معماری داخلی دکور نیست

از در که وارد میشوی باید کفش هایت را دربیاوری و بعد آرام و با احتیاط، نرم و آهسته پا به داخل گذاری، که مبادا ترک بردارد این همه نقشی که آویخته است از دیوار. سکوت اینجا پر از فریاد است، نفس که میکشی رنگ در هوا میپیچد، رنگ هایی چشم نواز که نقاشیها برای خود انتخاب کرده اند، خط و خوشنویسی در قاب ها نشسته اند، مجسمه های زیبا به شعر شاعران گوش سپرده اند،اینها همه بخشی از دکوراسیون دفتر کار فاطمه کاتب هنرمند و طراح داخلی است، که سلیقه زیادی در چیدمان ودکوراسیون دفتر کار به خرج داده و با اولین نگاه میتوان فهمید از وسایل قدیمی مادربزرگ ها بهره خوبی برده است. صندلیهایی شبیه جهاز شتر برای نشستن وجود دارد که صندوقچه قدیمی کتاب هاست! میز کارش یک چرخ خیاطی قدیمی است که از آن خوب استفاده شده است. محیط عطر و بوی خوبی دارد و آدم دلش میخواهد در این فضا چند ساعتی بماند. با دکتر کاتب که دکترای معماری داخلیاش را از دانشگاه UCE انگلستان گرفته و در حال حاضر عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه الزهراست و تا به حال کتاب ها و مقالات زیادی درباره معماری داخلی و دکوراسیون خانه نوشته است گفتگویی انجام داده ایم که میخوانید:پیام ساختمان: وضعیت آموزش طراحی داخلی در دانشگاه های کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟اگر بخواهیم استاندارد خوبی برای آن در نظر بگیریم در استاندارد مورد نظر قرار نداریم. این امر هم دلایل مختلفی دارد از جمله آنکه سال ها این رشته در کشورمان وجود نداشت و متخصصی تربیت نکرده ایم.افرادی به تدریس این رشته میپردازند که اصلاً رشته خودشان این نیست. اکثراً فارغ التحصیلان طراحی صنعتی و یا کسانی که گرافیک خوانده اند به تدریس این رشته میپردازند. همچنین معمارانی به تدریس این رشته میپردازند که خودشان دوره های تخصصی را نگذرانده اند. مسلماً هنگامی که در سطح تدریس اشکال وجود داشته باشد، نحوه آموزش نیز مشکل خواهد داشت. اخیراً در یک برنامه تلویزیونی فرد کارشناسی را دیدم که در حال صحبت واژه ها را نادرست استفاده میکرد و در 10 دقیقه صحبت غلط های زیادی درباره این رشته داشت.هنوز که هنوز است این رشته به مردم به خوبی شناسانده نشده است. برخی معماری داخلی را دکورکردن میدانند؛ برخی فکر میکنند قرار نیست با آن زندگی کرد و اگر از وسایل چشمگیر و غیر معمولی استفاده کردیم، معماری داخلی محسوب میشود، در صورتی که همه این دانش ها برای این است که راحت تر زندگی کنیم. رشته های مختلف معماری داخلی هم قرار است کمک کنند انسان ها راحت تر زندگی کنند. ما تعجب میکنیم چرا بچه هایمان خوب درس نمیخوانند ولی وقتی به اتاق او مراجعه میکنیم میبینیم هر کس در موقعیت او بود درست درس نمیخواند.کارمند در محیط کار خوب کار نمیکند، دلیلش این است که او را تمام روز در یک محیط جعبه مانند که نه پنجره ای دارد و نه نوری، قرار داده ایم تا 8 ساعت کار کند. پیام ساختمان: دانشگاه ها چه سهمی در آموزش های متناسب بافرهنگ ما دارند؟در این چند سالی که مشغول تدریس این رشته هستم، ندیده ام که دو استاد در یک سرفصل واحد، درس مشابهی بدهند. خود من ممکن است درس متون کهن را طوری ارائه کنم که بچه ها برای استفاده در سایر رشته های هنری هم استفاده کنند، میتوانم متون کهن را جوری درس بدهم که آخر سر بچه ها نفهمند چه خوانده اند؛ ما متأسفانه از داشته های خود استفاده نمیکنیم، در صورتی که یکی از طراحان معتبر دنیا از نقش قالیهای ایرانی در طراحی خود استفاده کرده است. این مصداق شعر آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا میکرد است. به دنبال نقوش غربی میرویم درحالیکه خود ما دارای نقوش زیاد هنری هستیم.پیام ساختمان: دانشگاه ها برای اینکه توجه به داشته های فرهنگی ایرانی- اسلامی مورد توجه قرار بگیرد، چه تمهیداتی میتوانند بیندیشند؟خود من یک دوره رئیس دانشگاه الزهرا بودم و در آن دوره از چین، فرانسه آکسفورد و ایتالیا استاد دعوت کردم تا کارگاه هایی تشکیل بدهند و دانشجویان خودشان را برای حضور در این کارگاه ها میآوردند و این تبادل فرهنگی بسیار خوب بود.خاطرم هست زمانی که دانشجویان آکسفورد به ماسوله آمدند آن قدر برایشان معماری و فرهنگ آنجا جالب بود که لباس زنان محلی و سماور را خریدند و در نمایشگاه خودشان در آکسفورد به معرض نمایش گذاشتند.تبادل فرهنگی بسیار مهم است که دانشگاه های ما باید در نظر بگیرند.پیام ساختمان: تأثیر فضا بر روان انسان ها در جامعه ما چگونه است؟خانه محل آرامش است و وقتی فردی خسته از کار روزانه به خانه برمیگردد، باید آنجا را امن ترین نقطه دنیا بداند. در حال حاضر وجود بینظمی در دکوراسیون خانه آرامش حقیقی را از ما دور میکند، سالیان سال است که کارشناسان به این مسئله رسیده اند که فضا تأثیر زیادی بر روح و روان انسان ها دارد، اما توجه چندانی به این مسئله نشده است. چرا باید با چیدمان نامناسب، رنگ و نور روحیه خودمان و فرزندان مان را خراب کنیم و حتی باعث بیمار شدن اعضای خانواده مان شویم. وقتی ماه ها و سال ها از یک رنگ و نور نامناسب در محیط زندگیمان استفاده میکنیم، میتوانیم بستری برای ابتلای اعضای خانواده مان به انواع ناراحتیهای چشمی فراهم آوریم. وقتی نمیدانیم که افراد در سنین بالاتر به دلیل از دست دادن سلامت چشمشان به نور بیشتری نیاز دارند و وقتی با دانش معماری داخلی آشنا نیستیم و تنها به پیروی از بازار و مد و متأسفانه گاهی چشم و همچشمی خرید میکنیم، فضای ناسالمی در محیط زندگی به وجود میآوریم که نتیجه اش رشد روزافزون افسردگی و کسالت در جامعه میشود.پیام ساختمان: چیدمان اصولی در طراحی داخلی چگونه است؟بیشتر مردم فکر میکنند وقتی صحبت از یک چیدمان صحیح و اصولی میشود، منظور، هزینه کردن زیاد و خریدن وسایل جدید است. درصورتیکه اصلاً این طور نیست و ما میتوانیم با تغییر کاربری وسایل قدیمی یا فروش آنهایی که دیگر نیازشان نداریم، هم محیط بازتری در خانه مان به وجود بیاوریم و هم اندکی درآمدزایی داشته باشیم. من خودم در دفتر کارم روی پایه های چرخ خیاطی قدیمیام یک صفحه سنگی انداخته ام و به عنوان میز کار از آن استفاده میکنم. شاید ما هم بتوانیم کامپیوتر قدیمی و میز جاگیرمان را بفروشیم و به جایش یک لپ تاپ بخریم و از فضای میز کامپیوترمان استفاده های دیگری بکنیم. چراغ مطالعه هم میتواند به جای میز، روی دیوار نصب شود و خیلی کارهای دیگر از این قبیل میتواند فضای خانه را بزرگ تر از آنچه که هست، نشان بدهد.پیام ساختمان: بسیاری از خانواده ها وسایل زیادی در دکوراسیون خانه شان انباشته میکنند و به جای اینکه اشیا در خدمت آنها باشد،آنها در خدمت وسایل قرار میگیرند. نظر شما در این مورد چیست؟به نظر من یک خانواده 4 نفره اصلاً نیازی به میز ناهارخوری 12 نفره ندارند که شاید سالی یک بار میهمانی پشت آن بنشیند ولی اکثر خانواده ها به خرید چنین اشیایی میپردازند. درصورتیکه میتوانند یک میز 12 نفره صفحه ای بخرند که روی دیوار نصب میشود و هنگامی که به آن نیاز دارند آن را برگردانند و از آن به عنوان میز استفاده کنند. استفاده از میز و صندلیهای تاشو در آپارتمان های کوچک امروزی یک ضرورت است. این مورد در فرهنگ گذشته ایران نیز دیده میشد. مثلاً اتاقی برای خواب اختصاص نمیدادند و رختخوابی پهن میکردند و صبح هم رختخواب خود را جمع میکردند و اتاق تبدیل به اتاق مهمان میشد.در حال حاضر باید از تختخواب های تاشو که تبدیل به مبل برای نشستن میشوند، استفاده کرد. مسئله دیگری هم که وجود دارد جهیزیه و وسایل زیادی است که به عروس داده میشود و در بسیاری از مواقع اضافی است. عروس خانم مجبور است وقت زیادی را به تمیز کردن و گردگیری اشیاء اختصاص دهد و مراقب باشد که آسیبی نبینند اما باید هنگام خرید جهیزیه، به فضای داخل خانه اهمیت بدهیم.