کمیسیونی که مردم را می بلعد

گروه ساخت وساز: چالش گود برداریهای غیراصولی تبدیل به زخم کهنه ای شده که گهگاهی سر باز میکند و مردم بیگناه را طعمه خود میکند. پس از ماجرای پرهیاهوی گود ایران زمین که صدای همه را درآورد و در نهایت شورای عالی معماری و شهرسازی جلوی ادامه کار را گرفت، یکی دیگر از گود برداریها واقع در خیابان شیراز جنوبی، در منطقه 6 تهران خبرساز شده است. پروژه ای که اگر چه در پهنه طرح تفصیلی کاربری سبز برای آن تعریف شده است، اما با کاربری اداری تجاری به نام پروژه گلستان که متعلق به یکی از شرکت های بیمه ای بزرگ است، استارت خورد و در مرحله گود برداری مشکلاتی را برای اهالی به وجود آورده است. پیام ساختمان برای پیگیری مسئله و صحت وسقم ماجرا به سراغ مسئولان و اهالی محل رفته و گزارشی را تهیه نموده داده که امیدواریم برای حل مشکلات و حوادث این چنینی مفید واقع شود:پروژه تعطیل استپیش از هر کاری یک راست به سراغ پروژه گلستان رفتم. پس از اینکه چند عکس از این پروژه تهیه کردم، از پشت حصار از کارگران سراغ مدیران را گرفتم که عنوان کردند به دلیل بارش برف پروژه امروز تعطیل است. آسایشگاهی که دیگر آسایش نداردساختمانی چندطبقه که آسایشگاه سالمندان بود روبه روی این پروژه قرار داشت به همین دلیل تصمیم گرفتم تا از مدیران این ساختمان وضعیت را جویا شوم. وقتی وارد حیاط این ساختمان شدم، بلافاصله متوجه شدم که این ساختمان از حادثه گود برداری آسیب دیده و سنگ های سفید دیوار آن ترک های عمیقی برداشته است. به هرحال مدیر آسایشگاه را پیدا کردم اما انگار که «از سنگ صدا درمیآمد و از زبان او نه» فقط گفت اگر چایی میخواهید در خدمتتان هستم.ساختمان ها قدیمی هستندپس از اینکه همسایه اول چیزی از ماجرا نگفت به سراغ یکی دیگر از همسایگان رفتم و چندوچون ماجرا را از او پرسیدم که پاسخ داد: روز اول قرار شد برای ساخت این پروژه 35 متر گود برداری صورت گیرد اما پس از اینکه در اثر کندن و رانش زمین مشکلاتی برای همسایه ها به وجود آمد، گود برداری که تا عمق 20 متر صورت گرفته بود، از طرف نهاد های مرتبط از جمله شهرداری متوقف شد.وی ادامه داد: در جریان گودبرداری این پروژه، ساختمان بنده آسیب اندکی دیده و فقط به نظرم چند سانتیمتر نشست کرد که با هماهنگی مدیران پروژه مشکل در ورودی ساختمان ما که بسته نمیشد، رفع گردید. ساختمان های این خیابان اغلب قدیمی هستند و عمری در حدود 25 سال دارند اما متأسفانه برخی از همسایه ها که دیوار هایشان از گذشته دور با مشکلاتی همراه شده است برای این ماجرا کیسه دوخته اند.شروع بحرانبه سراغ یکی دیگر از همسایه ها رفتم که گفته میشد، بیش از همه نسبت به گود برداری غیراصولی شاکی است. وی در این مورد گفت: اجرای این پروژه از سال پیش شروع شد اما مالک آن در فروردین امسال کار گود برداری را آغاز کرد. در همان زمان دیوار های بیرونی شروع به ترک خوردن کرد. در ابتدا ترک ها بسیار ریز و مویی بود اما با گذشت زمان عمیق میشد.وی با بیان اینکه ساختمان های ما قدمت زیادی دارند اما با مشکلی مواجه نبوده ایم، گفت: از اردیبهشت ماه که ترک های ریز در ساختمان ما به وجود آمد، مسئولان پروژه عکس گرفتند و گفتند این ترک ها کاملاً طبیعی است و عنوان کردند که ما اینجا را بعداً رنگ میزنیم. باز شدن ترک ها روزبه روز شدت گرفت و بعد طبقات بالایی را هم در بر گرفت. در مهرماه به نهاد های ذیربط از جمله شهرداری، نظام مهندسی و سازمان مدیریت بحران اطلاع دادیم و پس از سنجش میزان خطر اعلام کردند که خطر بالاست و بعد به ما اخطار تخلیه دادند. وجود قنات هااین شهروند خاطرنشان کرد: حتی در ابتدای کار پروژه هم به مدیران پروژه اطلاع دادیم که قنات های وسیعی در این منطقه وجود دارد و علاوه بر این یک تونل به قطر سه متر از زیر کوچه علیخانی رد میشود اما متأسفانه اقدامی صورت نگرفت. بنابراین هم رانش زمین و هم ترک برداشتن دیوار ها را توأمان شاهد بودیم به طوری که بر طبق اسناد خیابان شیراز 11 سانتیمتر رانش داشته است؛ ضمن اینکه ترکیدگی لوله های آب تقریباً هر چند روز یک بار در ساختمان اتفاق میافتد.سازنده زیر بار نمیرودوی ادامه داد: با فشار هایی که شهرداری به شرکت سازنده آورد در نهایت ما را از 22/7/92 تا 30/8/92 در هتل اسکان دادند و پس از 40 روز اسکان ما عنوان کردند که ما نمیتوانیم هزینه ها را تقبل کنیم. الآن هم میخواهند در ساختمانی نزدیک به نقطه گود ما را سکنی دهند درحالیکه ما اهالی از این ساختمان بیشتر از ساختمان های خودمان میترسیم. در کل علیرغم اینکه تمام دستگاه ها مشکلات به وجود آمده را تأیید میکنند اما شرکت زیر بار جبران خسارت ها نمیرود.مالک ناراضی با بیان اینکه آزمایشات مکانیک خاک ساختمان های مجاور گود برداری صورت نگرفته است، گفت: بعد از این اتفاق تصمیم گرفتند در آبان ماه کار گمانه زنی و تست خاک همسایه ها را انجام دهند که البته هیچ کدام از همسایه ها موافقت نکردند چرا که میدانستند هیچ خسارتی را متقبل نمیشود. صدای شکستن دیوار ها میآیداین شهروند با بیان اینکه ترک روی کاشیها نشانه رانش زمین است، گفت: در حال حاضر کار گود برداری متوقف شده و در حال نصب انکر و شمع بندی برای ایمن سازی هستند اما ما علائم را میبینیم و جریان واقعاً حاد است. شب ها که میخوابیم صدایی مثل شکستن دیوار به گوش میخورد. دسته گل کمیسیون ماده پنجوی با بیان اینکه تست خاک پروژه تنها در چند نقطه زمین انجام شد، گفت: این ملک در طرح تفصیلی کاربری فضای سبز دارد و ساختمان های اطراف پروژه همگی کاربری مسکونی دارند، سؤال من این است که چگونه کاربری آن تبدیل به تجاری – اداری شده است؟ وی با انتقاد از کمیسیون ماده 5 شهرداری هم گفت: اینجا که هنوز هم در طرح تفصیلی کاربری فضای سبز دارد، چندی پیش پر از درختان قدیمی زیبایی بود که آنها را رفته رفته خشک کردند و هیچ کس هم جوابگو نیست. یک نفر به داد ما برسد.عدم توجه به اخطار های شهرداریمحمدرضا آقایی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه 6 با اشاره به اعلام سازمان نظام مهندسی به شهرداری منطقه برای نیاز به تمهیدات ویژه در این پروژه با توجه به اتفاقاتی که در سه ماه اخیر افتاده بود، افزود: پیش از اعلام سازمان نظام مهندسی، شهرداری منطقه 6 به مالک و ناظر پروژه اخطارهایی ابلاغ کرده بود اما در ابتدا مالک و ناظر پروژه نمیپذیرفتند.آقایی تاکید کرد: پس از اینکه خطرناک بودن محل قطعی شد در ابلاغ و اخطارها عنوان شد که گودبرداری متوقف شود و صرفاً در راستای حفظ جداره گود اقدامات لازم را انجام دهند. اگر اتفاقی در این پروژه رخ دهد قطعاً با اخطارهای داده شده مشکلات حقوقی پیش میآید. به همین دلیل مالک و ناظر در این مرحله ، مشکلات را پذیرفتند و شروع به اقدامات فنی و ایمنی لازم کردند.معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه 6 تهران در خصوص اقدامات انجام شده شهرداری نیز گفت: جلسه ای در این زمینه برگزار شد و بازدید از منطقه و همسایه ها صورت گرفت. در صورتجلسه این بازدید آمد که سازمان نظام مهندسی با همکاری مالک پروژه، ساختمان هایی که آسیب دیده اند را برای تخلیه فوری شناسایی کنند و این کار انجام شد و تعدادی از ساختمان ها شناساییشده و مقدمات انتقال آنها به هتل فراهم شد. پس از حدود 40 روز قرار شد به دلیل هزینه برای شرکت بیمه و سختی که برای خانواده این افراد وجود داشت، شرکت بیمه مکان مناسبی پیدا کند که این کار انجام شد ولی مورد موافقت اهالی قرار نگرفت.ضد و نقیض های پهنهآقایی افزود: در زمان صدور پروانه این پروژه پهنه ها مشخص نشده بودند. این پروژه در پهنه G ( فضای سبز) قرار نداشته و هیچ تغییری در پهنه ایجاد نشده و از ابتدا در پهنه S ( تجاری اداری) قرار داشته است. معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه 6 افزود: سنسورهایی در پروژه قرار گرفته است که با تاکید سازمان مهندسی قرار شد گزارش های تغییرات خاک که قبلاً ماهانه بوده، به صورت هفتگی ارائه شود و مراحل تثبیت خاک دنبال شد و خوشبختانه مدتی است که در شرایط تثبیت قرارگرفته و تغییرات خاصی رخ نداده است.وی به مکاتبه با وزارت نیرو اشاره کرد و گفت: همچنین از وزارت نیرو تقاضا کردیم اگر در این منطقه لوله ای نشتی دارد به صورت دقیق کنترل شود که مزید علت نشود و آنها هم در پاسخ گفتند هیچ مشکلی در منطقه وجود ندارد. البته در هفته گذشته مشکلی پیش آمده بود که سازمان آب به فوریت این مشکل را حل کرد و مکاتبه ای انجام شد که آب های سطحی سرگردان و زیرزمینی که احتمال دارد وارد پروژه بشود را کنترل کنند.گزارش مستندی برای رانش 11 سانتی متر وجود نداردوی به جابه جایی حدود دو سانتیمتری خاک در این پروژه اشاره کرد ولی درباره ادعای جابه جایی 11 سانتیمتر در خانه های برخی شهروندان ، گفت: هیچ گزارش مستندی در این خصوص وجود ندارد و برای این موضوع باید یک مرجع ذیصلاح و رسمی اظهارنظر کند.لازم به ذکر است که یکی از خبرگزاریهای معتبر بر اساس استعلامی که در خصوص این پروژه از سامانه طرح تفصیلی جدید شهر تهران انجام داده است، مشخص شده که این پروژه در محدوده بافت ناپایدار قرار دارد و کاربری پروژه که در پهنه 222 S قرار دارد، پارک و فضای سبز اعلام شده است. بنابراین نظر معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه 6 مردود است.اخطار داده بودیمرضا حیدریون، معاون فنی و مهندسی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران نیز در گفتگو با خبرنگار پیام ساختمان گفت: پیرو بازدید های نظام مهندسی ساختمان استان تهران از این پروژه، ابتدای مرداد ماه نامه توقف کار را به شهرداری صادر کردیم تا صرفاً بحث ایمن سازی پروژه انجام شود. بنابراین خاک برداری بیشتر متوقف شد؛ علاوه بر این برای موضوع کنترل سازه نگهبان جلساتی برگزار کردیم و خواستار بررسی هر چه بیشتر مکانیک خاک و ژئوتکنیک شدیم تا کار ها صرفاً در حد نامه نگاری نباشد که مالکان پروژه اعلام کردند ؛ همسایه ها اجازه حفر چاه ها را برای انجام مطالعات نمیدهند.پایدار سازی زیاد طول کشیدوی خاطرنشان کرد: در تاریخ 21/10/92 هم آخرین اخطار در رابطه با این پروژه به شهرداری ارسال کردیم و به شهرداری اعلام کردیم که این گود که در عمق 17 متری متوقف شده است، بحث پایدار سازی و مقاوم سازی آن بیش از اندازه طول کشیده و با توجه به فصل بارندگی ایجاد مشکل میکند تا به مالکان اخطار لازم را بدهد. در همان زمان هم اعلام کردیم که در قسمت های شمالی گود، تغییر شکل ها غیرطبیعی و نامتعارف است.حیدریون با بیان اینکه سرعت پایدار سازی به کندی صورت میگرفت، گفت: به نظر میرسد تغییر شکل ها و شکاف ها به ثبات رسیده است ولی به هرحال از زمانی که ما تذکر ها را دادیم، بیشتر شده است. 11 سانتیمتر رانش صحت داردمعاون فنی و مهندسی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در پاسخ به سؤال خبرنگار ما مبنی بر اینکه چقدر بحث رانش 11 سانتیمتری زمین را تأیید میکنید، گفت: جداره های گود در برخی از نقاط تا 11 سانتیمتر مشاهده شده ولی الآن 11 سانتیمتر در یک ماه اخیر ثابت مانده است و روند نگران کننده چند ماه پیش را نداریم.پروژه مشمول شناسنامه نشده استحیدریون در پاسخ به این سؤال که چرا با وجود اینکه متراژ ساختمان مورد نظر بیش از 2000 مترمربع است، مشمول شناسنامه فنی ساختمان نشده، گفت: صدور پروانه این ساختمان مربوط به گذشته است؛ به هرحال ما این آمادگی را داریم که در مورد ساختمان های با متراژ بالا که صدور پروانه آنها مربوط به قبل از قانون اجرای شناسنامه فنی ساختمان است، ورود کنیم.حرف تکراری جدا از سهل انگاریها و نواقصی که در احداث پروژه وجود داشته است، باز هم ردپای کمیسیون ماده پنج در تغییر کاربری به چشم میخورد تا کمیسیونی که باید به کمک شهر بیاید و با رفع نواقص به طرح های شهری سروسامان بدهد، مسیری کاملاً انحرافی را در پیش گرفته و باعث صدمات زیادی به شهروندان شده است. پر واضح است هنگامی که تا این اندازه مجوز برج های بلندمرتبه در مناطقی که خاک چندان مستحکمی ندارند بر خلاف ضوابط و اصول شهرسازی به مالکان داده میشود، گود برداریهای غیراصولی و حادثه آفرین قابل پیش بینی است.