راهکار حمایت از صنعت و بازار

وقتی بازار مسکن درگیر رکود است و صادرات کالا و خدمات پنجه در پنجه چالش ها افکنده، طبعاً چرخ اقتصاد تولید محور هم نمیچرخد . با این اوصاف مسئولان دولتی و علیالخصوص وزارت صنعت، معدن و تجارت قطعاً باید برای خروج از این مشکلات راهکاری داشته باشند. اینکه با کدام تدبیر دولتی میتوان به کنار زدن ابرهای ابهام از افق فراروی مصرف و تولید امید داشت. این در حالی است که چندی قبل جلسه بررسی راهکارهای توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی با حضور وزیر در وزارت صنعت معدن و تجارت برگزار شده بود. جلسه چهل و یکم اتاق بازرگانی تهران فرصتی بود تا با دکتر مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیر صنعت معدن و تجارت در امور بازرگانی با محوریت راهکار حمایت از صنعت و بازار گفتگو کنیم. مرد دوم وزارتخانه ای که هم ناظر بر بازار است و هم حامی هم افزایی صنعت و معدن، برای فعالان صنعت ساختمان چهره نام آشنایی است. وی با حفظ سمت معاون توسعه بازرگانی داخلی وزارتخانه را نیز عهده دار است و سابقه ریاست بر سازمان توسعه تجارت را در دولت های هفتم و هشتم دارد. خسروتاج علاوه بر جایگاه دولتی از فعالان بخش خصوصی هم بوده و نایب رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در گذشته و ریاست بر کمیسیون عمران و صادرات خدمات فنی و مهندسی اتاق ایران در سال های اخیر را نیز در کارنامه کاری خود دارد. پیام ساختمان: با توجه به شرایط روز بازار چگونه میتوان به رونق صنعت ساختمان امید داشت؟ مهم ترین عاملی که میتواند نه تنها به صنعت ساختمان بلکه به کل اقتصاد رونق بخشد افزایش صادرات است تا به این طریق تقاضای جدیدی در بازار ایران ایجاد شود. از این رو معتقدم؛ باید در مسیر صادرات خدمات فنی و مهندسی گشایشی ایجاد کرد چرا که با رشد صادرات، تقاضای جدید به بازار میرسد و چرخه تولید به حرکت میافتد و با افزایش تقاضا در بازارهای صادراتی تولید رشد کرده و با تحقق این هدف رونق به بازار باز میگردد که این به معنای خروج از رکود است. بنابراین اگر قرار است حمایتی در اقتصاد صورت گیرد- برای مثال تسهیلاتی پرداخت شود- باید در اختیار بخش تولید باشد یا صادرات تقویت شود چرا که بیش از هر کاری باید موانع پیش پای تولید را برداریم. از طرف دیگر زمانی که شرکت های سازنده در بخش صادرات فعال باشند ، میتوانند از آن بازار به عنوان یک پشتوانه تثبیت و توسعه فعالیت های خود در بازار داخلی بهره ببرند. پیام ساختمان: شاید صادرات در بهترین حالت بتواند اشتغال زایی و ارز آوری داشته باشد اما چگونه میتواند به خروج بازارهای مسکن و مصالح ساختمانی از رکود بینجامد؟ لازمه خروج از رکود این است که ایجاد تقاضا کنیم و اگر برای شرکت های فنی و مهندسی در بخش خدمات و نیز شرکت های تولیدی در بخش کالای ساختمانی تقاضا ایجاد کنیم این توانایی در بازار داخلی نیز ایجاد میشود که بخش تقاضا توانمند شده و کل اقتصاد مولد از جمله صنعت ساخت وساز هم به رونق نزدیک میشود. به بیان دیگر رکود در مسکن و بازار کالاهای ساختمانی به این دلیل است که سرمایه ها در بخش تولید قرار ندارند و با رشد و رونق صادرات است که میتوان برای بخش تولید تقاضا ایجاد کرد. ایجاد تقاضا هم به این معنی است که از یک طرف از تولید واقعی با ارائه تسهیلات حمایت کنیم و از طرف دیگر تقاضای واقعی به ویژه در بخش صادرات را تشدید کنیم. با این کار میتوان ظرفیت تولید کشور را به سمت اشتغال سوق دارد. پیام ساختمان: در حال حاضر صادرات خدمات فنی و مهندسی با چالش های بسیاری مواجه است، پس رشد آن چگونه میسر خواهد بود؟ اولین مؤلفه مهم در این راستا داشتن روابط سیاسی و بین المللی است چرا که بخش مهمی برای رشد صادرات خدمات فنی و مهندسی محسوب میشود و خوشبختانه وزارت خارجه در این زمینه اقدامات خوبی انجام داده است. دومین عامل برای رشد صادرات، پوشش ضمانت نامه های بانکی است. هر شرکت مهندسی که بخواهد در کشور دیگری کار کند، باید در مناقصات شرکت نماید که این امر هم نیازمند سپردن ضمانت نامه است که آن هم مستلزم برخورداری از پشتوانه نظام بانکی کشور برای سپردن ضمانت نامه بانکی است. چنانکه میدانید به دلیل مشکلات ناشی از تحریم ها که از سال های قبل مانع از صدور ضمانت نامه شده است. برای صادرات مشکلاتی وجود داشت، اما امیدواریم با تدابیری که بانک ها در نظر دارند و نیز گشایشی که در جریان مذاکرات ژنو تحقق یابد، مشکل صدور ضمانت نامه های بانکی برطرف شود. پیام ساختمان: قبل از تشدید تحریم ها شرکت های ایرانی با مشکلاتی در خصوص ضمانت نامه مواجه بودند آیا وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه خاصی دارد؟ در رأس حمایت از صادرات خدمات فنی و مهندسی ،پوشش ضمانت نامه هاست و مهم ترین نهادهایی که موظف به این امر هستند صندوق ضمانت صادرات و بانک توسعه صادرات میباشند. آنها باید ضمانت نامه های شرکت های صادرکننده خدمات مهندسی را پوشش دهند اما هر دو نهاد مالی به دلیل کم بود منابع مالی نتوانسته اند ضمانت نامه های صادرات خدمات فنی و مهندسی را مورد حمایت قرار دهند. از این رو وزارت صنعت، معدن و تجارت در تلاش است تا از مسیر ارائه لایحه به مجلس یا با استقراض از صندوق توسعه ملی ظرفیت مالی این دو نهاد را برای پشتیبانی از صادرات تقویت کند. پیام ساختمان: آیا مواردی که اشاره کردید در همین دولت امکان پذیر خواهد بود؟ باید پرسید چرا امکان نداشته باشد، این درست است که امروز دولت با انبوهی از مشکلات مواجه است که از گذشته دور و نزدیک به ارث رسیده است اما میدانیم که توفیق هر کشوری در درجه اول به سرمایه و نیروی انسانی آن برمیگردد . خوشبختانه دولت رئیس جمهور روحانی از مدیران با تجربه و آشنا به کار برخوردار است که این سرمایه امیدواری ایجاد میکند.