ایکوموس بیشتر از این فعال باشد

* در اساسنامه میراث فرهنگی کشور، در تعریف آن چنین آمده است: میراث فرهنگی، شامل آثار باقیمانده از گذشتگان است که نشانگر حرکت انسان در طول تاریخ است و با شناسایی آن زمینه شناخت هویت و خط حرکت فرهنگی او میسر میشود، انسان از همان زمانی که در ذهن خود توانست وقایعی را که در گذر زمان اتفاق افتاده به یاد بسپارد و آنها را به عنوان تجربه در زندگی روزمره خود به کار برد همان تجربه ها ارزش خاصی در نزد انسان پیدا کرد چرا که آنها با مشقت به دست آمده و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و حتی بعضی از این تجربه ها جان مایه یک نسل بوده است. اهمیت حفظ میراث فرهنگی کشور بر هیچ کس پوشیده نیست. بنابراین روزی به این مناسبت در تقویم ملی کشور 28 اردیبهشت ماه گنجانده شده که روز میراث فرهنگی و موزه ها نامیده شده است. به این مناسبت با عادل فرهنگی عضو هیئت مدیره موسسه فرهنگی، ایکوموس ایران( شورای بین المللی بناها و محوطه های تاریخی) که مقر آن در پاریس است، گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید. پیام ساختمان: ایکوموس ایران چه اقداماتی برای حفاظت از آثار تاریخی کشور انجام داده است؟ درخصوص ایکوموس ایران از سوی برخی کارشناسان و آگاهان امور میراث فرهنگی غیر منقول نقدهایی مطرح میشود که به نظر من جا دارد بدان ها توجه شود. یکی از وظایف مهم ایکوموس ایران این است که با نهادهای دولتی و عمومی از جمله سازمان میراث فرهنگی برای حفظ میراث فرهنگی همکاری داشته باشد و در مواردی که تشخیص میدهد کارها بخوبی پیش نمیروند متذکر گردد. به نظر می رسد در سال های نخستین تشکیل ایکوموس ایران، تلاش شده همکاری با سازمان میراث فرهنگی در دستور کار قرار گیرد. البته سال های بعدی چنین نبوده است. توضیح آنکه تمایل مجموعه در این راستا بوده است که بیان نقطه نظرها به گونه ای نباشد که تعارضی میان سازمان میراث فرهنگی و موسسه ایکوموس ایران پدید آید و در تقابل با آن قرار نگیرد. در این سال ها راهبرد مشخص اعلان شده ای را نمیتوان جست. البته از این پس در خصوص راهبرد آتی ایکوموس که حتما میباید به بحث گذاشته شود میتوان کوشش ها را آغاز کرد: چه کاری می توان انجام داد؟ قاعدتا باید کوشید تا شرایط مناسب برای همکاری ایکوموس ایران با سازمان میراث فرهنگی فراهم آید و این مستلزم رویکرد مثبت هر دو نهاد است. چنین پرسشی در جامعه علاقه مندان و دست اندرکاران میراث فرهنگی وجود دارد و باید به آن پاسخ داده شود. یکی از معضلاتی که در حال حاضر در ایکوموس ایران وجود دارد این است که مجموعه هیئت مدیره ایکوموس با مجموعه بزرگ بدنه خود ارتباط فعالی ندارد. رسوبات فکری محتاطانه و محافظه کاری هایی وجود دارد که باعث میشود چنین امری تداوم یابد. ایکوموس ایران با ظرفیت هائی که دارد میتواند و میبایست بیشتر از این فعال باشد، نیروهای خود بویژه جوانان را به کار بگیرد. جوان ها بدون چشم داشتی حاضرند ساعاتی از وقت خود را در اختیار اهداف وعلایق خود بگذارند که تا به حال در این زمینه سابقه شایان گفتن مشاهده نمیشود. پیام ساختمان: معماران چه نقشی در مرمت آثار تاریخی دارند؟ آیا از تجربیات مرمتگران و معماران در حوزه میراث فرهنگی استفاده بهینه می شود؟ حساسیت هایی در طول سال ها وجود داشت که مشاوران و مهندسانی که در حوزه میراث فرهنگی فعال نبوده اند، واجد شرایط لازم برای کار کردن در حوزه میراث فرهنگی نیستند. این تفکر باعث می شود بین تخصص ها وحرفه های مختلف، با نهاد سازمان میراث فرهنگی خطی کشیده شود و فاصله پدید آید. در نقاطی از کره زمین و در موارد فراوانی مشاهده میشود که اثری تاریخی را به معماری برجسته می سپارند تا با اندیشه و طراحی، آن اثر را با کارکردی معین برای زندگی و کار و کوشش نسل حاضر و نسل های آتی آماده سازد. و طبیعی است که آن معمار هم مرمتگر برجسته ای را که اصول و ضوابط و چگونگی برخورد با آثار تاریخی را می داند، به همکاری فرامیخواند تا در یک تبادل نظر کوشش شود اطلاعات ارزشمند از میان نرود و کاری که اجرا می شود، به رشد و ارتقای آن مجموعه کمک کند. فرصت های بی نظیری برای آبدیده شدن معماران، چه از سوی سازمان میراث فرهنگی و چه از سوی نهاد های دیگر متاسفانه از دست رفت. دلایل این گونه رخدادها را میبایست با هم اندیشی و نگاه جستجوگر بدون پیش داوری و متکی بر دستگاه نقد بیطرفانه و غیرمتعصبانه پویید. پیام ساختمان: به نظر شما برگزاری همایش ها و نشست های میراث فرهنگی مفید بوده و آیا توانسته به اهداف خود دست یابد؟ همایش در چارچوب یک برنامه معین و با تکیه بر اثر برآورد شده آن و به شرط بررسی اثرات بعدی آن مفید است. ولی در شرایط موجود همایش به معنای بهره گیری از دیدگاه ها و آرا همه دست اندرکاران الزامی به نظر میرسد. باید دید که چگونه می توان تشکیلات میراث فرهنگی را از این وضعیت دلخراش نجات داد! به نظر من استفاده از تجربیات کارشناسان و صاحب نظران دلسوز داخلی و خارجی چه ایرانی مقیم خارج از کشور و چه خارجیان مسئول میتواند در برطرف کردن صدمات وارده در عرصه میراث فرهنگی مفید باشد. به امید آنکه عقل و تدبیر به همراه نیروی دلبستگی همه علاقمندان به مواریث کشور راهگشا باشد.