شهر تاریخی زیر درختان

بخشی وسیعی از شهر تاریخی گسکر زیر پوشش انبوه درختان و لایه های خاک جنگل هفت دغنان، در شمال غرب صومعه سرا گیلان به فراموشی سپرده شده و باستان شناسان ایجاد پایگاه پژوهشی و پایگاه حفاظتی جهت نجات بخشی آثار تاریخی منطقه را ضروری میدانند. باستان شناسان خطه شمال، گسکر را شهر مدفون شده ای در جنگل هفت دغنان صومعه سرا میدانند که مهم ترین آثار تاریخی دوره اسلام و پیش از آن را در برگرفته است. این باستان شناسان معتقدند لزوم ایجاد پایگاه پژوهشی و پایگاه حفاظتی جهت نجات بخشی آثار تاریخی منطقه ضروری است. چرا که این شهر تاریخی زیر چتر انبوهی از درختان محل مناسبی برای حفاری غیرمجاز شده است. ولی جهانی، باستان شناس با اشاره به کاوش های گسکر و گمانه زنی در محدوده 120هکتاری این شهر تاریخی که سال ها پیش صورت گرفته میگوید: در بررسی اولیه از منطقه ، پستی و بلندی خاک و ناهمواریهای غیرطبیعی دلیلی بر اثبات وجود آثار معماری و سازه های ویران شده ای دارد که مرور زمان با انباشت خاک و رویش گیاهان نقش اساسی در مدفون شدن آنها داشته است. چنانچه پراکنش سفال سطحی با تنوع فراوان،از رونق شهر یا سکونتگاهی خبر میدهد که چندین سده باشکوه در این منطقه برقرار بوده است. جهانی معتقد است، با این وجود هنوز به درستی مشخص نشده که دوره اولیه سکونت و تداوم شهرنشینی در گسکر از چه زمانی آغاز و در چه دوره ای به پایان رسیده است. از دیگر پرسش هایی که هنوز پاسخ دقیقی به آن داده نشده راز متروک شدن این شهر در برهه ای از تاریخ است. سؤال دیگر این است که بروز بیماری همگانی نظیر وبا، حصبه و طاعون در گیلان که شیوع آن بارها مورد تأیید قرارگرفته، در متروک شدن شهر چقدر تأثیر داشته است. در این میان سؤال هایی از سوی باستان شناسان مطرح میشود که آیا جنگ های فراوان میان امیران مختلف غرب گیلان در نابودی این شهر موثر بوده است؟ یا رونق اقتصادی شهرهای همجوار تا چه حد سبب رکود اقتصادی، مهاجرت و متروک شدن گسکر شده است و آیا سیطره حکومت صفوی و اشغال گیلان و از بین رفتن حکومت های ملوک الطوایفی در نابودی این شهر نقش آفرین بوده است؟