چهل دخترانِ دامغان بقعه ای از قرن پنجم

گروه معماری و دکوراسیون: اصولاً بناهایی که مربوط به دوران قبل از اسلام بوده و در نام خود کلمه دختر را دارد، مربوط به ایزد بانوی آب ها و نماد باروری(به باور مردمان آن دوران ) یعنی آناهیتا می باشد. استفاده از کلماتی مانند هفت ، چهل ، صد یا هزار ، در فارسی وزبان محاوره رایج است، برای نشان دادن بزرگی به کار می رود. چهل دختر یکی از این بناهای آجری در مغرب شهر دامغان است که پشتِ آرامگاه امامزاده جعفر و کنار جاده دامغان به سمنان قرار دارد. ارتفاع برج آن حدود 15 متر و محیط خارجی آن 23 متر و قطر داخلی آن 5/5 متر است. این برج که تقریباً به سبک برج طغرل ری و میل رادکان بنا شده، در سال 446 هجری(1054 میلادی) به امر ابوشجاع اصفهانی ساخته شد. در نمای بیرونی این برج ،کتیبه ای به خط کوفیِ نا خوانا قرار دارد که فقط امر ببناء هذا لقبة الامیر الجلیل ابوشجاع و در آخر کتیبه ثلثمائه از آن خوانده میشود و از این عبارات مشخص می شود که این بنا متعلق به قرن چهارم هجری است. به علت استحکام بنا هیچ گونه آثار خرابی در آن مشاهده نمیشود. در بالایِ درِ کوچک این برج که به سمت جنوب باز میشود، کتیبه ای از گچ قرار دارد که به خط کوفی گویا نام بانی آن را نوشته اند. در وسط برج، مقبره ساده ای از گچ قرار دارد که صاحب آن معلوم نیست و از قرائن چنان بر میآید که تا چندی قبل سطح داخلی برج مرتفع تر از زمان کنونی بوده است. زیرا با اندکی دقت، قسمتی که در زیر خاک بوده و بعداً خاک برداری شده را می توان تشخیص داد . این بنا با الگوهای آجری پیچیده‏اش همان نسبت و تکنیکی را که در سایر ساختمان های قدیمی دامغان‏ و از قرون پنجم-ششم به یادگار مانده، بازگو میکند. چهل دختران در حقیقت بقعه‏ای است‏ که از قرن پنجم در دامغان باقیمانده است.