الهام محمودی - مترجم

زمین گرمایی منبع بیکران انرژی است که به طور مستقیم و غیرمستقیم در بخش های مختلف صنعت مورد استفاده قرار میگیرد. منابع انرژی زمین گرمایی میتواند برای کشورهای در حال توسعه ای که منابع سوخت های فسیلی همچون نفت، زغال سنگ یا گاز طبیعی در اختیار ندارند، نقش بسیار مهمی را بر عهده داشته باشد. امروزه در سراسر جهان به کمک انرژی زمین گرمایی حدود 500 هزار مترمربع از مسیر پیاده روها و جاده ها گرم میشوند، کشورهای ایسلند، آرژانتین، آمریکا و ژاپن در این خصوص پیشتاز هستند. به طور کلی مزایای کاربردی انرژی زمین گرمایی شامل صرفه جویی در مصرف سوخت های فسیلی، طولانی بودن زمان دسترسی، و مستقل بودن از شرایط جوی است. منابع انرژی زمین گرمایی در مناطقی از لایه های زیرین زمین که میزان انرژیِ حرارتیِ ذخیره شده زیاد است، اگر گسل ها یا شکستگیهایی در لایه سطحی وجود داشته باشد، انرژی حرارتی داخلی زمین میتواند راهی به سوی سطح زمین باز کند. در این موارد جریان های همرفت نقش بسیار مهمی در انتقال دائم و همیشگی انرژی به سطح زمین ایفا میکند، چرا که جریان های همرفت عاملی است که باعث میشود انرژیِ سرشارِ منابع زیرزمینی به سطح منتقل شده و به صورت رودهای آب گرم از آنها جاری شود. این منابع ممکن است حاوی آب گرم یا حتی بخار آب باشد. بنابراین با حفر چاه هایی میتوان این آب های گرم یا بخارها را توسط لوله هایی به سطح زمین منتقل کرد و مستقیماً از انرژی آنها استفاده نمود، یا آنکه بخارها را به نیروگاه های تولید برق انتقال داده و برای تولید الکتریسیته به کار گرفت. منابع با دمای بالا عمدتاً برای تولید انرژی الکتریکی به کار گرفته میشود، درحالیکه از منابع دمای پایین برای گرمایش مستقیم یا کشاورزی مورد استفاده قرار میگیرد. مزایای انرژی زمین گرمایی استفاده از انرژی زمین گرمایی برای تولید الکتریسیته مزایای گسترده ای به شرح ذیل را به دنبال دارد: *تمیز بودن: در این روش همانند نیروگاه بادی و خورشیدی، نیازی به سوخت نیست، بنابراین سوخت های فسیلی حفظ میشوند و هیچ گونه دودی وارد هوا نمیشود. *کم حجم بودن: فضای کمتری برای احداث نیروگاه نیاز دارد و عوارضی چون ایجاد تونل، چاله های روباز، کپه های آشغال یا نشت نفت و روغن را به دنبال ندارد. *دائمی و قابل اطمینان بودن: این نیروگاه میتواند در طول سال فعال باشد و به دلیل قرار گرفتن روی منبع سوخت، مشکلات مربوط به قطع نیروی محرکه در نتیجه بدی هوا، بلایای طبیعی و ... را ندارد. *صرفه جویی ارزی: هزینه ای برای ورود سوخت از کشور خارج نمیشود و نگرانیهای ناشی از افزایش هزینه سوخت وجود نخواهد داشت. *کمک به رشد اقتصادی: استفاده از این نوع انرژی در مکان های دورافتاده میتواند، استاندارد و کیفیت زندگی را با آوردن نیروی برق بالا ببرد. از دید اقتصادی نیز استفاده از منابع زمین گرمایی میزان وابستگی قیمت برق تولیدی به قیمت سوخت های فسیلی را هم کاهش میدهد. کاربرد انرژی زمین گرمایی به منظور تولید برق از انرژی زمین گرمایی، سیال مخزن آب داغ یا بخار از طریق چاه های حفرشده به سطح زمین هدایت شده و پس از به چرخش در آوردن توربین در نیروگاه، برق تولید میکند. بدیهی است که از مخازن حرارت بالا بیشتر برای تولید برق استفاده میشود. در حال حاضر 22 کشور جهان به کمک منابع زمین گرمایی خود بیش از 8200 مگاوات برق تولید میکنند. البته انرژی زمین گرمایی در بخش های صنعتی نیز کاربرد دارد. اگرچه این دسته از کاربردهای انرژی زمین گرمایی در سطح جهان گستردگی چشمگیری ندارد. با این وجود در حال حاضر 19 کشور جهان از این انرژی در فرایندهای مختلف صنعتی استفاده میکنند. به عنوان مثال میتوان به این موارد اشاره کرد: تولید «برات» و «اسید بوریک» از سیال های زمین گرمایی در ایتالیا، استحصال نفت در روسیه، پاستوریزه کردن شیر در رومانی، تولید چرم در اسلوونی و صربستان، تولید گاز دیاکسید کربن در ایسلند و ترکیه، تولید کاغذ و قطعات خودرو در مقدونیه، و تولید خمیر کاغذ،کاغذ و چوب در نیوزیلند.