سفر به زاهدان

زاهِدان یکی از کلان شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. نام پیشین این شهر «دُزْدابْ» بوده که بعدها به «زاهدان» تغییر یافت. زاهدان از سمت شمال به شهرستان زابل و از سمت جنوب به شهرستان خاش، از سمت شرق به کشورهای افغانستان و پاکستان و از سمت غرب به شهرستان فهرج و کویر لوت محدود شده است. عموم ساکنان این شهر، با زبان فارسی به گویش سیستانی و زبان بلوچی سخن میگویند و پیرو دین اسلام هستند.وجه نام گذاریواژه زاهدان که در سال 1308 خورشیدی، به این شهر اتلاق شد، در لغت به معنی شهر پرهیزگاران است.شهر زاهدان به خاطر حضور انگلیسیها از قدیمیترین شهرهای ایران است که در ایستگاه راه آهن شهر و برای خانه های کارکنان آن دارای آب لوله کشی شد. گسترش لوله کشی آب شهر توسط شهرداری در سال 1335 انجام گرفت.بنیان شهربنیان زاهدان توسط کارگران هندی که در راه آهن کار میکردند، گذاشته شد و یکی از مهندسان اهل کویته پاکستان نقشه اولیه آن را طراحی کرد. از همین روی معماری این شهر شدیداً تحت تأثیر معماری هندی قرار گرفت.معماری ایرانیمجلس شورای ملی در سال 1302 خورشیدی دستور تأسیس و آبادانی زاهدان را صادر کرد. معماری زاهدان با توجه به آب و هوای گرمسیری آن و به پیروی از معماری شهرهای باستانی ایران توسط معماران ایرانی تهیه شده است. راه اندازی راه آهن کویتهپیام ساختمان زاهدان از نخستین نشانه های شهرنشینی در زاهدان به شمار میرود.بازارچه سرپوشیده زاهدان این بازار توسط یک معمار یزدی به نام استاد غلامعلی خلفی در حدود سال 1308 هجری شمسی تکمیل گردید . پلان بازارچه به صورت ال و مصالح به کاررفته در آن خشت و گل و ساروج است . بازارچه دارای سقف های گنبدی بوده و زیر نظر میراث فرهنگی استان مرمت و بازسازی شد. در حال حاضر این بازارچه به فروشگاه لوازم خانگی، خرازی، طلافروشی وکفش فروشی تبدیل شده و به علت سابقه تاریخی .اجتماعی و سیاسی حائز اهمیت فراوان است . قلعه سام ‏این قلعه در فاصله 28 کیلومتری جاده زاهدان به زابل واقع شده و به شکل ذوزنقه ای نامنظم بوده که طول قلعه از شرق به غرب ‏‏376 متر و از جنوب به شمال 296 متر است . قلعه سام دو دروازه شمالی و جنوبی دارد که هر کدام دارای برج نگهبانی ‏است . سابقه این قلعه به زمان پارت ها می رسد و از خشت خام ساخته شده است. مجموعه برج های این قلعه بالغ بر 36 برج (‏‏9 برج بزرگ در گوشه های قلعه قرارگرفته و 28 برج کوچک در اطراف قلعه) ساخته شده اند . این قلعه ‏چینه ای دو لایه دارد ، به این ترتیب که یک دیوار در وسط است و دو طرف آن را با قشری از گل پوشانده اند . این قلعه در 28 کیلومتری جاده زاهدان به زابل قرار گرفته است. چشمه آب معدنی اسکل آباد ‏ این چشمه در مسیر جاده زاهدان به خاش در غرب کوه تفتان قرار دارد . فاصله مظهر چشمه از خاش تا دو راهی اسکل آباد 40 ‏کیلومتر و از دو راهی تا مظهر چشمه در حدود یک کیلومتر است .