هر 10 دقیقه فوت یک کارگر

گروه ساخت وساز: یکی از اهالی صنعت ساختمان میگفت؛ این صنعت حوادث تمام صنایع را در دل خود جا داده است «آنچه خوبان همه دارند، تو یکجا داری». متأسفانه اخباری که در رابطه با حوادث ناشی از کار در جامعه منتشر میشود هم بر این موضوع صحه میگذارد و نشان میدهد که متولیان صنعت ساختمان کمتر به مقوله ایمنی در کارگاه های ساختمانی توجه دارند. برای ریشهیابی این حوادث و سهم عوامل دست اندرکار صنعت ساختمان به سراغ سید محمد صباغ رضوی، بازرس اداره کل بازرسی وزارت رفاه، کار و تأمین اجتماعی رفتیم و گفتگویی با وی ترتیب داده ایم که در زیر آمده است.چرا بیشتر حوادث ناشی از کار در بخش ساختمان اتفاق میافتد؟حوادث در کارگاه ساختمانی به یک کلاف درهم تنیده تبدیل شده و دلیل آن نیز نبود ساماندهی لازم در حوزه ساخت وساز شهری به خصوص بخش ساختمان است، چرا که عموماً حوادث رخ داده در کارگاه به صورت یک زنجیره به هم پیوسته ناشی از یک سری رفتارهای غلط از سوی مالکان ، کارفرمایان ، پیمانکاران و کارگران و ناظران به همراه بیتوجهی و کمبود نظارت های لازم از سوی دستگاه های مرتبط حادث میشود. میتوان گفت حوادث با ورود پیمانکار فاقد صلاحیت و با به کارگیری کارگران فاقد آموزش های مهارتی و ایمنی توسط کارفرما شکل میگیرد. البته حلقه دوم این زنجیره نیز به دلیل عدم اجرای آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی از سوی کارفرما یا مالک ساختمان به عنوان سازنده شکل میگیرد . در کنار این عوامل میتوان به عدم آگاهی و اطلاع از قوانین و مقررات ایمنی و بهداشتی جاری در کشور از سوی مالکین و کارفرمایان ، نبود و کمبود آموزش های لازم به نیروی کار و کارفرما در حوزه ایمنی و مهارت فنی و حرفه ای، انجام رفتارهای ناایمن از سوی کارگران، کمبود نظارت های لازم که از سوی دستگاه های مرتبط با حوزه ساخت و همچنین نبود ساماندهی مناسب و سیستم یکپارچه حوزه ساخت وساز (دریافت مجوزها ، طراحی ، ساخت ، ایمنی و تأیید صلاحیت اشخاص برای انجام کار ) اشاره کرد. کارفرمایان ایمن سازی محیط کار و تأمین وسایل حفاظت فردی کارگران تحت پوشش خود را بر عهده داشته و نظارت بر رعایت مقررات حفاظتی کارگاه های ساختمانی در حیطه فعالیت و محیط کار خود از وظایف او به شمار میرود . پس اگر کارفرما در به کارگیری کارگران خود و وسایل و تجهیزاتی که برای کار مورد استفاده و بهره برداری قرار میگیرند، دقت لازم را داشته باشد و از کارگران ماهر و آموزش دیده و دارای گواهینامه مهارتی از سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور استفاده نماید، تا حد زیادی میتوان گفت از حوادث جلوگیری نموده و به کاهش حوادث کمک شایانی کرده است .پیمانکاران چه نقشی در حوادث ساختمانی دارند ؟وقتی پیمانکاری فاقد تخصص و صلاحیت بوده و نیروهای آن آموزش های لازم را قبل از شروع کار دریافت نکرده و از تجهیزات حفاظتی ، وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار استفاده نکرده باشد ، احتمال افزایش حادثه در کارگاه بالا می رود . برای کاهش و کنترل آن باید نسبت به اجرای آیین نامه و مقررات حفاظتی مصوب شورای عالی حفاظت فنی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی عمل نموده و راهکارهایی را برای کنترل آن عملیاتی نماید و حتی در صورت بروز بحران و حادثه در کارگاه، از قبل دستورالعمل اجرایی در شرایط اضطرار را تدوین نموده و به موقع عمل نماید.نقش مالک ساختمان در این میان چیست ؟مالکان ساختمان و کسانی که پروانه ساختمانی به نام آنها صادر میگردد، نقش اصلی و کلیدی دارند . چرا که اولاً باید با قوانین و مقررات حفاظتی و ایمنی آشنایی داشته و تکالیف و مسئولیت های خود را در این حوزه بداند . ثانیاً از نیرو های اجرایی و نظارتی خود بخواهند به وظایف و مسئولیت های قانونی خود عمل نمایند. ضمن اینکه نسبت به تأمین هزینه مربوط به ایمنی و کنترل و اجرای آن تمهیدات لازم را پیش بینی نماید .نقش وزارت راه و شهرسازی و وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در این میان چیست ؟لازم است یک همکاری در میان دستگاه های دولتی نظیر راه و شهرسازی، تعاون ، کار و رفاه اجتماعی، وزارت کشور ( اداره کل شهرداریها و دهیاریها) ، سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان کشور، تشکلات حرفه ای مهندسی مرتبط در این حوزه برای ایمن سازی و کنترل حوادث ایجاد گردد و از جزیره ای عمل نمودن خودداری نمایند و نسبت به تدوین و طراحی یک سیستم یکپارچه اجرایی اقدام شود، به طوری که امکان ورود افراد فاقد صلاحیت به این حوزه گرفته شده و نیازهای آموزشی افراد دارای صلاحیت تأمین گردد. علاوه بر این باید مجازات های لازم را برای افراد فاقد صلاحیت در این حوزه در نظر گرفته شود که البته نقش مراجع قضایی در این میان پر رنگ خواهد بود تا تمامی مراحل و نظارت های لازم در این حوزه ضمانت اجرایی داشته باشد.آیین نامه های وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی را تا چه اندازه کامل میدانید؟در دنیا هر آیین نامه ای پس از مدتی مورد بازنگری قرار میگیرد . لزوم این بازنگری به اجرای صحیح آیین نامه تدوین شده در سطح کشور برگشته و مشکلات ناشی از آن که سبب بروز حادثه شده است را بررسی نموده و نسبت به بازنگری اقدام میگردد. آیین نامه حفاظتی کارگاه ساختمانی مصوب سال 81 شورای عالی حفاظت فنی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی دارای فصول مقررات کلی، ماشین آلات، وسایل دسترسی موقت، تخریب، گودبرداری و حفاری، ساخت و برپانمودن اسکلت فلزی و بتنی و انبار مصالح میباشد . با تغییر تکنولوژی، تغییر سیاست های ساخت وساز شهری، ورود انواع سازه ها و ساختمان های بلندمرتبه و گودبرداری های نیمه عمیق ، عمیق ، تخریب ساختمان های بلندمرتبه که از عمر آنها نزدیک به 50 سال گذشته باید یک بازنگری در آیین نامه انجام پذیرد که این امر اکنون در حال انجام بوده و آیین نامه مذکور نیز توسط یک تیم کارشناسی بررسی و فصول آن نیز در حال تدوین است . امیدواریم که با تکمیل و اجرایی شدن آن کمک شایانی به کاهش حوادث نموده باشیم .آمار سالانه حوادث ساختمانی در دنیا به چه میزانی است ؟طی گزارش سازمان بین المللی کار (ILO ) حدود یک ششم از حوادث رخ داده در جهان که منجر به فوت میگردند، به کارگاه های ساختمانی اختصاص دارند لذا بر اساس این آمار سالانه حدود 60 هزار نفر فقط در این صنعت جان خود را از دست میدهند یعنی به طور متوسط برای هر 10 دقیقه یک فوت در جهان برای کارگران شاغل در کارگاه ساختمانی حادث میشود. در کشور انگلستان نیز به دلیل حوادث بالای رخ داده در این 20 سال اخیر این صنعت پر مخاطره اعلام شده است.