ز خاک سعدی شیراز بوی عشق آید

گروه معماری ودکوراسیون:اول اردیبهشت ماه روز بزرگداشت شیخ مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی شاعر و نویسنده بزرگ قرن هفتم هجری قمری است.به همین مناسبت به بررسی معماری آرامگاه این شاعر بزرگ پرداخته ایم.آرامگاه سعدی در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا در دامنه کوه در شمال شرق شیراز قرار دارد. این مکان در ابتدا خانقاه سعدی بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا میگذرانده و سپس در همانجا دفن شده است. برای اولین بار در قرن هفتم توسط شمس الدین محمد صاحب دیوانی وزیر معروف اباقاخان، مقبره ای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال 1187 ه. ق. به دستور کریمخان زند، بنایی معروف به عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر بالای مزار سعدی بنا گردید. محسن فروغی معمار مدرنیست ایرانی طرح آرامگاه را با همکاری علیاکبر صادق و با الهام گرفتن از عناصر معماری سنتی ایران،در سال 1330 طراحی میکند. ساختمان به سبک ایرانی است با 8 ستون از سنگ های قهوه ای رنگ که در جلوی مقبره قرار دارند و اصل بنا با سنگ سفید و کاشیکاری مزین است. بنای آرامگاه از بیرون به شکل مکعبی است اما در داخل هشت ضلعی میباشد با دیوارهایی از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی.ورودی مجموعه در راستای ورودی آرامگاه است که معمار آن آندره گدار فرانسوی است. بر روی در ورودی سعدیه این بیت به چشم میخورد:ز خاک سعدی شیراز بوی عشق آید/هزار سال پس از مرگ او گرش بوییزیربنای اصلی آرامگاه حدود 257 مترمربع میباشد. ساختمان اصلی آرامگاه شامل دو ایوان عمود بر هم میباشد که قبر شیخ در زاویه این دو ایوان قرار گرفته است. بر روی آرامگاه گنبدی از کاشیهای فیروزه ای رنگ ساخته شده است. سنگ های پایه های بنا، سیاه رنگ است و ستون ها و جلوی ایوان از سنگ گرانیت قرمز مخصوصی ساخته شده است. نمای خارجی آرامگاه از سنگ تراورتن و نمای داخلی آن از سنگ مرمر است.سنگ قبر در وسط عمارتی هشت ضلعی قرار دارد و سقف آن با کاشیهای فیروزه ای رنگ تزیین شده است. در هفت ضلع ساختمان، هفت کتیبه قرار دارد که از قسمت هایی از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات شیخ انتخاب گردیده و به خط «ابراهیم بوذری» نوشته شده است. در اضلاع مختلف آرامگاه ابیات مختلفی از این شاعر بزرگ به چشم میخورد.مثلاً در ضلع شمال غربی ایوان (نزدیک آرامگاه شوریده شیرازی) غزلی از طیبات به خط شاهزاده ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری و با این مطلع حک شده است:به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست/عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست