اما و اگرهای انتقال پایتخت

گروه ساخت و ساز: بحث انتقال پایتخت از تهران برای اولین بار در سال 1364 مطرح شد و پس از جنگ تحمیلی در سال 1368 بار دیگر به طور جدی مورد توجه قرار گرفت. پس از روی کار آمدن دولت نهم و دهم بیش از گذشته در کانون توجهات قرار گرفت و بر اساس اخبار منتشره کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در جلسه خود به انتقال پایتخت سیاسی از تهران به شهری دیگر رأی مثبت داده است. اینکه اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی چه شهری را برای مرکزیت سیاسی کشور در نظر گرفته اند هنوز مشخص نیست و ظاهراً اجماعی در این رابطه وجود ندارد اما به نظر میرسد در پی انتقال اجباری حدود یک میلیون خانواده ساکن تهران به سه شهر جدید اطراف پایتخت این موضوع جان تازه ای گرفته و با توجه به حجم عظیم تبلیغاتی که در مورد پرند مطرح میشود به نظر میرسد باید این شهر را از اصلیترین گزینه ها بدانیم. اما اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی چه اهدافی را از این طرح دنبال میکنند و اصولاً اجرای این طرح چقدر منطقی است و قابلیت اجرا دارد. داریم فرضیه ارائه میکنیم عباس فلاحی بابا جان عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از موافقان این طرح به خبرنگار پیام ساختمان گفت: بنده جزو اولین کسانی بودم که این پیشنهاد را به کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی ارائه دادم. تهران با مشکلات عدیده ای نظیر تراکم بیش از حد جمعیت، گستردگی بافت فرسوده، آلودگی، جاذبه جمعیتی شدید، مشکلات حمل ونقل، بیکاری و اشتغال مواجه است که اقتضاء میکند یا تمام وزارت خانه ها به مکانی که از لحاظ اقلیمی و توپوگرافی شرایط خوبی داشته باشد، انتقال پیدا کنند و یا هر کدام از وزارتخانه ها به فراخور امکانات و توانمندیهای استان ها، در کشور پراکنده شوند. مثلاً وزارت نفت را به جنوب کشور انتقال دهیم. وی ادامه داد: در حالت اول ما نباید اشتباهات گذشته را تکرار کنیم و پایتخت سیاسی را به جایی انتقال دهیم که در آینده به مشکلات تهران فعلی گرفتار شود بلکه باید کار کارشناس مطلوبی صورت بگیرد. با توجه به اینکه 12 کشور در دنیا و چند کشور آسیایی این چنین طرحی را در دستور کار قرار داده اند، باید از تجربیات آنها استفاده کنیم. وی در پاسخ به سؤال خبرنگار پیام ساختمان مبنی بر اینکه کمیسیون عمران کدام یک از دو رویکردی که اشاره کردید را در دستور کار قرار داده است، گفت: هنوز مشخص نیست که کدام رویکرد را باید در پیش بگیریم. ما در حال حاضر فرضیه ارائه میکنیم و پس از تحلیل این فرضیات با هماهنگی دولت آن را اجرایی میکنیم. متأسفانه وضعیت تهران در حال حاضر به گونه ای است که دو کیلومتر مسافت را نمیتوان در دو ساعت طی کرد. مثلاً در زلزله احتمالی با وضعیت موجود نمیتوان تهران را مدیریت کرد. عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی گفت: البته اگر این اقدام 10 سال پیش صورت میگرفت، یک دهم هزینه کنونی انجام میشد ضمن اینکه در آن زمان درآمد نفتی ما به مراتب بیش از زمان حاضر بود. اما در حال حاضر هم باید این موضوع را پیگیری کنیم و حداقل اینکه اگر نمیتوانیم آن را به سرانجام برسانیم، طراحی آن را انجام بدهیم و با مطالعات لازم زمینه را فراهم کنیم. فلاحی بابا جان اضافه کرد: ما حدود 60 امضاء برای مطرح کردن در صحن علنی مجلس جمع آوری کرده ایم تا سریع تر آغاز شود. البته عجله خاصی برای اجرایی کردن آن نداریم اما قدم اول و شروع کردن کار برای ما بسیار حائز اهمیت است. هر زمان دولت آماده باشد، در این زمینه بحث و تبادل نظر خواهیم کرد. وی در پاسخ به این سؤال خبرنگار پیام ساختمان که بهتر بود اقتصاد را به شهرها و استان های دیگر انتقال میدادیم، گفت: اتفاقاً ما طرح انتقال چند دانشگاه و صنایع بزرگ به شهرهای نه چندان بزرگ و کمتر توسعهیافته را هم در دستور کارداریم که به نوعی میتوان این طرح را دنباله طرح اول یعنی انتقال پایتخت سیاسی به حساب آورد. بنابراین انتقال اقتصاد هم باهدف کاهش مهاجرت ها به تهران و مادر شهرهای دیگر کشور صورت میگیرد. دولت موافق است یوناتن بت کلیا، عضو دیگر کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هم به عنوان موافق این طرح به خبرنگار پیام ساختمان گفت: مالزی یکی از کشورهایی است که تجربه موفقی در این زمینه دارد و توانسته اند به موفقیت های قابل توجهی دست پیدا کنند. به نظر من اگر بتوانیم از ایده های این چنینی کمک بگیریم و مورد کار کارشناسی قرار بگیرد، بسیار مفید واقع میشود. وی در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه چقدر این طرح امکان اجرایی شدن دارد، گفت: اگر اراده علمی بر انجام آن باشد، یقیناً شدنی است در غیر این صورت اگر فقط رئیس جمهور پیگیر این طرح باشد و سایر وزارتخانه ها همکاری نکنند، به ثمر نمیرسد. وی در پاسخ به خبرنگار پیام ساختمان مبنی بر اینکه دولت تا چه اندازه موافق انتقال پایتخت سیاسی است، گفت: نمایندگانی که از طرف دولت به کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی آمده بودند،مخالفتی نداشتند و به عقیده من دولت با این طرح موافق است. بت کلیا اضافه کرد: به طور طبیعی چنانچه مرکزیت سیاسی تغییر کند، اقتصاد هم به تبع آن به شهرهای دیگر منتقل میشود چرا که برخی صنایع به دلایل مختلف باید نزدیک وزارتخانه باشند. ساماندهی تهران توجیه خوبی نیست کمال علیپور، عضو دیگر کمیسیون عمران به عنوان مخالف این طرح به خبرنگار پیام ساختمان گفت: عده ای از نمایندگان این طرح را امضاء کردند اما به نظر من نیازمند کار کارشناسی بیشتری است. انتقال پایتخت سیاسی موضوعی نیست که به واسطه یک طرح حل شود و اگر نیاز به انتقال پایتخت سیاسی از تهران احساس میشود،دولت باید لایحه بدهد چون بحث امنیت ملی و اعتبارات انجام طرح بسیار حائز اهمیت است. وی افزود: در طرحی که نمایندگان ارائه کرده اند، توجیه آنها ساماندهی شهر تهران بود درحالیکه ما شهرهای شلوغ زیادی از جمله، اصفهان، مشهد و تبریز داریم، بنابراین ساماندهی شهر تهران توجیه خوبی برای انجام طرح نیست. سال گذشته حدود دو هزار میلیارد تومان برای حمل ونقل ریلی تصویب کردیم اما از طرف دولت پرداخت نشد. ما انتظار داریم در تهران شبکه حمل ونقل به وجود بیاید و ساکنان پس از 200 متر پیاده روی به مترو دسترسی داشته باشند و اگر این اعتبار را در حمل ونقل هزینه میکردیم، مشکلات ترافیک تا حدود زیادی مرتفع میشد. یا بر اساس قانون دولت باید 10 درصد زمین هایی که دارد باید در اختیار شهرداریها یا سازمان های دولتی قرار دهد تا طرح های شهری سریع تر اجرا شود که متأسفانه دولت دهم این قانون را تفسیر کرد و عنوان کرد که منظور از این اراضی، اراضی مسکونی است و مشمول تجاریها نمیشود. بنابراین معتقدم با عمل به قانون مشکلات تهران حل میشود و صرف هزینه هنگفت برای انتقال پایتخت سیاسی به دلیل مشکلات موجود نیاز نیست. عضو کمیسیون عمران مجلس افزود: البته با مخالفت های بنده و برخی نمایندگان، طرح را تعدیل کردند و اسم طرح به امکان سنجی مطالعات انتقال پایتخت تغییر نام داد. به طور کلی اگر بخواهیم انتقال پایتخت را جدی بگیریم، باید در رابطه با اعتبارات و هزینه های این انتقال کار کارشناسی لازم صورت بگیرد اما به نظر من با تخصیص اعتبارات بیشتر به تهران و نگاه ملی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به این شهر میتوان مشکلات را حل کرد. نمایندگان شهرستان هم نباید در رابطه با تخصیص اعتبارات بیشتر به تهران حساسیت به خرج دهند چرا که تمام مردم کشور با تهران سروکار دارند. علیپور افزود: باید قبول کنیم که قدرت سیاسی یک کشور به پایتخت آن وابسته بوده و قدرت و عظمت یک پایتخت به چند عامل تأثیرگذار از جمله جمعیت شهر، زیرساخت های استاندارد، امنیت شهر و مرکزیت آن در نقشه کشور بستگی دارد.