دوباره نوبت به آلودگی رسید

در این روزهایی که بسیاری از رسانه ها و مسئولان گزارش های متعددی از آلودگی هوا و مسمومیت های ناشی از آن منتشر میکنند خبرهای دیگری از جنس «آلودگی» نیز به گوش میرسد. دیماه امسال، بالغ بر 3 هزار و 500 نفر از شهروندان شهر جدید پردیس به دلیل مشکل پیش آمده ناشی از شکستگی قسمتی از شبکه توزیع آب شرب دچار مسمومیت شدند. درحالیکه دو ماه قبل از این حادثه عنوان شده بود: پروژه های در حال اجرای فاضلاب شهر پردیس به دلیل کمبود اعتبارات پیشرفت فیزیکی کندی داشته و تعدادی از آنها نیز متوقف شده اند. بعد از انتشار خبر آلودگی آب پردیس و برکناری تعدادی از مسئولان آن، یک سؤال اساسی پیش میآید اینکه: «آیا عزل و برکناری مسئولان مشکل را حل میکند؟» انتشار خبرهای آلودگی آب ناشی از مشکلات سیستم شبکه فاضلاب در کشور کم سابقه نیست. چنانکه همزمان با این اتفاق رشتچی، مدیر دفتر بهره برداری از تأسیسات فاضلاب شرکت آب و فاضلاب البرز نیز از گرفتگی و انسداد یکی از خطوط جمع آوری و دفع فاضلاب واحدهای مسکن مهر شهرجدید هشتگرد خبر داده و می گوید: برای رفع گرفتگی این لوله اقدام به فنرزنی و شست و شوی شبکه کرده و در نهایت مجبور به حفاری در محل انسداد شده اند. همچنین اشاره شد نقطه گرفتگی در عمق 7 متری زمین بود و لوله فاضلاب در این نقطه به طور کامل تعویض و یک منهول جدید توسط گروه حوادث اجرا شده است.چالش پیش روی شبکه آب و فاضلاب کشور موضوعی است که مدت هاست شهروندان درگیر آن هستند. در برخی از شهرها و روستاها شبکه آبرسانی به دلیل قدمت بالای آن به بهانه های مختلف منجر به اتلاف منابع آب می شود. در برخی موارد نیز که پیش عملیات تعویض شبکه آبرسانی آغاز شده، علیرغم پیگیری های متعدد، پروژه های مذکور به مرحله بهره برداری نمی رسد. مطابق با آمار اعلام شده، در حال حاضر 99 درصد از جمعیت شهرها و 78 درصد از جمعیت روستایی تحت پوشش آبرسانی شهری و روستایی هستند، این در حالی است که تنها 8/38درصد شهرها و 4/0 درصد روستاها زیر پوشش فاضلاب شهری و روستایی قرار دارند و به قول مدیرعامل آبفای کشور «در بخش فاضلاب یک عقب ماندگی تاریخی در کشور وجود دارد! »به این ترتیب افزایش هزینه ها و کمبود اعتبارات، از مشکلات عدیده پیش روی آبفاست.انجام وظایف و خدمات رسانی مناسب به شهروندان، نیازمند تأمین اعتبارات و منابع مالی است. این در حالی است که وجوهی را که برای این کار اختصاص میدهند، در قالب کمبود بودجه به فراموشی سپرده میشود.نواقص موجود در تأسیسات فاضلاب تنها شامل این دو شهر جدید نبوده بلکه تأسیسات فاضلاب مسکن مهر سایر شهرهای جدید نیز شاهد کمبودها و مشکلات زیادی در زیرساخت ها بوده است از جمله مشکل اجرایی مراحل شبکه آب و فاضلاب که متولیان آن بارها و بارها عنوان کرده اند که این مشکلات باید برطرف شود تا ما بتوانیم بستر لازم را برای سایر خدمات زیربنایی فراهم کنیم. در این گزارش سعی بر بررسی وضعیت سیستم فاضلاب شهرهای جدید بود، درحالیکه جستجوهای خبرنگار ما حاکی از وضعیت نابسامان شهرها و حتی کلان شهرهای چندین ساله کشور در زمینه نواقص شبکه فاضلاب است!به گفته وزیر نیرو در صورتی که اعتبارات مورد نیاز برای طرح شبکه فاضلاب تهران فراهم شود، طی 10 سال آینده میتوان تمام مشکلات فاضلاب تهران را برطرف کرد. مشابه این شرایط برای استان البرز نیز وجود دارد. رضایی فر مدیرعامل شرکت آبفای البرز نیز اعلام داشته با روند اعتباراتی که در حال حاضر وجود دارد 39 سال برای تکمیل طرح فاضلاب و حداقل 12 سال برای تکمیل طرح آب رسانی به کرج زمان نیاز داریم. نیاز 72 هزار میلیارد ریالی اکنون شش هزار پروژه آب و فاضلاب در کشور وجود دارد و مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از نیاز 72 هزار میلیارد ریالی طرح های تملک دارایی آب و فاضلاب کشور در سال 93 خبر داده است. حمیدرضا جانباز با تاکید بر ضرورت بهره گیری از سرمایه گذاری خارجی و منابع فاینانس خواستار ایجاد زمینه لازم به منظور مشارکت بیشتر بخش خصوصی در اجرای پروژه های آب و فاضلاب به ویژه در زمینه تأمین آب شرب باکیفیت و توزیع آن به شیوه های نوین بین شهروندان شده است.حال سؤال اینجاست که آیا این امر ناشی از عدم موفقیت مسئولان خدمات رسان شهری در ایجاد فضاهای مطلوب انسانی، و کاهش تدریجی کیفیت زندگی در شهرهای امروزی است؟ در رشد ناهمگن جمعیت و سکونتگاه ها در شهرهای بزرگ کشور و عدم خدمات رسانی به موقع شهری همچون شبکه آب و فاضلاب، شهروندان تنها قربانیان این رویداد هستند و نیازهای روزافزون شهروندان در توسعه و تکمیل زیرساخت های شهری و خدمات رسانی به نقطه مطلوب نرسیده است.به نظر میرسد؛ ارائه خدمات شهری تنها محدود به تخصیص اعتبارات خدمات روبنایی و در پی آن افتتاح پروژه های چند ده تایی است که در برخی مناطق بعضاً تعداد پروژه ها سه رقمی نیز میشود، این شائبه را در ذهن به وجود میآورد که آیا عدم تخصیص اعتبارات به این بخش مهم زیربنایی که با جان مردم سروکار دارد به دلیل دیده نشدن نتوانسته جنبه تبلیغاتی داشته باشد که علیرغم رسیدن به مرز هشدار همچنان مغفول مانده است؟!