیشود. در سال های گذشته نوسانات زیادی را در بحث ارز و نقدینگی پشت سر گذاشتیم. اگر چه همه بخش های جامعه از این موضوع متاثر شدند ولی آن چه بیشر از همه به چشم میآمد بلاتکلیفی و بی ثباتی بازار مسکن بود. دستورالعمل ها و قوانین عجولانه و غیرکارشناسی آسیب زیادی به صنعتگران کشور وارد کرد و تورم ناشی از آن باعث رنجش خاطر مردم شد. ولی حالا با روی کار آمدن دولت جدید، امید در دل مردم و سرمایه گذاران بخش های مختلف زنده شده است. پیام ساختمان: ثبات و آرامش واقعی چه زمانی به بازار مسکن برمیگردد، برای این منظور به چه اقداماتی نیاز داریم؟ مسکن دارای یک طرح جامع است که به نظر من باید بازنگری شود. مشخص نیست مشاوری که این طرح را تهیه کرده واجد صلاحیت بود یا خیر؟ میتوان بررسی این طرح را به مشاور دارای رتبه بین المللی واگذار کرد تا اشکالات آن برطرف شود. ضمن اینکه دستگاه های مرتبط هم می توانند نظرات خود را مطرح کنند. در طرح جامع مسکن 30 راه حل وجود دارد که یکی از آنها احداث مسکن مهر است. دولت از بین 30 راهکار تنها به یک راهکار توجه کرده در حالی که همه این راهکارها در کنار هم قابلیت اجرا داشت. یکی از راهکارهای اساسی تصمیمی بود که دولت اصلاحات در خصوص نوسازی بافت های فرسوده کلان شهرها اتخاذ کرده بود و 300 میلیون دلار خط فاینانس برای این کار اختصاص داد ولی این طرح درست اجرا نشد و شهرداری تهران طی این 8 سال لطمات زیادی به این طرح وارد کرد و منابعی که در اختیار داشت را به خاطر تصمیمات غیر کارشناسی و ایجاد مناقشه با دولت از دست داد. قرار بود دولت سالانه یک میلیارد دلار فاینانس برای نوسازی بافت های فرسوده اختصاص دهد ولی این مبلغ به خاطر اختلافات شهرداری و دولت در جاهای دیگری خرج شد. حال اینکه قرار بود در 8 سال گذشته 80 درصد بافت های فرسوده تهران و کلان شهرها نوسازی شود ولی حتی 5 درصد آن هم انجام نشده است. پیام ساختمان: یکی از اقدامات دولت ادغام وزارتخانه های مسکن و راه بود، طرحی که مخالفان بسیاری داشت و هم اکنون طرح جداسازی آنها در دستور کار مجلس قرار گرفته است، برآیند این کار را چگونه ارزیابی میکنید؟ این کار از ابتدا بدون مطالعه و کارشناسی بود. حمل و نقل یک مقوله زیرساختی و اجرایی است در حالی که مقوله مسکن و شهرسازی یک مقوله برنامه ریزی است. در شهرسازی مکان های استقرار جمعیت را در کشور برنامه ریزی میکنید ولی در بحث راه به امور توسعه ای و زیربنایی میپردازید. بنابراین نمیتوان مقوله برنامه ریزی و اجرایی را بدون هماهنگی در کنار هم قرار داد، همچنانکه آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی در یک وزارتخانه جای نمیگیرند. از طرف دیگر مشخص نیست کدام مشاور با صلاحیت این طرح ادغام را به درستی مطالعه و کارشناسی کرده است. دولت با سرعت طرحی را آماده کرد و به مجلس ارائه داد و مجلس هم تکلیف کرد. ضمن اینکه تکلیف مجلس مبنی بر کاهش تعداد وزارتخانه ها از 24 به 17 وزارتخانه هم پایه علمی ندارد. به نظر من مسکن و راه قربانی شدند و بیشتر از همه راه و ترابری کشور آسیب دید زیرا کشور ایران دارای موقعیت ژئوپولتیک بوده و بر مسیر کریدور شمال و جنوب و شرقی و غربی قرار دارد بنابراین حمل و نقل و ترانزیت کالا برای ما حیاتی است و باید به طور ویژه به آن بپردازیم. پیام ساختمان: موفقیت هر دولتی به چگونگی انتخاب اعضای کابینه آن بستگی دارد، با توجه به رایزنیهای انجام شده در این خصوص، اصلح ترین ترکیب چگونه شکل میگیرد؟ دولت باید وزرایی را انتخاب کند که اولاً استراتژیست باشند، دوم کار اجرایی کرده باشند. توجه داشته باشید که در حال حاضر اکثر وزارتخانه های کشور، وزارتخانه هزینه هستند و درآمدزایی ندارند. بنابراین دولت آینده باید از افرادی استفاده کند که بیش از همه به راهکارهای تامین منابع و درآمد فکر کنند. به نظر من اگر دولت افراد اجرایی توانمند را انتخاب کند تا 80 درصد هزینه ها قابل بازگشت هستند. برای مثال؛ با اصلاح ساختار وزارت مسکن تا پنج برابر بودجه های هزینه شده در این وزارتخانه را می توان وصول کرد. پیام ساختمان: حمایت از بخش خصوصی و حضور آنها در تصمیم گیریهای اقتصادی همواره یکی از خواسته های تشکل های فعال صنعتی بوده، فکر میکنید در دولت آینده این موضوع محقق شود؟ آقای روحانی نظرات خود را گفت؛ «ان.جی.او»ها و تشکل های صنفی نباید بنشینند تا ما از آنها دعوت کنیم بلکه باید با ارتباطات گسترده و نمایش توانمندیها، خود را به بدنه دولت تحمیل کنند. «ان.جی.او»ها باید با پیشنهادات و راهکارهای خود ساختارهای موجود را اصلاح کنند. اکنون کار به جایی رسیده که اگر میخواهند 100 میلیون تومان به یک نهاد بدهند باید از چند جا تاییدیه صادر شود، یعنی مدیر کل بی مدیر کل! آقای روحانی این مشکل را درک کرد و شعارهایش را در راستای حمایت از بخش خصوصی به منظور تقویت اقتصادی کشور تنظیم کرد. پیام ساختمان: انبوه سازان به عنوان تشکل ساختمانی کشور، خواستار پایگاه ثابت در بدنه دولت و به طور خاص وزارت مسکن و شهرسازی است، چقدر میتوان به مسئله امیدوار بود؟ پیشنهاد انبوه سازان ایجاد پایگاه در وزارت مسکن و شهرسازی است ولی نظر من این است که انبوه سازان جایگاه دارند و مهم اصرار بر تحمیل خواسته هاست. مطمئن باشید نمیتوانند با تشکل ها برخورد کنند و حتماً استقبال خوبی خواهد شد، به شرطی که پیشنهاد کارشناسی شده عملی داشته باشیم. باز هم تاکید میکنم؛ آقای روحانی به تشکل های صنفی توجه ویژه ای دارد انبوه سازان نباید به این امید دعوت دولت باشند بلکه باید وارد گود شده و از مواضع خود دفاع کنند. پیام ساختمان: برای اینکه فضای لازم را برای صنعتیسازی در کشور فراهم کنیم، در کدام بخش باید بیشتر متمرکز شویم؟ انبوه سازها چگونه میتوانند به اجرایی شدن مسئله کمک کنند؟ مشکل اصلی صنعتیسازی و انبوه سازی صنعتی به عدم درک درست از این اتفاق برمیگردد، دلیل دیگر عدم حمایت از ایجاد ظرفیت است. شما ترکیه را در نظر بگیرید؛ وام ارزان همراه با سفته به پیمانکار داده میشود و از آنها خواسته میشود آخرین دانش و تکنولوژی صنعتی را وارد کشور کنند. موانع گمرکی برداشته شده و تنها به کیفیت کالاها توجه دارند. در حالی که دولت ما همه هماهنگیها، سیاست گذاریها، نظارت ها و هماهنگیها را در دست گرفته و مهمترین وظیفه خود یعنی حمایت از بخش خصوصی و ظرفیت سازی جدید را فراموش کرده است. این در حالی است که تا چند سال پیش یک انبوه ساز هم نداشتیم امروز 6 هزار و 500 انبوه ساز در سراسر کشور فعالیت دارند. من امیدوارم با کنسرسیوم کردن انبوه سازها به سمت صنعتیسازی پیش برویم. صنعتیسازی برای کشور ثمرات خوبی دارد. ساختمان ها بهتر سریع تر و ارزان تر ساخته میشوند. مهم این است که از طریق کنسرسیوم و روش های صنعتی میتوانیم بازار گسترده ای در دنیا ایجاد کرده و صادرات خدمات فنی و مهندسی را گسترش دهیم. ایران توانایی صادرات 20 میلیارد دلار خدمات فنی و مهندسی در سال را دارد. وقتی ترکیه در سال بیش از 10 میلیارد دلار خدمات فنی و مهندسی دارد، چرا ما نداشته باشیم؟!