سیستم کاشی کاری ضد اسیدی

مهندس خلیل راستار* بازها واسیدهای موجود در طبیعت باعث فرسایش مواد گردیده و به مرور زمان شرایط تخریب را فراهم می آورند.یکی از دغدغه های مجریان پروژه های ساختمانی این است که چگونه از فرسایش ناشی از اسید ها جلوگیری کنند. این مسئله به ویژه در مورد کاشیها و آجر ها از جهات گوناگون حائز اهمیت است چرا که تعمیر یا بازسازی کاشی و آجر علاوه بر هزینه های مالی ، زمان زیادی نیز لازم دارد. کارشناسان به منظور مقابله با این پدیده که باعث وارد شدن خسارات به ساختمان ها و به تبع آن هدر رفتن منابع مالی می شود، سیستمی ارائه کرده اند که سیستم کاشیکاری و آجرکاری ضد اسیدی نامیده می شود . به منظور آگاهی در خصوص این روش ،شرایط اجرای آن در مطلب زیر آمده است: طراحی و شرایط لازم جهت اجرا دریافت اطلاعات قبل ازشروع لازمه انجام عملیات ساختمانی است و داشتن اطلاعات لازم در مورد مشخصات و شرایط پروژه امری بدیهی وانکارناپذیر است تا مجری بتواند با استفاده از داشته های خود، شرایط انجام کار را بررسی و در خصوص اجرای پروژه بهترین و به صرفه ترین روش را اجرا نماید.به منظور اجرای سیستم کاشی کاری و آجرکاری ضد اسیدی نیز الزاماتی وجوددارد که در زیر به آنها اشاره می شود: 1- ارائه اطلاعات اولیه قبل از اجرای کاشی کاری و آجرکاری ضد اسیدی اطلاعات زیر باید توسط کارفرما در اختیار مجری قرار گیرد: 1-1- نوع مخزن (بتنی یا فلزی) 1-2- ابعاد مخزن 1-3- نوع و یا انواع مواد شیمیایی موجود در مخزن 1-4- غلظت مواد شیمیایی موجود در مخزن به تفکیک 1-5- حداکثر درجه حرارت موجود در مخزن 1-6- وجود شرایط مکانیکی در مخزن (تخلیه با لودر، سقوط احتمالی قطعات) 2- شرایط لازم بدیهی است که برای انجام هر کاری باید شرایط لازم فراهم شود تا بهترین نتیجه حاصل گردد زیرا چنانچه یکی از شرایط مورد نظرفراهم نباشد نتیجه دلخواه به دست نمیآید و علاوه بر صرف هزینه ، زمان را نیز از دست داده ایم.بنابراین لازم است به منظور اجرای کاشیکاری و آجرکاری ضد اسیدی موارد زیر توسط مجری در نظر گرفته شود: 2-1- حداقل 28 روز از اجرای بتن ریزی سپری شده باشد 2-2- مخازن بایستی از وجود آب تخلیه و به صورت خشک تحویل داده شود 2-3- در صورت وجود لایه پلاستی باید چسبندگی و استحکام آن مورد آزمایش قرار گیرد 2-4- رطوبت موجود بتن به حداکثر 4 درصد کاهش یافته باشد 2-5- شیب بندی صحیح سطوح کف در مرحله اولیه بتن ریزی انجام شده باشد 2-6- سطوح دیوارها بایستی در مرحله بتن ریزی صاف و هموار باشد 3- اجرای لایه ممبران (لایه محافظ) و انتخاب مواد مناسب سطوح بتنی دارای کیفیت قلیایی (PH=11) است و به دلیل اینکه کاشی ضد اسیدی دارای نفوذپذیری حدود 3درصد و ملات های ضد اسیدی دارای نفوذ پذیری حدود 14 درصد میباشد در صورت عدم اجرای لایه ممبران مواد اسیدی از کاشی و ملات عبور نموده و در مواجهه با سطح قلیایی بتنی باعث خوردگی و تخریب بتن و در نتیجه ریزش کاشیهای ضد اسیدی میگردد. جهت جلوگیری از این امر ایجاد یک لایه محافظ (ممبران) بین ملات زیر کاشی و سطوح بتنی ضروری میباشد. نوع مواد و مصالح ضخامتی که جهت لایه ممبران در نظر گرفته میشود تابع نوع مواد شیمیایی و درجه حرارت آنها درحین پروسه کاری میباشد. در شرایط عادی میتوان از مواد اپوکسی ورنی و یک یا دو لایه توری بافت شیشه ای استفاده نمود. ضخامت لایه ممبران حدوداً 2 میلیمتر در نظر گرفته میشود و در صورت وجود شرایط حاد شیمیایی و دمای بالا میتوان از رزین وینیل استر و الیاف شیشه ای استفاده و ضخامت و مقاومت شیمیایی بیشتری برای لایه ممبران ایجاد نمود. 4- اجرای سیستم بر روی لایه ممبران جهت اجرای کاشیکاری و آجرکاری ضد اسیدی موارد زیر حائز اهمیت میباشد: 1-4- ضخامت کاشی یا آجر ضد اسیدی و ملات آن 1-1-4- انتخاب نوع محصول که تنها در دو ضخامت (9 و 12 میلیمتر) عرضه میگردد. در صورت نیاز پروژه به کاشی با ضخامت بیشتر بایستی از تولیدات شرکت های داخلی یا خارجی استفاده نمود. لازم به توضیح است آجر ضد اسیدی تولید داخلی نداشته و بایستی از خارج وارد گردد. 2-1-4- ضخامت کاشی یا آجر ضد اسیدی حداقل ضخامت کاشی یا آجر ضد اسیدی مناسب پروژه با در نظر گرفتن فاکتورهای ذیل محاسبه میگردد: الف- وجود شرایط مکانیکی در مخزن یا کف (عبور لیفتراک- سقوط اجسام) ب- تحمل دمای بیش از 60 درجه سانتیگراد- لایه ممبران در مقابل دمای تا حدود 60 درجه سانتیگراد مقاوم میباشد و در صورت وجود دمای بالای مواد شیمیایی با احتساب درجه حرارت مواد و ضریب انتقال حرارتی کاشی ضد اسیدی بایستی ضخامت کاشی به گونه ای باشد که دمای بیش از 60 درجه سانتیگراد به لایه ممبران منتقل شود. 2-4- انتخاب ملات مناسب جهت کاشیکاری و آجرکاری ضد اسیدی ملات های مورد استفاده در دو گروه عمده به شرح ذیل تقسیم میگردد: 1-2-4- ملات دو جزیی بر پایه سیلیکات پتاسیم مدیفای شده این نوع ملات در مقابل انواع مواد اسیدی (به استثنای فلوئیدریک) با هر غلظتی مقاوم است. علاوه بر آن در مقابل آب و مواد قلیایی ضعیف تا PH-9 و دمای 900 درجه سانتیگراد نیز کاملاً مقاوم می باشد. کاربرد این ملات در مواردی که مقابله با مواد اسیدی مطرح باشد، توصیه میگردد. 2-2-4- ملات دوجزیی بر پایه رزین فوران این نوع ملات در مرحله اول در مقابل مواد قلیایی قوی (از قبیل سود سوز آور 50 درصد) مقاوم بوده و به طور کلی مقاومت اسیدی آن محدود است، به عنوان مثال در مقابل اسید سولفوریک با غلظت بیشتر از 60 درصد مقاوم نیست. علاوه بر آن در مقابل آب و دمای حداکثر تا 160 درجه سانتیگراد مقاوم میباشد. کاربرد این ملات در مواردی که مواجهه همزمان اسید و قلیا در یک مخزن مطرح باشد (مخازن خنثیسازی) توصیه میگردد. 3-2-4- سایر ملات ها علاوه بر ملات های فوق، ملات بر پایه اپوکسی و وینیل استر نیز وجود دارد که موارد استفاده از آن قابل توجه نمیباشد .*کارشناس سیستم های حفاظت سطوح