بازنشستگی ماشین آلات ساختمانی

گروه ساخت وساز: دیپلماسی اصلاح مصرف انرژی اتفاقی تازه شکل گرفته از سوی سیاست گذاران در صنعت ساختمان کشور است که آنان را به بحران مصرف بیرویه انرژی در کشور و چاره اندیشی برای استفاده بهینه از آن وا داشته است. سبقت حجم ساخت وساز و اجرای پروژه های عمرانی در کشور از به روزرسانی ماشین آلات این صنعت و غفلت از آن، موضوعی است که منجر به بازنشستگی بسیاری از ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی شده است. علیرغم اینکه فاکتوری مهم و تعیین کننده در نحوه انجام کار، مدیریت زمان بندی و صرفه جویی در انرژی محسوب میشود. اگرچه اطلاعات دقیقی درباره انواع ماشین آلات نوین و فرسوده موجود در کشور وجود ندارد اما به گفته دست اندرکاران ساخت وساز، سهم ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی در هزینه اجرای پروژه ها در بخش های مختلف برای پیمانکاران، 20 تا 30 درصد است، درحالیکه راندمان واقعی آنها حداکثر 50 درصد است. اما این ارقام چه معنایی دارد؟ گلایه ای که بارها از سوی دست اندرکاران ساخت وساز در قالب دغدغه چندین و چندساله عنوان شده و از دلایل کندی کار و کاهش بهره وری ساخت، هزینه های گزاف تعمیرات و اجاره آن در پروژه ها گفته شده اما همچنان این موضوع از دید مسئولان پنهان مانده است. تجهیزاتی که هزینه های آن بعضاً به دلیل فرسودگی هزینه استهلاک، نگهداری، نبود قطعات یدکی و تعمیر آن سر به فلک می زند یا اینکه ماشین آلات مورد نظر با خروج مبالغ هنگفتی ارز از خارج وارد میشود. درحالیکه گفته میشود، کیفیت ماشین آلات و تجهیزات مدرن نقش موثری در موفقیت طرح ها و پروژه ها و صرفه جویی در منابع دارد، گزارش ها حاکی از آن است که در کشور ما مدیریت ماشین آلات و تجهیزات اعم از به کارگیری مناسب و مطابق با فناوریهای روز از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. عمر برخی از ماشین آلات ساختمانی به 50 سال میرسد مدیر اجرایی یک پروژه عمرانی به پیام ساختمان گفت: قطعاً یکی از راه های مصرف بهینه انرژی در طول ساخت، استفاده از ماشین آلات مدرن و حذف ماشین آلات فرسوده است که متأسفانه تاکنون نادیده گرفته شده است. شهرام فاضلی افزود: مصرف بالای انرژی به واسطه افزایش قیمت حامل های انرژی موضوعی است که این روزها با اجرای فاز دوم هدفمند کردن یارانه ها مرکز توجه همگان است، اما آیا با ماشین آلات قدیمی و انرژیبر میتوان انتظار صرفه جویی از تولیدکنندگان مصالح و مسکن داشت. وی با بیان اینکه عمر برخی از ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی به بیش از 50 سال میرسد، گفت: مسئولان همزمان با فرهنگ سازی برای شیوه های کاهش مصرف، باید برای حذف ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی فرسوده از چرخه کار که لازمه آن ارائه تسهیلات و حمایت است، تدبیری بیندیشند. این فعال ساختمانی با بیان اینکه تعدد مشکلات این بخش منجر به مغفول ماندن این موضوع مهم شده است، افزود: اگر در اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها دولت برنامه ای برای رفع مشکلات این صنعت مثل به روزرسانی ماشین آلات نداشته باشد، به خودی خود امکان افزایش بهره وری انرژی ممکن نیست. تجهیزات مدرن و کاهش هزینه های کلی پروژه رئیس هیئت مدیره انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان استان البرز نیز گفت: با توجه به اینکه در حال حاضر بیشتر ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی، قدیمی و سنتی است، به روز کردن آنها یک ضرورت است چرا که استفاده از تجهیزات مدرن هزینه های کلی پروژه را کاهش میدهد. به گفته سید طاهر علوی ، برخی سازندگان کار به روش سنتی را به استفاده از تجهیزات جدید و حتی رایج مثل بالابر به جای تاور کرین ترجیح میدهند درحالیکه ماشین آلات جدید علاوه بر کیفیت، سرعت کار را نیز میزان قابل توجهی افزایش میدهند. این انبوه ساز با اشاره به ترس از هزینه زیاد این تجهیزات در ابتدای کار-حدود 400 تا 500 میلیون تومان- از سوی سازندگان، افزود: حدود 20 درصد از هزینه یک پروژه به استفاده از تجهیزات و ماشین آلات ساختمانی اختصاص دارد. وی گفت: به طور معمول پیش پرداخت پروژه ناچیز است و تجهیزات موجود نیز کافی نیست، در نتیجه سازنده تصور میکند با استفاده از تجهیزات سنتی در کار سود بیشتری میبرد، پس باید برای استفاده از تجهیزات مدرن و به روز میان انبوه سازان فرهنگ سازی کرد. راندمان پایین ماشین آلات ساختمانی در ایران کامیار نیک پور، عضو هیئت مدیره انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان استان کرمان نیز با اشاره به اینکه سهم ماشین آلات در قیمت تمام شده یک پروژه متوسط حدود 30 درصد است، معتقد است: راندمان واقعی ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی فعلی با توجه به سن آنها، در ایران بسیار پایین است. درحالیکه اجرای پروژه ها با به کارگیری ماشین آلات و فناوریهای جدید به شدت در راندمان کار تأثیرگذار است. به گفته وی از طرفی به دلیل تحریم ها ورود ماشین آلات ساختمانی خیلی سخت است و از طرف دیگر تأمین این تجهیزات برای مصرف کننده گران تمام میشود و تولیدات داخلی هم آنچنان از کیفیت بالایی برخوردار نبوده و جوابگوی نیاز سازنده نیست، بنابراین باید در این زمینه فکر اساسی شود که متولی آن هم وزارت صنعت، معدن و تجارت است. این انبوه ساز ادامه داد: با استفاده از ماشین آلات فرسوده، زمان، هزینه و ارزش تمام شده پروژه افزایش مییابد که نتیجه آن دامن زدن به شرایط فعلی رکود بازار است. نیک پور ضمن انتقاد از بیاطلاعی برخی سازندگان، شرکت ها و تازه واردها از تکنولوژی های نوین دنیا در عرصه ساخت وساز، گفت: میزان دسترسی به ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی در سطح کشور متفاوت است و برخلاف دسترسی کلانشهرها، در شهرهای کوچک به دلیل عدم دسترسی، شناخت نیز وجود ندارد و عملاً به روش سنتی ساخت وساز میشود. وی با بیان اینکه به طور طبیعی ماشین آلات ساختمانی در مالکیت شرکت ها نیست، افزود: مبلغ اجاره این تجهیزات بسیار بالاست، ضمن اینکه در هر استانی نرخ اجاره با توجه به شرایط آن استان تعیین میشود که نهایتاً قیمت ها بسیار بالاست. به عنوان مثال تاورکرینی که تا 5 سال پیش با 40 میلیون خریداری میشد الآن بیش از 150 تومان قیمت دارد. نیک پور با اشاره به شرایط اقتصادی نامناسب دولت در ارائه تسهیلات، گفت: به نظر من وزارت صنعت، معدن و تجارت میتواند بسترسازی لازم را برای واردات و استفاده از تسهیلات ارزی این تجهیزات ایجاد کند. مثلاً برخی دستگاه ها یا قطعات یدکی که در ایران قابل تولید است برای عرضه در بازار نیاز به حمایت دارد. نرخ بالای اجاره تجهیزات اجاره ای رئیس هیئت مدیره انجمن انبوه سازان مسکن و ساختمان استان همدان دراین باره میگوید: اغلب سازندگان از تجهیزات اجاره ای استفاده میکنند که نرخ اجاره آن نیز نسبتاً بالاست. قلیچ خانی با اشاره به اینکه کیفیت ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی به روز نیست، افزود: اگر تحریم ها کاملاً لغو شود و تولیدات داخلی ما رونق یابد، میتوان تجهیزات مورد نیاز را مطابق با تکنولوژی روز تأمین و تجهیز کرد. وی با بیان اینکه کارایی ماشین آلات فرسوده بسیار پایین است، افزود: با توجه به دلایل مختلف تأخیر در پروژه همچون بروکراسی صدور پروانه، تجمیع ، تفکیک، ثبت اسناد و ... در سازمان های مرتبط، دغدغه تجهیزات ساختمانی در کار گم شده است. این فعال سازنده با اشاره به سهم 20 درصدی به کارگیری ماشین آلات فرسوده ساختمانی در تأخیر پروژه، تاکید کرد: متأسفانه تسهیلات دولتی به طور کلی قطع شده و اگر دولت برای ورود تجهیزات و ادوات اقدام حمایتی و یا مالی نکند رسیدن به اهدافی چون بهینه سازی مصرف انرژی در فرایند کار طولانی تر خواهد بود.