راه و شهرسازی به فکرمنابع مالی جدید باشد

گروه بازار ساختمان: اولین گفتگویی که با عباس آخوندی داشتم پیش از رسیدن وی به پست وزارت راه و شهرسازی و پس از سخنرانیاش در دانشگاه شریف بود که به شدت طرح مسکن مهر را ناکارآمد میدانست. حال این منتقد دیروز با آنکه همچنان بر نظراتش تاکید دارد بر آن است تا این مسیر را البته با تفاوت هایی ادامه دهد. یکی از اهمیت های مسکن مهر این است که نمیتوان آن را خوب دانست چرا که چالش زا بود و نمی توان آن را بد دانست چراکه نیاز جامعه به آن غیر قابل انکار است. دکتر حمید حسینی، رئیس کمیسیون اصل 44 اتاق بازرگانی ایران و عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی و عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران و ایران است. از این رو میتوان وی را نمایندگان بخش خصوصی دانست که میتواند در زمینه فرصت ها و چالش های مسکن مهر به عنوان بزرگ ترین طرح تاریخی در بازار مسکن کشور و یکی از بینظیرترین طرح ها در جهان طرف سخن قرار داد. گفتگوی پیم ساختمان با این کارشناس اقتصادی را با هم میخوانیم: پیام ساختمان: بهبود فضای کسب وکار تا چه میزان میتواند بر بازار مسکن موثر باشد؟ دولت جدید در همه بخش ها برنامه های خود را ارائه کرده ، با رأی مردم و کمک مجلس روی کار آمده و دارای تجربه است. بر این مبنا میتوان امید داشت که رویکردها و دیدگاه های کلی، سیاست ها و همچنین مدیریت اجرایی تغییر کند لزوما اگر این سه اتفاق روی دهد فضای کسب وکار بهبود مییابد و در نتیجه اهداف اصلی برنامه های اقتصادی درون دولت که شامل تثبیت اقتصادی، رقابت پذیر کردن اقتصاد کشور و تعامل بیشتر با جهان خارج است. برای نیل به این منظور لازم است که هر وزارتخانه برنامه اجرایی دقیق ارائه کند . باید توجه داشت که وزرا اولویت برنامه های خود را اعلام کرده اند و نمیتوان توقع داشت که ظرف یک روز آنها یک برنامه جامع کاربردی ارائه کنند. پیام ساختمان: به هر حال دولت جدید تا چه میزان میتواند بخش مسکن را متحول کند؟ یکی از بحث های چالش برانگیز که می تواند پاسخ صحیح به آن بازار مسکن را با آینده ای روشن روبه رو کند، بحث مسکن مهر است که به نظر میرسد گسترش این پروژه منتفی است. اندیشه مسکن مهر از یک سو توانست برای کارگران خانه بسازد و از طرف دیگر با متورم کردن اقتصاد کشور همان کارگران را با چنان کاهش قدرت خریدی روبه رو ساخت که این قشر بزرگ از جامعه دیگر توانایی حضور در بازار مسکن بدون حمایت دولت را نداشته باشند. به بیان دیگر بزرگ ترین مشکل این است که به جای استفاده از منابع مالی نظام بانکی برای ساخت مسکن مهر، در اقدامی که منجر به خلق پول شد، از منابع بانک مرکزی استفاده شده است. نتیجه چنین اقدامی را میتوانید ببینید؛ قیمت زمینی که مثلاً در اطراف تهران متری 300 هزار تومان بود به بالای 700 هزار تومان رسیده است. با این حساب کارگری که قبلاً میتوانست در اطراف تهران خانه دار شود اکنون دستش را باید پیش دولت دراز کند. برای رفع مشکل می توان از صندوق توسعه ملی برای تامین مالی بخش مسکن استفاده کرد چرا که این صندوق جزئی از بانک مرکزی نیست و اگر این کار انجام شود میتواند بدون آنکه باعث تورم شود، سرمایه برای ساخت و ساز را فراهم کند. میدانیم که قیمت ها به شرایط چند سال قبل باز نمیگردد و تثبیت شرایط تنها کاری است که دولت میتواند در کوتاه مدت انجام دهد. این پروژه به دلیل اینکه 30 هزار میلیارد تومان منابع مالی آن از طریق بانک مرکزی در اختیار بانک مسکن قرار گرفته است، موجب شد تا حدود 120 هزار میلیارد تومان نقدینگی سرگردان ایجاد کند و حالا آن نقدینگی، اقتصاد را متورم کرده است. تأثیر مسکن مهر به دلیل استقراض از بانک مرکزی مشابه این مثال است که شخصی برای کاهش وزن خود به ورزش سخت بپردازد و مثلاً 200 کالری بسوزاند و بلافاصله، با خوردن مواد کالری زا 500 کالری دریافت کند. پیام ساختمان: ولی عباس آخوندی اعلام کرده که مسکن مهر متوقف نمیشود؟ طبق آمار تنها 550 هزار واحد تحویل شده و آنچه که وعده داده شده یک و نیم میلیون واحد است و منابع لازم برای تکمیل آنها بیش از 50 هزار میلیارد تومان است اصولاً از توان کشور خارج است. از این رو باید برای این مسئله راهکاری بیندیشند. از طرف دیگر هیچ دولتی نمیتواند مسیری را که آغازشده به ناگهان تغییر دهد و قطعاً آقای آخوندی امروز نمیتواند اعلام کند که مسکن مهر را متوقف میکند، چون مردم پول داده اند و دولت نیز تعهد کرده است. از این رو دولت جدید باید تا مدتی همان مسیر را ادامه دهد. اما مشکل اساسی مسکن مهر، وابستگی به بانک مرکزی است چرا که تأمین مالی آن را بانک مرکزی انجام داد. پیام ساختمان: اگر مسکن اجتماعی رویکرد وزارت راه و شهرسازی قرار گیرد، میتواند شرایط را تغییر دهد؟ موفقیت هر طرحی در بخش مسکن وابسته به این است که منابع مالی لازم آن از کجا تأمین شود. چنین اقدامی تا آنجا مهم است که اگر وزارت راه و شهرسازی منابع جدیدی برای تأمین هزینه های ساخت مسکن مهر نیابد ، تداوم مسکن مهر هم به سود کشور نیست. پیام ساختمان: استفاده از صندوق توسعه ملی چه تاثیری خواهد داشت و آیا راهکار دیگری نیز میتواند مطرح باشد؟ برای خروج از این چالش باید به فکر منابع مالی جدید بود. یکی از راهکارها این است که وزارت راه و شهرسازی مسیر تأمین مالی را تغییر دهد. مثلاً از منابع خارجی یا منابع بانکی استفاده کند یا اینکه با تقویت نظام بانکی از طریق تغییر نرخ سود بانکی بتواند از نظام بانکی برای ارائه تسهیلات استفاده کند. همچنین دولت میتواند اعلام کند افرادی که مسکن مهر را دریافت کرده اند و برای آزاد کردن سند خانه خود تمایل دارند میتوانند هزینه های آن را بپردازند و بعد از آزاد شدن سند با توجه به افزایش قیمت مسکن این مالکان می توانند اخانه های خود را دهند .