ساختمان را به مهندسی اخلاق واگذار کرده ایم

گروه ساخت وساز: در کشور ما همواره نظارت مورد انتقاد کارشناسان صنعت ساختمان بوده است. آن چنان که از شواهد پیداست، در اغلب اوقات نظارت امری صوری است که فقط باعث پرداخت هزینه نظارت از طرف مالکان میشود و هیچ بازدهی ندارد. در این میان برخی منتقدان علت این آشفتگی را عدم نظارت صحیح نظام مهندسی بر اعضاء میدانند و برخی دیگر اعتقاددارند که اصولاً سیستم نظارت ما در صنعت ساختمان کشور های توسعهیافته منسوخ شده و از اساس غلط است. در ادامه سلسله گزارش های پیام ساختمان از پروژه های ساختمانی سطح شهر، به سراغ پروژه ای رفته ایم که مهندس ناظر در پروژه حاضر است. از کدومش بگم؟! پس از اینکه وارد ساختمان شدم، یک راست سراغ مالک رفتم. از قضا مالک با مهندس ناظر در اتاق کوچک آجری نشسته بودند و مشغول صرف چایی بودند. خواستم سر صحبت را با مالک باز کنم اما دلش خیلی پر بود و حوصله مصاحبه نداشت. مهندس ناظر اما خودش داوطلبانه مصاحبه کرد. از کدومش بگم این اولین جمله ای بود که از او شنیدم. جمله ای که خیلی حرف برای گفتن داشت. گفتم: معمولاً کسی موفق به زیارت مهندسان ناظر نمیشود، ظاهراً شما برای کارتان وقت میگذارید که پاسخ داد: آنهایی وقت ندارند که پول پارو میکنند و وقتشان پر است. اما من یک مغازه کوچک اجاره ای دارم که زندگیام را با آن میگذرانم. وقتم آزاد است و واقعاً سعی میکنم کارم را به نحو احسن انجام دهم. وقتی اخلاق مهندسی بیمعناست وقتی از او پرسیدم چقدر به اخلاق مهندسی پایبند است ؟ پاسخ داد: به نظرم اخلاق مهندسی بیمعنا است. ما تمام صنعت ساختمان را به اخلاق مهندسی واگذار کرده ایم. یعنی آقای مهندس خودت و وجدانت؛ هر جور که صلاح میدانی عمل کن. از آنجایی هم که انسان فی نفسه راحت طلب است، ترجیح میدهد به خودش سختی ندهد. مکانیزم باید به گونه ای باشد که مهندسان نتوانند تخلف کنند. اینقدر اخلاق پزشکی را توی سر ما نزنید از او در مورد مقایسه اخلاق پزشکی و اخلاق مهندسی پرسیدم و اینکه چرا پزشکان اخلاقی تر از مهندسان عمل میکنند. لبخندی زد و گفت: لطفاً اینقدر اخلاق پزشکی را توی سر ما نزنید اگر اخلاق حرفه ای پزشکان به نظر بهتر از مهندسان است، به دلیل خوب بودن پزشکان یا سازمان نظام پزشکی نیست. پزشکان به این دلیل سعی میکنند کارشان را درست انجام دهند که اولاً خیلی زود و شاید بعد از نیم ساعت کیفیت کارشان معلوم میشود و اگر کم کاری کنند، خود بیمار متوجه میشود؛ بنابراین بخش اعظم اخلاق پزشکی ناشی از ترس است. ثبت تخلف بیفایده است مهندس ناظر در پاسخ به این سؤال که چقدر عملکرد یک ناظر منجر به کیفیت ساخت وساز میشود، گفت: وجود ناظر فقط برای حفظ شکل قانونی کار است. قرار نیست مهندس ناظر چیزی را اصلاح کند یا درست ساختن را به مجری یاد بدهد. وی افزود: اگر مجری ساختمان به کارش احاطه داشته باشد و آن چیزی که در مقررات ملی ساختمان آمده است را رعایت کند، اصلاً نیازی به مهندس ناظر نیست. اگر واقعاً مجری کارش را طبق قانون انجام ندهد، ثبت تخلف توسط مهندس ناظر با توجه به رویکرد شهرداریها باعث پرداخت جریمه و ادامه کار ساختمان میشود. البته چنانچه شهرداری رأی به قلع بنا بدهد، گزارش مهندس ناظر میتواند موثر باشد. اصل ساختمان سازی در اختیار مجری است و ناظر در ایران نقش چندانی ندارد. در کشور ما رابطه ناظر و مجری تعقیب و گریز است . از مالک مقروض بگیرم؛ به شهرداری بدهم مهندس ناظر در ادامه به انتقاد از عملکرد شهرداریها پرداخت و گفت: عملکرد شهرداری در رابطه با تخلفات ساختمانی باعث شده تا بسیاری از مهندسان ناظر از جمله بنده تمایلی به ارائه گزارش تخلف به شهرداری نداشته باشند. چرا که میدانم اوضاع ساختمان تغییر نمیکند و فقط پول بیزبان مالک به حساب شهرداری ریخته میشود. وی افزود: در مرحله فونداسیون بارها تاکید کردم که باید از ویبره استفاده کنی. با این حال پس از خشک شدن بتن به راحتی میشود تشخیص داد که این بتن فاقد استحکام مورد نظر بوده و مالک توجهی به ویبره نکرده است. شما به جای من بودید، چه کار میکردید، از مالک مقروض میگرفتید و به شهرداری پولدار میدادید؟ کاردان دست به آچارتر است مهندس ناظر در ادامه به نقش کاردان ها و مهندسان تجربی در ساختمان اشاره کرد و گفت: کاردان های فنی نقش بسیار حساسی در ساختمان دارند و رابط مهندس ناظر با مجری ساختمان هستند. کاردان بر خلاف مهندس ناظر به صورت عملیاتی هم کار میکند و به قول معروف دست به آچارتر است اما متأسفانه آنها را در نظر نمیگیرند. برخی از اعضای نظام مهندسی نسبت به پرداخت حقوق کاردان ها اظهار نگرانی میکنند که این نگرانی بجاست اما برای شروع کار میتوان مالکانی که میخواهند برای فروش و کسب سود، ساخت وساز کنند را به استخدام کاردان ها مجبور کرد. اگر بساز و بفروش سود کلان از ساخت وساز میبرد چرا کاردان ها حق فعالیت نداشته باشند. واقعاً کاردان کمتر از بساز و بفروش است؟ پول محوری تمام طرح ها از وی در مورد اینکه چه طرحی صنعت ساختمان را از وضعیت کنونی نجات میدهد که پاسخ داد: نمیدانم چه نوشدارویی صنعت ساختمان را نجات میدهد اما میخواهم به نکته مهمی اشاره کنم؛ در تمامی طرح هایی که برای صنعت ساختمان توسط به اصطلاح مسئولان و کارشناسان ارائه میشود، همواره مردم به ویژه مالکان متحمل فشار میشوند و محور تمام طرح ها پرداخت پول توسط مالکان میباشد.