خانه های خورشیدی بدون متولی

گروه تاسیسات: دکتر عبدالله کعبینژادیان، از جمله صاحبنظران برجسته انرژیهای تجدیدپذیر محسوب میشود که بیش از سه دهه در بخش های مختلف علمی و اجرایی کشور خدمت کرده است. وی که تحصیلات خود را در رشته انرژی خورشیدی در کشور ژاپن به اتمام رسانده بیشتر از همه در بخش بهینه سازی سیستم های تهویه مطبوع با استفاده از انرژی خورشیدی متمرکز شد و حاصل تحقیقات خود را در کنفرانس های داخل و خارج کشور ارائه داد. رئیس انجمن انرژی خورشیدی ایران(77 تا 88)، معاون و مشاور سازمان انرژیهای نو (77 تا 80)، عضو شبکه جهانی انرژیهای تجدیدپذیر، تالیف 9 جلد کتاب در زمینه انرژی خورشیدی، دریافت مدال و نشان امپراطور از کشور ژاپن و ... تنها بخشی از سوابق و افتخارات این دانشمند ایرانی است. کعبینژادیان در حال حاضر ریاست انجمن علمی، مهندسی، حرارتی و برودتی ایران را بر عهده دارد و همچنان پیگیر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و رفع موانع موجود بر سر راه فراگیری آن در ساختمان های کشور است. گفتگوی پیام ساختمان با این دانشمند ایرانی را میخوانید. پیام ساختمان:در محافل مختلف همواره در خصوص اهمیت استفاده از انرژیهای نو صحبت میشود، آیا توانسته ایم این موضوع را در ساختمان های کشور نهادینه کنیم؟ استفاده از انرژیهای نو، مبحث جدیدی نیست، اکثر کشورها به این سمت حرکت میکنند ولی ما به صورت محدود در بخش تولید انرژیهای نو فعالیت داشتیم و با تمرکز بر بخش روشنایی و سولارهای خورشیدی از انرژی حرارتی و برودتی غافل ماندیم. اگرچه آبگرمکن های خورشیدی تبلیغ میشوند ولی هنوز جایگاه واقعی خود را در کشور پیدا نکرده اند. این در حالی است که پروژه های مختلف ساختمانی که به آبگرمکن های خورشیدی تجهیز شده اند، نیازمند ارزیابی مجدد هستند تا میزان کارآیی آنها مشخص شود. در حال حاضر تنها به نصب این تجهیزات اکتفا میشود، بدون اینکه قابلیت آنها در طول زمان مورد بررسی قرار گیرد. پیام ساختمان:منظورتان این است که دولت در حمایت از سیستم های خورشیدی کوتاهی کرده است؟ خیر، ولی حداقل میتوان گفت این حمایت ها به صورت متوازن نبوده و تمام بخش های تاسیساتی ساختمان به یک اندازه مورد توجه واقع نمیشوند. البته در یک برهه از زمان(سال 79) دولت موافقت کرد 70 درصد هزینه تولید آبگرمکن های خورشیدی را به صورت یارانه پرداخت کند ولی دوره اش محدود بود و به مرور زمان متوقف شد. شاید به این علت که کار علمی نبود و جدی گرفته نشد. پیام ساختمان:به عنوان رئیس انجمن علمی حرارتی و برودتی و کسی که سال ها در عرصه انرژیهای تجدیدپذیر فعالیت داشتید، به این مسئله اعتراض نکردید؟ من به رئیس جمهور نامه نوشتم و حمایت همه جانبه از انرژیهای تجدیدپذیر را خواستار شدم. در این نامه به مشکلات تولید کنندگان و مصرف کنندگان انرژیهای نو اشاره کردم و اینکه این صنعت نیازمند متولی مشخص و تعریف شده است و لزوماً باید زیر نظر سازمان انرژیهای نو باشد. البته مفاد نامه در حد پیشنهاد بود. تا قبل از این دولت تصمیم داشت که سازمان انرژیهای نو«سانا» را با سازمان بهره وری«سابا» و سازمان توسعه برق ایران ادغام کند. خوشبختانه این کار متوقف شد، ولی بحث ادغام سازمان بهره وری و سازمان انرژیهای نو همچنان پابرجاست. ما با این طرح مخالفت کردیم و نظر ما حفظ جایگاه سازمانی فعلی و تقویت آنهاست، در غیر این صورت توسعه انرژیهای نو با آسیب جدی مواجه میشود. پیام ساختمان:قرار است بخش خصوصی با ورود خود اجرای پروژه های توسعه انرژیهای تجدیدپذیر را تسریع کند، چگونه میتوان از ظرفیت های این بخش به شکل بهینه استفاده کرد؟ اگر کارها طبق برنامه باشد و سیاست منسجمی اعمال شود، بخش خصوصی میتواند موفق شود. اما نباید آزاد گذاشته شوند تا هر طور که دلش خواست کار کنند، پول بگیرند و جنس را تحویل دهند، بلکه باید نظارت لازم در این خصوص اعمال شود. دولت باید صنعتگران دارای صلاحیت را شناسایی کند و به آنها مشروعیت دهد و با در اختیار گذاشتن حمایت های مالی قیمت فروش تجهیزات و میزان خدمات را مشخص کند. خوشبختانه دولت بازار مصرف خوبی را برای صنعتگران بخش خصوصی فراهم کرده است ولی دو موضوع باید در نظر گرفته شود؛ یکی تثبیت قیمت آبگرمکن های خورشیدی و دیگری افزایش کیفیت آنهاست. ضمن اینکه تمام فعالیت های مرتبط با این صنعت باید زیر نظر سازمان انرژیهای نو باشد. در این صورت واگذاری یارانه ها و ارائه خدمات به تولید کنندگان و مصرف کنندگان، یکپارچه و سازماندهی میشود. پیام ساختمان:به هر حال مسئله اصلی در هنگام اجرای طرح و چگونگی نصب تجهیزات مشخص میشود. دو مسئله در این خصوص مطرح است یک شناسائی شرکت های پیمانکار و دیگری کیفیت تجهیزاتی که تولید میشوند. دولت باید معیار ارائه مجوز به پیمانکاران را مشخص کند. داشتن تخصص و سرمایه اولیه مهمترین شرط است، زیرا دولت بخشی از توسعه کار را بر عهده میگیرد. البته باید به سوابق کاری شرکت متقاضی هم توجه شود و تجهیزات تولید شده استانداردهای لازم را داشته باشند. دولت نباید منتظر تقاضای پیمانکار یا سرمایه گذار بماند بلکه باید با شناسائی افراد واجد صلاحیت در روند کارها تسهیل ایجاد نماید. پیام ساختمان:بحث بعدی توسعه خانه های خورشیدی و افزایش قدرت خرید مردم است. باید ظرفیت های کشور شناخته شوند زیرا این ساختمان ها به مراتب بیشتر از ساختمان ها معمولی هزینه دارند. دولت میتواند استفاده از سیستم های خورشیدی را در برخی از مناطق کشور اجباری کند و ساختمان های بدون تجهیزات خورشیدی را در این مناطق تایید نکند. همچنین باید در مناطق مختلف کشور مدل هایی از خانه های مجهز به انرژیهای نو احداث و پس از بررسی نتایج آن میزان صرفه جویی انرژی مشخص شود. افراد متقاضی خانه های خورشیدی قبل از هر چیز باید با سازمان انرژیهای نو مشورت کنند تا بتوانند یک انتخاب درست داشته باشند. متاسفانه این اختیارات به سانا داده نشده و ساخت خانه های خورشیدی در ایران بدون متولی است. پیام ساختمان:شما برای خانه های خورشیدی معماری خاصی در نظر میگیرید؟ جهت و شکل ساختمان، توزیع فضا، وزش باد، تابش خورشید، عایقکاری و... از جمله مسائلی است که باید در کنار هم در نظر گرفته شوند تا در عمل یک خانه خورشیدی منطبق بر معیارهای علمی و ایده آل داشته باشیم. هدف از احداث خانه های خورشیدی مدیریت مصرف انرژی است؛ به این معنی که وقتی نور خورشید به سقف و دیوار ساختمان میتابد انرژی در آنجا ذخیره میشود. در حال حاضر ساخت و ساز کشور از معماری خاصی تبعیت نمیکند و از آنجا که قیمت سوخت در کشور پایین است، مالک ساختمان هر گونه که بخواهد خانه را میسازد. حال اینکه شرط اول خانه های خورشیدی توجه به اصول معماری ساختمان است، به نحوی که حداقل انرژی در ساختمان ها مصرف شود. پیام ساختمان:چگونه تهویه مطبوع خورشیدی به معنای واقعی در ساختمان های کشور نهادینه میشود؟ در حال حاضراستفاده از سولارهای خورشیدی برای تولید روشنایی و آبگرمکن خورشیدی برای تولید آب گرم در کشور رواج دارد، ولی در تولید سرمایش خورشیدی کار خاصی انجام نداده ایم. این در حالی است که اکثر پروژه های خورشیدی حال حاضر کشور نمایشی بوده و نمیتوانند پاسخگوی تهویه مطبوع و تبرید باشند، به عبارت دیگر ما آبگرمکن خورشیدی در کشور داریم ولی هنوز در بخش تهویه مطبوع ورود نکرده ایم، بنابراین هر گونه تبلیغ در این خصوص اشتباه است. شاید گران بودن تجهیزات خورشیدی عامل اصلی توسعه این بخش باشد، در چنین شرایطی برای فراگیری طرح باید حداقل به مدت 10 سال به تولید کنندگان و خانواده های متقاضی تسهیلات پرداخت شود و بررسی نتایج کار و کیفیت تجهیزات خورشیدی نیز در اولویت قرار گیرد.