افزایش کشورهای طرف معامله با ایران

گروه بازار ساختمان:دکتر اسماعیل محصولی، قائم مقام وزیر نیرو در امور بین الملل به دلیل مسئولیتی که در توسعه صادرات، تجهیزات و خدمات فنی ایران دارا میباشد، میتواند بخشی از سؤالات مخاطبان در زمینه صادرات، به ویژه در شرایط حساس فعلی، را پاسخ دهد. وی در گفتگو با خبرنگار پیام ساختمان توضیح میدهد که چگونه میتوان بازارهای صادراتی ایران را توسعه داد. نکته جالب در مورد محصولی این است که وی با روحیه ای انتقاد پذیر به خبرنگار ما گفت: «در خصوص وزارت نیرو، همکاریهای بین الملل و توسعه صادرات هر سؤالی که باشد درخدمت شما هستم و شما باید از ما انتقاد نموده و ما را تشویق کنید.» پیام ساختمان: با توجه به شرایط کشورهای همسایه، صنایع مربوط به آب و برق از جنبه ارزآوری میتواند مورد توجه باشد. وزارت نیرو در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است؟ بدیهی است که ما در برابر تحریم های ظالمانه بین المللی قرار داریم اما در سال های اخیر موضوع توسعه صادرات، موجب شد تا همکاریهای بین الملل وزارت نیرو از حد یک گروه به قائم مقامی وزارتخانه ارتقاء یابد که تأثیر این کار را میتوانید در هماهنگی میان شرکت های خصوصی و فعالان صادراتی با شرکت های مادر تخصصی در زمینه آب و برق نیز ببینید به گونه ای که تعداد شرکت ها از 16 شرکت به 46 شرکت فعال در زمینه صادراتِ خدمات فنی و مهندسی افزایش یافته است. همچنین تعداد کشورهای طرف معامله با ایران از 17 کشور به حدود 40 کشور رسیده که گستره ای در آسیای میانه ، امریکای جنوبی و افریقا و به ویژه کشورهای همسایه در خاورمیانه ، آسیای مرکزی تا جنوب آسیا را در برمیگیرد. از نظر عایدی این صادرات نیز میزان صادرات خدمات یا کالا به کشورهای دیگر سه تا چهار برابر رشد داشته است. پیام ساختمان: این همکاریها به صورت خودجوش بوده یا بر اساس برنامه ریزی و همکاریهای بین المللی از طریق دولت ایران انجام شده است؟ صادرات خدمات فنی و مهندسی از ایران ، به روش های متفاوتی صورت میگیرد ؛ یکی از طریق شرکت در مناقصه هایی که در کشورهای دیگر برگزار میشود و برخی نیز بر اساس توافق نامه هایی است که دولت ایران با کشورهای دیگر امضا میکند و پس از آن به بررسی شرکت های توانمند میپردازد. پیام ساختمان: برخی کارشناسان معتقد هستند که بیشتر صادرات فنی معمولاً پیمانکاری بوده اند؟ ما همه نوع صادرات خدمات فنی و مهندسی داشته ایم؛ کارهایی مانند طراحی پروژه تا اجرا، از صفر تا صد را خود شرکت ها- چه به صورت ایی پی سی و چه به صورت بی او تی و بی او او- انجام میدهند. در این خصوص سعی ما بر این است که بتوانیم در این پروژه از توانمندیهای ایرانی چه خدمات و مشاوره و چه تجهیزات استفاده شود. پیام ساختمان: بسیاری از فعالان اعتقاد دارند که هم ایران قابلیت بالاتری برای خدمات مهندسی دارد و هم کشورهای نیازمند مانند عراق در منطقه زیاد هستند. چرا از این فرصت استفاده نمیشود؟ من کلیت این موضوع که برای تعاملات تجاری با عراق ظرفیت های بیشتری وجود دارد را میپذیرم ولی تا آنجا که میدانیم بودجه جاری عراق در سال 2013 حدود 120میلیارد دلار است که از این مقدار بودجه بخش صنعت ، انرژی و آب و برق آن در حدود 35 میلیارد دلار میباشد. همچنین تراز تجاری جمهوری اسلامی ایران با عراق 11 میلیارد دلار به سود ایران است . با این حال معتقدم؛ قابلیت ارتقای این مبادلات تا 20 میلیارد دلار در کوتاه مدت وجود دارد. در یک سال اخیر همکاریهای خوبی در بخش آب و برق انجام شده است .به عنوان مثال در زمینه ساخت نیروگاه باید عرض کنم نیروگاه برق صدر در بغداد توسط دو شرکت ایرانی مپنا و ثانی ساخته شده و خبر خوب این است که چند نیروگاه دیگر نیز برای تکمیل و توسعه نیروگاه صدر و نیز نیروگاه شهر دیگری در عراق داشته ایم. در بخش آب و فاضلاب برای احداث چندین تصفیه خانه با عراق به تفاهم رسیده ایم و قراردادها تنظیم شده و حتی برخی از آنها در حال اجرا است. پیام ساختمان: گفته میشود 300 میلیون دلار مبلغ صادرات برق به عراق به کشور برنگشته است در این خصوص چه نظری دارید؟ در کشور عراق قبلاً مشکلاتی در مورد روادید و اقامت و نیز ورود و خروج تجهیزات وجود داشته که بیشتر آنها به مشکلات بانکی و تحریم ها برمیگردد اما مشکل جدی برای دریافت مبالغ صادرات خدمات فنی و مهندسی از عراق نداریم تنها تأخیری برای انتقال وجوه وجود دارد که تلاش هایی صورت گرفته تا شرکت ها از آن مبالغ در ازای مطالبات وزارت نیرو یا برای خرید تجهیزات و ماشین آلات خودشان استفاده کنند. پیام ساختمان: در برخی از این پروژه ها از کارکنان غیر ایرانی استفاده میشود، درحالیکه معنای صادرات خدمات فنی و مهندسی، بهره بردن از توان این افراد در خارج از کشور است، آیا این خبر صحیح است؟ معمولاً در این پروژه ها از متخصصان ایرانی استفاده میکنند و این مطالبه ما از شرکت هایی است که همکار وزارت نیرو هستند، اما در مواردی که بخش خصوصی فعالیت میکند ما نمیتوانیم به بخش خصوصی تحمیل کنیم. هرچند که رویکرد وزارت نیرو استفاده از نیروی کار ایرانی است. در صورت عدم استفاده از نیروی کار ایرانی این وظیفه وزارت کار و رفاه اجتماعی است که در این خصوص ورود کند. البته هر دولتی توقع دارد که در پروژه عمرانی بخشی از نیروی کار همان کشور نیز به کار گرفته شود تا هم در جریان پروژه قرار گیرند و هم توانمندی آنها افزایش یابد. پیام ساختمان: تا آنجا که با بخش خصوصی صحبت کرده ایم، آنها معتقدند وقتی کارگر هندی و پاکستانی یا مهندس و تجهیزات برزیلی و چینی وجود دارد، چرا باید از اتباع و کالاهای ایرانی که گران تر هستند استفاده کنند! آیا نمیتوان شورایی با حضور اتاق بازرگانی ، وزارت خارجه، وزارت کار و وزارت صنعت و معدن و تجارت تشکیل داد؟ این مهم را در وهله اول باید وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی پیگیری کند و آیین نامه ها و ضوابطی را برای استفاده از نیروی کار ایرانی در خارج ارائه کند و در چارچوب وظایف وزارت نیرو نیست و نمیتوان بخش خصوصی را در چارچوب ها و ضوابط خاصی محدود کرد، اما میتوان با انجمن های تخصصی آب و فاضلاب و برق گفتگو کرد که در این راستا نشست هایی برگزار کرده ایم. آنها هستند که باید الزام کنند، اما خود وزارت نیرو همان سیاست گذاریهایی را که مورد نظر شماست پیگیری میکند. البته 30 راهکار نیز برای بخش های مختلف از جمله توسعه صادرات تدوین شده است. پیام ساختمان: آیا میتوان برای آموزش کارگران و مهندسانِ خارجی دوره های آموزش در خصوص مهندسی عمران و تأسیسات برگزار کرد؟ بحث هایی برای دوره های آموزشی برای اتباع عراقی انجام شده و آموزش اتباع سایر کشورها مانند تاجیکستان، افغانستان و کشورهای آسیای میانه هم از رویکردهای وزارت نیرو است . اخیراً قراردادی برای آموزش اتباع عراقی نیز امضا شده است.