مهندسان تاسیسات را جدی نمی گیرند

گروه تأسیسات: سید مجتبی طباطبایی دبیر کلی انجمن تأسیسات ایران را بر عهده دارد. انجمنی که به روایت سایت اینترنتیاش قدیمیترین تشکل صنعتی مهندسی ایران است. طباطبایی مهم ترین مسئله ساختمان را عدم نظارت نظام مهندسی میداند و میگوید: ضعف نظام مهندسی در مقابل شهرداریها اصلیترین مشکل صنعت ساختمان کشور است. پیام ساختمان: شما مصرف بالای انرژی در کشور را چقدر مرتبط با نوع ساخت وسازهای و شیوه گرمایش ساختمان ها میدانید؟ به جز چند مورد استثنا مانند برج بین المللی تهران و برج های آ.اس.پ که توسط شرکت های معتبر ساخته شده اند در غالب ساخت و سازهای کشور هیچ نظارتی بر تأسیسات نیست و اصول مصرف بهینه انرژی لحاظ نمیشود و در نتیجه مصرف انرژی بسیار بالا است.ضمن اینکه اصول عایق کاری رعایت نمیشود و محاسبات گرمایش محلی از اعراب ندارد، شهرداری هم بدون ضوابط اقدام به تراکم فروشی میکند . به این ترتیب انرژی بسیار زیادی در ساختمان ها هدر میرود که اگر این اصول رعایت میشد 60 تا 70 درصد در مصرف انرژی صرفه جویی میکردیم. پیام ساختمان: سیستم های گرمایش مرکزی نسبت به نوع معمول در کشور، چقدر صرفه جویی انرژی دارند؟ بهترین سیستم آن است که بر روی تولید و مصرف انرژی بتوانیم تسلط داشته باشیم که تنها سیستم های مرکزی چنین مشخصه ای دارند. البته گرمایش مرکزی وقتی میتواند حداکثر کارآیی داشته باشد که اولاً درست نصب شده باشد و دوماً همراه با آن عایق کاری ساختمان و پنجره ها صورت گرفته باشد. متأسفانه این مسائل در ساخت وسازها چندان مورد توجه قرار نمیگیرند، امروزه میبینیم شومینه و بخاری علیرغم مصرف بالای انرژی همچنان مورد استفاده قرار میگیرند. در سیستم پکیج نیز گرچه از رادیاتور استفاده میشود اما اصلاً جزو گرمایش مرکزی به شمار نمیرود، وقتی در ساختمانی که 20 تا 30 واحد دارد هرکدام یک پکیج دیواری استفاده کنند پرت انرژی به شدت بالا میرود. تنها راه موتورخانه مرکزی است که با دیگ یا مشعل کار میکند و محاسبات مهندسی و نصب آن به طریق درستی صورت گرفته باشد نه به وسیله دفاتر فنی که تنها دنبال پول هستند و بعد از انجام کار یک عمر ساکنان را دچار مشکل میکنند. رعایت این موارد باعث میشود مصرف انرژی بسیار کاسته شود و ما از ساخت نیروگاه های غیرضروری رها شویم. با توجه به شرایط کشور که دیگر تحمل این حجم مصرف را ندارد دولت باید الزاماتی برای تولیدکنندگان ایجاد کند و نظارت روی تأسیسات ساختمانی را افزایش دهد. نظام مهندسی و شهرداری باید جدیت بیشتری روی بحث عایق کاری داشته باشند و وزارت نفت نیز باید پیش قدم شود چون سازمان بهینه سازی مصرف سوخت زیر نظر وزارت نفت است. همچنین قوانین و الزاماتی را برای کسانی که متصدی ساخت وساز هستند، ایجاد کنند. این سخت گیریها مزایای را بسیار برای کشور خواهد داشت و ما نه تنها دچار کمبود گاز نمیشویم بلکه میتوانیم صادرات بیشتری داشته باشیم. پیام ساختمان: آیا به این لیست موتورخانه مرکزی و عایق کاری میتوانیم چیزهای دیگری را اضافه کنیم؟ بنده کتابی دارم که الان در دانشگاه ها تدریس میشود. یکی از نظریات من آنجا این است که در دمای آسایش باید تعداد افراد حاضر در فضا را هم در نظر گرفت. دمای آسایش در جداول مهندسی که محاسبات بر اساس آن صورت میگیرد بین 20 تا 22 درجه سانتیگراد است، یعنی محاسبه میشود که دمای داخل چقدر باشد و میانگین دمای بیرون از ساختمان چقدر است و سیستم های گرمایشی را بر این اساس تنظیم میکنند. لزومی ندارد در اتاق هایی که جمعیت زیادی آنجا هستند دمای آسایش را 22 درجه در نظر بگیریم، میتوان این دما را حتی 12 درجه محاسبه کرد، چون دمای بدن هر شخص برابر با یک رادیاتور با دمای 37 درجه سانتیگراد است؛ با این اختلاف حجم عظیمی از انرژی ذخیره میشود. به همین دلیل ما باید در پارامترهای محاسباتیمان تجدیدنظر اساسی اعمال کنیم و به این ترتیب صدها میلیون تومان صرفه جویی داشته باشیم. پیام ساختمان: آیا نظارتی از سوی سازمان نظام مهندسی بر تأسیسات ساختمانی وجود دارد؟ طبق قانون باید نظارت نظام مهندسی وجود داشته باشد و حتی آن زمان که سازمان نظام مهندسی شکل گرفت دپارتمانی برای مهندسی تأسیسات ایجاد شد و مهندسان تأسیسات همانند مهندسان ناظر ساختمانی برگه هایی را در شهرداریها پر میکنند. مسئله اینجاست که مهندسان تأسیسات جدی گرفته نمیشوند و الآن ساختمانی را نمیبینید که بر روی آن نظارت داشته باشند. اگر نظارت بود وضعیت شهر به صورت الآن درنمیآمد. نظام مهندسی به شهرداری تذکر قانونی میدهد که اگر ساختمانی موتورخانه اش درست نیست نباید پروانه پایان کار بگیرد. روی این کارهایی که به نام تأسیسات در ساختمان ها انجام میگیرد نمیتوان نام مهندسی گذاشت. اصلاً محاسباتی مهندسی روی آنها صورت نمیگیرد که مثلاً دیگ بخار چقدر باشد یا چند پره رادیاتور لازم است، یا محاسبات انتخاب درست مشعل صورت نمیگیرد. اگر قانون حال حاضر و مبحث 19 مقررات ملی ساختمان اجرا شود مطمئن باشید تا 50 درصد صرفه جویی انرژی صورت خواهد گرفت. در ساختمان های ما بدترین و پایین ترین اتاق را به موتورخانه تخصیص میدهند که عملاً اکسیژن کمتری به آن میرسد و عملیات سوخت بسیار ناقص اتفاق میافتد که خود موجب اتلاف انرژی است و سرویس دستگاه ها در آن اتاق های تنگ امکان ناپذیر است. به این معیارها اصلاً توجه نمیشود و نظام مهندسی اصلاً تسلطی بر روی شهرداریها ندارد. تمام راه ها باید به نظام مهندسی ختم شود و چنان جاذبه ای داشته باشد که هیچ شخص یا سازمانی جرئت نکند از قوانین و معیارهای ساخت وساز عدول نماید و اگر انجام شد تحت تعقیب قضایی قرار گیرد. چرا این اشتباهات در پزشکی روی نمیدهد، البته پیش آمدهایی هست اما نسبت به جامعه مهندسی بسیار کمتر است. چون در آنجا نظام پزشکی با سرسختی اعمال نظر میکند. نوع ساخت وساز و تراکم فروشی مملکت ما به کم شدن بهره وری ساختمان ها کمک میکند. ساختمان هایی که در همه جای دنیا بین 100 تا 200 سال عمر دارند در کشور ما 15 سال عمر مفید دارند. راه حل این مسئله قدرت یافتن نظام مهندسی است. پیام ساختمان: سازمان بهینه سازی مصرف سوخت چه تدابیری برای حل این مشکل اندیشیده است؟ اقدامات سازمان بیشتر روبنایی است و بازتاب آن چیزی نیست که ما انتظار داشته باشیم. البته سازمان بهینه سازی مصرف سوخت جزو آن سازمان های انتظامی است که میتواند زیر نظر سازمان نظام مهندسی عمل کند و در کاهش مصرف انرژی اثرگذار باشد.