بازار غیر مصرف چیست؟

گروه بازار ساختمان : برای بسیاری از مردم کلمه “بازار” بیشتر یادآور “بازار مصرف” است و مصداق آن نیز همان فروشگاه هایی هستند که در خیابان ها میبینیم یعنی بازاری که مشتریانش با رویکرد مصرفی منابع مالی خود را به کالا یا خدمات تبدیل کرده و اصطلاحاً خرید میکنند. اما بازار معنای وسیع تری در خود نهفته دارد. مفهومی که تنها به بخش مصرف اختصاص نداشته و بخش های تولید و نیز بهره برداری را هم شامل میشود. در این بازارها به جای آنکه اشخاص پول خود را خرج کرده و کالا یا خدمات به دست آورند منابع مالی خود را در مسیری قرار میدهند که به سود یا زیان منتج میشود. اینجاست که بازارهای مالی ( پول و سرمایه) و حتی بازارهای رقیب آنها مانند مسکن و طلا که اصطلاحاً بازارهای موازی گفته میشوند، جذابیت مییابند. در بازار غیر مصرفی آورده متقاضیان به سرمایه ای برای نیاز بخش تولید یا بهره برداری تبدیل شده و در نهایت با نتیجه کار و فعالیت آنهاست که به سود یا زیان میانجامد. از این رو در اقتصادی که سالم باشد بازار غیر مصرفی دارای دو محور است؛ “بازار پول” برای نقل و انتقال وجوه که بیشتر آنها را در قالب بانک ها و صندوق های سپرده گذاری میبینیم و بازار سرمایه که باز هم مردم آن را با بازار سهام یا «بازار اوراق» (قرضه ، اجاره ، مشارکت، صکوک و .....) میشناسند. هر چند این بازارها ابزارهای بسیار زیاد و گاه پیچیده ای دارند اما هر دو میتوانند در صورت هدایت صحیح از اقتصاد تولید محور پشتیبانی کنند. به بیان دیگر نقدینگی در بازارهای مالی تجمیع شده و برای فعالیت اقتصادی که عموماً تولید محوراست سرمایه گذاری میشود.چه نیازی به بازار غیر مصرفیآیا تا به حال با مفاهیمی مانند صندوق های بهره برداری یا ساخت و تفاوت آنها با یکدیگر برخورد داشته اید. شاید در نگاه آنانکه خرده سرمایه ای در حد یک خانه کوچک دارند چندان تفاوت نداشته باشد که اندوخته یک عمر خود را در هیچ یک از بازارها سرمایه گذاری نکرده و تنها به نیاز امروز خود یا فردای فرزندانشان بیندیشند. هرچند برای آنها هم راهکارهای بهتری ممکن است وجود داشته باشد اما شرایط برای آنانکه دارای منابع کمتر یا بسیار کلان تری میباشند به نحو دیگری است. آنان به سودهای بیشتر و یا قدرت نقد شوندگی بالاتری (زمانی که سرمایه آنها به نقد شود کوتاه تر باشد) نیاز دارند. این قبیل اشخاص از رسوب ( و خواب) سرمایه خود بیزارند و امیدوارند با جابه جاییهای سریع و به موقع منابع خویش بتوانند سود بیشتری جمع آوری کنند. این اشخاص اغلب حقوقی به بازارهایی نیاز دارند که بتوانند با عرضه منابع خود تقاضای فعالان تولید و تجارت را تأمین کنند؛ دقیقاً برعکس بازار مصرف که عرضه کالا و خدمات میتواند نیاز متقاضی را در صورت انجام معامله برطرف کند. در چنین زمان هایی است که ابزارهای مالی مانند صندوق های زمین و ساختمان یا پروژه معنا مییابند اما سؤال این است که بیشتر فعالان بخش ساخت وساز آیا از روش های نوین تأمین مالی بهره میبرند یا تنها به آورده متقاضیان ( مانند پیش فروش) و تسهیلات بازار پول ( وام بانکی) متکی هستند؟ در کشورهای پیشرفته بیش از 87 درصد از منابع لازم برای تأمین مالی فعالیت های اقتصادی از طریق بازار سرمایه تأمین میشود. به بیان دیگر شرکت ها نیازهای خود را با استفاده از ابزارهای مالی بازار سرمایه مانند انتشار سهام یا عرضه اوراق و ... تأمین کرده و سود حاصل از فعالیت هایشان را تقدیم سرمایه گذاران میکنند. حال آنکه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تأمین مالی از طریق سرمایه گذاری دولتی از منابع مالی ( بودجه) و بازار پول ( و صد البته بازارهای غیررسمی یا همان نزول خوری تأمین میشود). بنابراین برای هدایت بازار مصرف و نیز رونق تولید و اقتصاد سالم بسیار دارای اهمیت است که بخش ساخت یا بهره برداری دارای سودآوری بالاتری است یا خرید و نگهداری از برخی کالاهایی که امید می رود به دلیل هر مشکلی عرضه آنها در آینده کاهش و بر قیمت شان افزوده شود. به هر روی برای هدایت این سرمایه ها نیاز به برنامه ریزی کلان است و نمیتوان امیدوار بود بازار غیر مصرفی مانند بازار مصرف خودبه خود شکل گیرد. در غیر این صورت نقدینگی به سمت بازارهای موازی یا همان مسکن و طلا و مواد اولیه سوق یافته و به جای تولید بر مشکلات میافزایند. این روند اگر معطوف به خرده سرمایه اکثریت مردم بود هم نگران کننده مینمود چه رسد به اینکه اشخاص حقوقی در قالب شرکت های سرمایه گذاری و هولدینگ های بزرگ که میتوانند منابع عظیمی از پول را سرمایه گذاری کنند نیز در این بازارها وارد شوند.