غربت معماران در دیار خود

گروه معماری و دکوراسیون: سوم اردیبهشت ماه در تقویم ملی ما به مناسبت تولد شیخ بهایی روز بزرگداشت و روز معماری نام گرفته است.معماران در این روز دور هم جمع میشوند و با برگزاری سمینارها و جشن ها این روز را گرامی میدارند .با علیرضا عظیمی معمار جوانی که پله های ترقی در این رشته را به سرعت پیموده و توانسته استاد نمونه در موسسه آموزش عالی کوثر شود.به مناسبت روز معمار با وی ظگفتگویی انجام داده ایم که در ادامه میخوانید:پیام ساختمان: ابتدا از ضرورت وجود چنین روزی در تقویم کشور بگویید.روز معمار روز ملی فقط برای معماران نیست بلکه معمارباید در قلب مردم جای داشته باشد.ما جزو کشورهایی هستیم که بانی گفتگوی تمدن ها هستیم اما برگزاری بزرگداشت روز معمار در کشور ما10 سال بیشتر عمر ندارد .بسیاری معتقد هستند که شیخ بهایی معمار نیست اما کارفرمای خوبی است و اکثریت معماران برای جمع بندی روزی به نام معمار اتفاق نظر نداشتند . علت این معضلات هم ننوشتن و مکتوب نکردن تاریخچه معماری و هنر در ایران است.، بنابراین باعث شده که از تاریخ معماری خود هیچ چیزی نداشته باشیم و فقط ساختمان هایی وجود دارند که معمار آنها معلوم نیست.به هر حال در حال حاضر معماران به اتفاق نظر رسیده اند و این روز به نام روز معمار در تقویم معماری ایران ثبت شده است.پوستر روز معمار در دانشگاه ها نصب میشود اما دانشجو نمیداند تاریخچه این روز چیست و اصلاً قرار است در این روز چه کاری انجام شود؟ مردم ما نیز نمیدانند روزی به نام معمار وجود دارد و این شهر را معماران ساخته اند.این بدترین نوع غربت است.بدتر از این نیست که در شهر خودتان برای مردم و مسئولان ناشناخته باشید دایره تأثیر معماران بر دیگران از خود معماران بیرون نرفته است .مثلاً در روز معمار فقط معماران دور هم جمع میشوند و با هم صحبت میکنند.در فرانسه برای روز ملی معمار جشن های زیادی گرفته میشود و ساختمان های با معماری خوب معرفی میشود .روز معمار در تقویم ما معماران هست ولی در تقویم عمومی جایگاهی ندارد .پیام ساختمان: برای معضل مکتوب نکردن تاریچه معماری ایران چه راهکاری پیشنهاد میکنید؟ما در انجمن مفاخر معماری ایران پروژه های تاریخ شفاهی را پیگیری میکنیم .مثلاً پروژه تاریخ شفاهی میرفندرسکی که دوستانشان از ایشان نقل قول میکنند چه شخصیتی داشته است چون وی یک برگه نیز از خودش ننوشته است. در حال حاضر هم با توجه به وجود فضای مجازی و اینترنت هزاران ساختمان شایسته معرفی به کشورهای دیگر در کشور وجود دارند که خودمان هم نمیدانیم معمار بنا چه کسی بوده و آنها را معرفی نمیکنیم.پیام ساختمان:آموزش معماری در کشور ما چه وضعیتی دارد؟ ما همه از دوران دانش آموزی تا به حال تاریخ خوانده ایم .تنها تاریخ حکومتی و سیاسی به دانشجویان و دانش آموزان یاد داده میشود و تا به حال تاریخ فرهنگ و هنر به مردم آموزش داده نشده است.تاریخ ما سیاسی است و بعد میپرسیم چرا مردم ما فقط در مورد سیاست حرف میزنند؟ چون خود ما به آنها یاد داده ایم.باید به مردم تاریخ هنر و ادبیات آموزش بدهیم.پیام ساختمان: شیوه آموزشی شما در دانشگاه چگونه بود؟روز اول که میخواستم در دانشگاه تدریس کنم، پاورپوینتی 4 ساعتی از ساختمان های معماری معاصر ایران درست کردم و آنها را نشان دادم و متوجه شدم دانشجوی مملکت ساختمان های معماری کشور خودش را نمیشناسد. من با دو روز تدریس در دانشگاه شروع کردم که به هفت روز در هفته افزایش پیدا کرد. ریشه تدریس همه کارهایم به معماری ایرانی برمیگشت.دانشجویی داشتم که میگفت:گذشته گذشته است و به گذشته نباید اهمیت داد.یا دانشجویی داشتم که میگفت شیخ بهایی اصلاً مهم نیست و به ایتالیا بروید و ببینید چه کارهایی انجام داده اند.اما همین دانشجویان در حال حاضر توفان کرده اند .عکس هایی از ساختمان های قدیمی در گوشه کنار ایران میگیرند ومی آورند که خود من هم نمیدانم کجاست.دانشجویان من در حال حاضر بسیار به امر تحقیق و پژوهش علاقه مند شده اند و در این زمینه خیلی کار کرده اند . یکی از برنامه های من این بود که در تعطیلات عید خارج از سیستم دانشگاه، همراه با دانشجویان به تهران گردی پرداختیم و دیدیم چقدر موزه و ساختمان های قدیمی خوب داریم. در حال حاضر چشمان دانشجویان حساس شده و هر ساختمانی را با دقت نگاه میکنند و اگر معمار آن بنا را نشناسند عکس آن را میگیرند و میآورند تا برای آنها توضیح بدهم.به نظرم بهترین کلاس درس برای دانشجویان در محیط است. پیام ساختمان: به نظر شما معماری ایرانی چه تعریفی دارد؟به نظرم معماری ایرانی یعنی پیرنیا. چون وی این نوع معماری را دیده بود و لمس کرده بود و بعد کتاب خود را در این زمینه نوشت. معماری ایرانی از تهران یا با کمک اینترنت و کتاب قابل لمس نیست.من دانشجویان خودم را به اردستان، زواره ، نایین و خانه بروجردیها میبردم تا معماری ایرانی را لمس کنند . البته ما در معماری ایرانی و فهم آن دچار ضعف و مشکل هستیم زیرا خیلی از مسائلی که در مورد معماری ایرانی میدانیم و میگوییم مستند به نوشته های مورخین غربی است که درباره ایران نوشته اند و این مسئله خود چالش بزرگی است.چون آنها برداشت خود را از معماری ما داشته اند.من چه نظری درباره معماری هندوستان و آلمان میتوانم داشته باشم؟ باید تمام این نوشته ها و منابع مورد بازنگری قرار گیرد.در حال حاضر ما متخصصان این امر را داریم و باید یک بار دیگر معماری ایرانی را مورد بررسی قرار دهیم.چون دانشکده ها و اساتید این کار را داریم.از آنجا که قدیمیها اثری مکتوب دراین باره ننوشته اند، نمیدانیم معماری ایرانی و اسلامی چیست و فقط میتوانیم از روی ظاهر قضاوت کنیم.من خودم روی کتاب اندیشه معماران معاصر که مصاحبه با اساتید و مفاخر معماری است در حال کار کردن هستم .بعد از همه این کارها به این شعر رسیده ام که: سال ها دل طلب جام جم از ما میکردآنچه خود داشت ز بیگانه تمنا میکرد