شهردار توسط مردم انتخاب خواهد شد

مبحث مدیریت یکپارچه شهری یا آنچه در ادبیات مدیریت شهری با نام مدیریت محلی نامیده میشود، چندی است در کانون توجه کارشناسان مدیریت شهری قرار گرفته است. محمدباقر قالیباف، شهردار تهران پس از انتخاب دوباره از تصمیم شهرداری تهران برای مدیریت محلی خبر داد. این تصمیم با دو خبر دیگر از او مبنی بر روی آوردن شهرداری به درآمدهای پایدار و تبدیل شهرداری تهران از سازمانی خدماتی به نهاد اجتماعی همراه شد تا عزم شهرداری برای مدیریت محلی بیش ازپیش آشکار شود. این در حالی است که برای چنین مقصودی به جز همراهی سیاسی در حد کلان، مقدمات و زیرساخت های اداری و اقتصادی لازم است که لزوماً شهرداری تهران از آن برخوردار نیست. سید علیرضا قهاری عضو انجمن مفاخر معماری ایران، پاسخگوی سؤالات پیام ساختمان در مورد مقدمات و زیرساخت های مورد نیاز این موضوع بود:پیام ساختمان: آیا شهرداری تهران ظرفیت تبدیل شدن به حکومتی محلی را دارد؟در کشورهایی که حکومت محلی دارند شهرداریها حکمرانی میکنند و تمام جنبه های شهری و زیرساخت ها زیر نظر شهرداریها صورت میگیرد.حکومت محلی شکل پیشرفته مدیریت شهری است و در شهرهایی که بتوانند این را انجام دهند در واقع قدم هایی برای شهروندان برداشته اند. الآن اگر از عملکرد شهرداری و مدیران شهری به دلایل مختلف نارضایتی وجود دارد به این دلیل است که مدیریت شهری ما متفاوت است. شرایط اکنون ما با مدیریت محلی فاصله دارد، شهرداری نیز به تنهایی نمیتواند چنین کاری را انجام دهد. در جایی که از مدیریت محلی سخن گفته میشود مدیر شهر یعنی شهردار توسط مردم انتخاب خواهد شد؛ همانند حکومت ملی، حکومت محلی نیز هم از نظر سیاسی و هم از نظر اداری باید توسط مردم انتخاب شود زیرا اگر توسط مردم انتخاب نشود ، به مردم هم پاسخگو نیست.پیام ساختمان: شهردار تهران شهرداری را یک نهاد اجتماعی دانستند. آیا شما نشان عینی آن را در شهر میبینید و آیا این گفته در راستای هدف حکومت محلی است که قبلاً عنوان شده بود؟ قطعاً بخش عمده مدیریت یکپارچه محلی در راستای رفع مسائل اجتماعی است. اما همان گونه که گفتم تا این مرحله راه درازی در پیش است. هر چند در این مسیر کارهایی صورت گرفته اما اولین خواسته ای که عموم مردم از شهرداری دارند، انجام خدمات شهری است، درحالیکه شهر یک موجود زنده است، این موجود را اگر افسار نزنید و رها کنید به همه جا خواهد رفت و خرابی به بار میآورد. من فکر میکنم آقای شهردار بهتر است تعریف کنند منظور ایشان از نهاد اجتماعی و خدمات اجتماعی چیست؟ اگر منظور این است که فضاهای اجتماعی بیشتری ساخته شده است مانند فرهنگسراها و زمین های ورزشی و دیگر جاها که جای قدردانی دارد. اما بیشتر درآمد شهرداری صرف ترافیک میشود در واقع ماشین ها در درجه اول اولویت قرار دارند. در شهری که ماشین اولویت اول را داشته باشد به نظر نمیرسد بتوان کار اجتماعی زیادی انجام داد. پیام ساختمان: منظور شما این است که سیاست شهرداری بیشتر کالبدی بوده تا اجتماعی ؟هم سیاست ها کالبدی بوده و هم درآمدها کالبدی است. درآمدهای شهرداری از ساخت وساز به دست آمده و این اصلاً مناسب نیست. یعنی شما شهر را یک کالا میبینید که باید با آن معامله کنید و در مقابل آن پولی به دست آورید. این پول صرف اتوبان های دوطبقه میشود، اما درآمدی که از فروش کالبد به دست میآید صرف روح شهر هم بکنند. البته ساختن بزرگراه هم جای خودش را دارد اما اگر برای ساختن بزرگراه درختان را قطع کنید اول روح را صدمه زده اید و به سادگی این صدمه را نمیتوان جبران کرد. اگر شهرداری هزینه و درآمدی دارد باید هم برای کالبد و هم برای روح شهر خرج کند. پیام ساختمان: نهادهای اجتماعی چقدر میتوانند در ترمیم این روح اثرگذار باشند؟ در حال حاضر اگر سازمان های مردم نهاد و NGO ها بخواهند فعالیتی انجام دهند -برای مثال یک سالن را اجاره کنند- باید اول پول بپردازند. کاش روزی برسد که فضاهای شهری به طور رایگان در اختیار کسانی که میخواهند فعالیت فرهنگی داشته باشد، قرار گیرد. سازمان های مردم نهاد که داوطلبانه فعالیت میکنند و درآمدی هم ندارند، همیشه هم تحت فشار هستند؛ قرار گرفتن امکانات شهری در اختیار آنان کمترین کاری است که شهرداری میتواند انجام دهد. پیام ساختمان: فکر میکنید این مشکل برخاسته از ضعف نهادهای اجتماعی شهری است یا چنین خواستی در مدیریت شهری اصلاً مطرح نبوده است؟اگر مشخص شود فعالیت نهادهای اجتماعی برای جامعه خوب است باید سازمان ها و شرکت های متولی فرهنگ به این نهادها کمک کنند. وقتی این نهادها از همین سازمان ها و شهرداریها مجوز گرفته اند چرا وقتی میخواهند فعالیت کنند گفته میشود که ما بودجه ای برای شما نداریم و در ضمن شما پول بدهید تا بتوانید فعالیت داشته باشید. سازمان های مردم نهاد بازوان توانمند دولت ها در حل مشکلات هستند. در هند، پاکستان و بنگلادش که سطح اقتصادی مردم چندان بالا نیست ، سازمان های مردم نهاد قدرتمندی دارند که کارهایی را انجام میدهند که دولت ها در شرایط عادی از انجام آن بر نمیآیند. من فکر میکنم اگر آقای شهردار میخواهد در این دوره یادگاری از خود باقی بگذارد باید توجه خود را به سازمان های مردم نهاد معطوف کند؛ اگر میخواهیم شهرداری یک نهاد اجتماعی باشد و سطح زندگی را بالا ببریم باید به مردم اعتماد کنیم.