معرفی معماری

صبحدم دل را مقیم خلوت جان یافتم کمال الدین ابوالعطاء محمود بن علی بن محمود، معروف به خواجوی کرمانی از مشاهیر شعرا و عرفای قرن هفتم هجری است. وی در سال 689 هجری قمری در کرمان متولد شد و در همان جا به تحصیل علوم و فنون متداول مشغول شد. سپس به سیر و سیاحت پرداخت، به زیارت کعبه رفت و بعدها نیز مدتی در تبریز و شیراز به سر برد. وی به غیر از دیوان قصاید و غزلیات، خمسه نظامی گنجوی را نیز جواب داده است. او در سال 753 هجری قمری در شهر شیراز دار فانی را وداع گفت و در بالای تنگ الله اکبر شیراز به خاک سپرده شد. آرامگاه خواجو در شمال شیراز، در دامنه کوه صبوی و در ابتدای جاده شیراز – اصفهان، در تنگ الله اکبر قرار گرفته است. قبر وی مشرف بر دروازه قرآن میباشد. آب چشمه معروف رکناباد نیز از کنار مقبره خواجو میگذرد.این آرامگاه در سال 1315 شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد. محل آرامگاه در محوطه ای بدون سقف قرار دارد و در وسط صفه آن سنگ قبری است که بالای آن محدب و دارای برآمدگی است. در بالا و پایین قبر نیز دو ستون سنگی کوتاه قرار دارد که طبق رسم آن زمان در بالا و پایین قبور عرفا و شعرا وجود داشته است. در سال 1337 شمسی اداره باستان شناسی فارس اقدام به ساخت یک اتاق در قسمت شمالی محوطه آرامگاه کرد.در پیشانی این اتاق دو غزل از غزلیات خواجو به خط نستعلیق بر روی کاشیهای آنجا نوشته شده است .:اینک این اتاق تبدیل به فرهنگسرای خواجو گردیده است. کمی بالاتر از مقبره خواجو 3 غار به چشم میخورد. یکی از آنها غاری است که محل عبادت و ریاضت زهاد و مشایخ بوده و خواجو نیز مدتی در آن جا به عبادت مشغول بوده است. غار دیگر که در دهانه آن تاقی ضربی از نوع تاق کجاوه ای از سنگ و آجر زده شده، محل قبر خواجه عمادالدین محمود، وزیر معروف شاه شیخ ابواسحاق اینجو است. در کنار این غار نقش برجسته ای از جنگ رستم و شیر دیده میشود که به دستور حسینعلی میرزا فرمانفرمای فارس در سال 1218 ه.ق ساخته شده است. در کنار آن نیز نقش برجسته ناتمامی از فتحعلی شاه قاجار و دو تن از پسرانش به چشم میخورد. در دو طرف این نقش برجسته دو نیم ستون به سبک ستون های دوره زندیه در درون کوه کار شده است. در سال 1370 به همت دانشکده ادبیات دانشگاه کرمان، کنگره بزرگداشت خواجو در کرمان برگزار شد و مراسم اختتامیه این کنگره در شیراز انجام شد. با همین انگیزه به همت شهرداری شیراز و استانداری فارس، آرامگاه خواجو مرمت و بازسازیشده که شامل بازسازی کف و بدنه و ایجاد یک سری دیواره های عمودی با مصالح سنگ است. هم چنین مجسمه ای از سر و صورت خواجه از سنگ تراشیده شده و در این مکان قرار گرفته است. بنای آرامگاه خواجوی کرمانی به شماره 916 در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسید.