دولت از بازوی تعاون استفاده کند

گروه گزارش: در اصل 44 قانون اساسی، که به اصل اقتصادی قانون اساسی شهرت دارد، بخش تعاون به عنوان یکی از سه بخش اصلی اقتصاد ایران شناخته شده و در تدوین برنامه پنجم توسعه نیز در راستای توجه به این مقوله، هدف گذاری 25 درصدی سهم بخش تعاون از اقتصاد ملی قرار داده شده است. هر چند این هدف گذاری در سیاست های برنامه چهارم توسعه نیز قرار داشت اما بنا بر آمار رسمی، سهم واقعی بخش تعاون از اقتصاد ملی از یک درصد (مرکز پژوهش های مجلس) تا 6 درصد (وزارت تعاون) گزارش شده است. اتاق تعاون مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان عالی ترین نهاد مردمی بخش تعاونی کشور، همواره مدعی بوده تمامی مساعی خود را برای توسعه همه جانبه و کیفی فعالیت های بخش تعاونی در حوزه های مختلف به ویژه کمک به تحقق سهم 25 درصدی از اقتصاد ملی کشور معطوف نموده است. با این حال به نظر می رسد تا حصولِ سهمِ در نظر گرفته شده برای این بخش، راه درازی در پیش باشد. محمد مهدی تیموری در حال حاضر سمت «معاونت امور اتاق ها و اتحادیه ها» را در اتاق تعاون مرکزی دارد، معاونتی که نام قبلی آن امور هماهنگی و استان ها بود. وی از اواخر دهه 60 با عضویت در تعاونی مصرف در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وارد حوزه تعاون شد. بعد از آن در تعاونیها و اتحادیه های مختلف و در اتاق تعاون برخی استان ها فعالیت کرده و از مقطعی هم وارد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شده است. طی دو سال اخیر مهندس تیموری، که حتی مدتی مسئول اتاق تعاون ایران در عراق بوده، معاونت پاکبین، دبیرکل اتاق تعاون مرکزی را بر عهده داشته، هر چند قبل از آن هم و حتی در زمان دبیرکل قبلی اتاق تعاون مرکزی هم سمت مشاورت را داشته بوده است! پیام ساختمان: وظیفه معاونت امور اتاق ها و اتحادیه ها چیست؟ اتاق تعاون مرکزی 47 اتحادیه سراسری و تعدادی هم تعاونی بزرگ فرا استانی دارد، به اضافه اتاقهای تعاون در 31 مرکز استان و حدود 5 شهرستان که جمع این مجموعه ها می شود اتاق تعاون مرکزی. در حقیقت این ها عضو مجمع و صاحبان اتاق تعاون هستند. ما باید در این معاونت هماهنگی بین این مجموعه ها بر قرار کنیم ضمن این که موضوعات اتاق ، مصوبات دولتی، تدوین سندهای راهبردی و مواردی که از طریق دستگاه های مختلف ابلاغ شده هم پیگیری می شوند. در این خصوص ما موضوعات را جمع آوری و در صورت نیاز اطلاع رسانی می کنیم. نظارت بر عملکردها هم داریم که از طریق فرمهای نظارتی و حضور کارشناسان در اتحادیه ها و اتاق ها و ... انجام می شود تا در انجام امور هماهنگی بیشتری باشد. پیام ساختمان: تعاونی های فرا استانی چیست؟ ما حدود 8 تعاونی بزرگ داریم که به طور مستقیم عضو مرکز هستند. برخی از این تعاونی ها از نظر تعداد اعضا قابل توجه اند و برخی از جهت حجمِ بالای گردش مالی، مهم هستند. مثلا تعاونی پسته رفسنجان به جهت توان مالی و تعاونی تاکسیرانی تهران به جهت تعدد اعضا حائز توجه اند. پیام ساختمان: اتاق تعاون مرکزی چند کمیسیون تخصصی دارد و وظایف این کمیسیون ها چیست؟ ما هشت کمیسیون در اتاق تعاون داریم و این کمیسیون های هشتگانة اتاق تعاون به عنوان ارکان اتاق تعاون مرکزی شناخته می شوند. از برنامه های اتاق در دوره هیئت مدیره جدید این است که جلسات کمیسیون های تخصصی اتاق به طور مرتب برگزار شود. قبلا کار به این شکل نبود و به خیلی از تعاونی ها و اتحادیه ها حتی در موضوعات مربوط به خودشان هم توجه نمی شد. مثلا اگر در وزارت تعاون جلسه ای بود فقط یک کارشناس از طرف اتاق به آنجا می رفت و معمولا اطلاعات کاملی از طرف اتاق ارائه نمی شد. ولی اکنون ما موضوعات تخصصی را به کمیسیون ها ارجاع می دهیم و همه اعضا که سابقه و تجربه زیادی دارند روی آن موضوعات کار می کنند و چکیده آن مطالب از طریق اتاق به وزارتخانه منعکس می شود. در واقع از طریق این کمیسیون ها مشارکت مردمی هم بیشتر لحاظ می شود. ما برای این کمیسیون ها دو ماموریت اصلی دیده ایم: یکی انجام کارهایی که از طرف اتاق ارجاع می شود مثل موضوعاتی که در دولت مطرح است وبرخی دیگر کارها هم هست که مطالبات خود کمیسیون هاست و به عنوان کار تخصصی خودشان انجام می دهند و اگر نیاز باشد از کارشناسان بیرون از اتاق هم دعوت می کنند. در حقیقت این دو، ماموریت اصلی کمیسیون هاست. کمیسیون های تخصصی اتاق تعاون مرکزی شامل: کمیسیون بانوان، مرزنشینان، حمل و نقل، تولید، توزیعی (مصرف)، جذب سرمایه گذاری، مسکن و خدمات مهندسی است. این کمیسیون آخر به شکل دقیق با نشریه پیام ساختمان هم موضوع است. پیام ساختمان: وضعیت تعاونی های مسکن عضو اتاق تعاون چگونه است؟ تعاونی های مسکن ما از نوع تعاونی های محدود هستند. یعنی در ادارات و نهادها تشکیل می شوند و زمین محدودی می گیرند و برای اعضای خودشان ساختمان می سازند و بعد هم کارشان تمام می شود. در صورتی که معمولا تعاونی های ما به این شکل کار نمی کنند و کارشان نامحدود است. البته وزارت تعاون اخیرا برنامه ها و چشم انداز ِاتحادیة نظارت و هماهنگی را تشکیل داد که در حوزه مسکن هم فعالیت می کند. پیام ساختمان: به نظر شما برای پیشرفت بخش مسکن و ساختمان کشور چه می توان کرد؟ من فکر می کنم تجارب خوبی در بخش تعاون کشور وجود دارد و ما باید با استفاده از اساتید و کسانی که در زمینه تئوری تخصص دارند، دانش خود را به روز کنیم و با توجه به چشم اندازی که در زمینه ساختمان در کشور دیده شده، این بخش را به پیش ببریم. دولت هم باید از این بازو به عنوان یک ابزار خوب استفاده کند و این تجربه رها نشود. تمام خواسته های ما و مطالباتمان در بخش مسکن که در دنیا هم مرسوم است، می تواند در حوزه تعاون باشد. به نظرم اگر بخواهیم در حوزه ساخت، بهتر کار کنیم خود اتاق باید کمک کرده و تعدادی تعاونی شاخص درست کند، تعاونی هایی که الگو باشند تا اتاق تعاون بتواند بگوید منظور من از «تعاونی خدمات فنی و مهندسی» چنین چیزی است. این که چنین تعاونی هایی وجود داشته باشد به مراتب بهتر است از این که ما بخواهیم در فضای خالی چیزی را ترسیم کنیم. دولت باید با همفکری اتاقِ تعاون، آنچه را که در حوزه ساخت می خواهد، پیاده کند. ما هم آمادگی داریم برای این منظور کمیسیون های مرتبط را درگیر کار کنیم تا پروژه ها را شروع کنند. خوبی چنینی طرحی این است که خود مردم در آن مشارکت دارند و در سود آن سهیم هستند. تعاونی هایی که از این طریق تشکیل شوند نه تنها برای خودشان، بلکه می توانند برای همه مردم ساخت و ساز کنند. پیام ساختمان: چنین موضوعی را پیام ساختمان هم می تواند اطلاع رسانی کند . متاسفانه از این موضوع تا به حال غفلت شده و کاری که پیام ساختمان به عنوان یک رسانه تخصصی می تواند انجام دهد این است که این توانمندی را منعکس کند و به گوش مسئولان برساند. این موضوع باعث می شود تا نشستها و همفکری ها بهتر انجام شود و مطمئنا نتیجه خوبی عاید همه خواهد شد، چون در حالِ حاضر ظرفیت های خیلی خوبی وجود دارد که می توان روی آنها کار کرد. ما آمادگی داریم هر نوع همکاری را با دولت در حوزه راه و ساختمان انجام دهیم و ظرفیت آن هم موجود است. دوست داریم کارشناسان بخش دولتی و خصوصی کمک کنند و به ما ملحق شوند تا برای رونق و توسعه اقتصاد کشور از افکار و برنامه های یکدیگر استفاده کنیم.