تکنولوژی، در خدمت اصلاح فرهنگ مصرف

این موضوع اندیشه جامعه علمی را به خود مشغول کرده که چطور در هر زمینه ای می توان فرهنگ مربوطه را اصلاح کرد؟ آیا به نظر شما ساخت تیزرهای تبلیغاتی، تکرار شعارهای بشر دوستانه و پرداختن به موضوع آینده جهان که متعلق به فرزندان ماست برای اصلاح فرهنگ کافی است؟ اگر این روشها کافی بودند مسئله حل شده بود و حتی شاید برای مدت طولانی انرژی از منابع موجود قابل دسترسی بود ولی این طور نیست . اشکال کجاست؟ بد نیست از مثالها شروع کنیم تا مطلب در عین سادگی بطور دقیق شکافته شود . اگر شخصی در یک دهه قبل به شما میگفت زمانی فرا خواهد رسید که مردم در یک فروشگاه بزرگ بدون نظارت شدید افراد فروشنده اجناس خود را شخصاً انتخاب کرده و با رعایت نوبت در یک صف منظم برای پرداخت پول به صندوق مراجعه می کنند و البته هیچ سرقتی اتفاق نمی افتد، چه پاسخی به او می دادید؟ آیا باور می کردید که فرهنگ جامعه در مدت 10 سال به قدری رشد کند که دیگر در این فروشگاه هیچ سارقی وجود نداشته باشد؟ ولی امروز به طور مثال در بسیاری از نمایشگاه های کتاب این اتفاق افتاده است و آمار سرقت تقریباً به صفر رسیده . روش این است که همه کتاب ها با تکنیکی جدید نشاندار میشوند و چنانچه با پرداخت وجه خرید ، آن را از سیستم انبارداری کتابفروشی خارج نکنیم در لحظه خروج از گیت فروشگاه، سیستم هشدار به صدا در میآید و .... بله درست متوجه شدید کسی چیزی نمی دزدد چون نمی تواند! شاید بگویید این که نشد فرهنگ . ولی آنچه در نهایت نمود پیدا می کند و به آن توجه می شود آمار کلی این مسئله است. وقتی میگویید آمار سرقت کاهش پیدا کرده است اولین برداشت همین است که فرهنگ اجتماعی بهبود پیدا کرده و من با جرأت می خواهم اسم این را بگذارم اصلاح فرهنگی . برای اینکه بدانید این روش تا چه حد پیرامون ما را احاطه کرده است به چند مثال دیگر بصورت گذرا اشاره و نحوه عملی شدن آن را در انتهای هر مثال ذکر می کنم . فرهنگ مردم آنقدر رشد کرده که نیمه شب هر کس می تواند در تنهایی به بانک برود و با وجود اینکه هیچ فرد دیگری در آنجا نیست بدون تعدی به حقوق دیگران فقط از حساب خود پول بردارد ! ( عابر بانک ) فرهنگ مردم آنقد رشد کرده که حتی در زمانی که هیچ پلیسی در اتوبان نیست از سرعت مجاز تعریف شده سریعتر نمی رانند. (دوربین های کنترل سرعت) یکی دیگر از عجایب رشد فرهنگی در ایران همین است که مردم وارد بانک می شوند و بدون اینکه همدیگر را در صف های طولانی هول بدهند یا نوبت کسی ضایع شود ، با آرامش روی صندلی می نشینند تا نوبتشان برسد و با خونسردی به باجه مراجعه کنند ! (نوبت زن های الکترو نیکی که در بیشتر بانکها امروزه رایج شده است) و شاید تعجب کنید اگر به شما بگویم بزودی فرهنگ اجتماعی باز هم جهش عجیبی خواهد کرد . بطوری که رانندگان به پمپ بنزین مراجعه می کنند و علیرغم اینکه هیچ ماموری در کنار پمپ نیست ،خودشان تا قران آخر پول بنزین را می دهند و بعد خارج می شوند ! ( پرداخت از طریق اعتباری که در کارت سوخت شارژ خواهد شد یا چیزی شبیه به آن و یا کارت های اعتباری خرید کالا) در مورد پمپ بنزین ها اگر دقیق شوید ملاحظه می کنید که کارت هوشمند سوخت خود یکی از همین روشهای مدرن است که برای سهمیه بندی بنزین انجام شده است بطوری که بدون همهمه و هیاهو خیلی ساده هر کس سهم خودش را برای استفاده از بنزین می داند و حتی برای دریافت این سهمیه از صف ایستادن و امثالهم خبری نیست. ملاحظه می کنید با استفاده ازتکنو لوژی می توان ناهنجاریهای اجتماعی بسیاری را از بین برد و معضلات کهنه را به سادگی از میان برداشت ! و اگر بخواهم این تئوری را کوتاه و مفید بیان کنم چنین است که : تنها روش اصلاح فرهنگ اجتماعی در دنیای مدرن ، خود مدرنیسم است . البته منظور از مدرنیسم مکتب بخصوص نیست بلکه مراد همان بهره گیری از تکنولوژیهای مدرن و جدید است. این تئوری روش جامعی است که میتواند به همه باند بازیها و دزدیها و تجاوز به حقوق دیگران و .... خاتمه ببخشد. و دقیقاً به همین علت است که نظریه دولت الکترونیک ارائه شده است که امیدوارم با دستیابی به روش های الکترونیکی بتوان فسادهای مالی را در سازمانها بطور کلی از میان برداشت! مدیریت جامع ساختمان روشهای اتلاف انرژی که ریشه فرهنگی دارند بسیار زیاد هستند ولی شاید بارزترین آنها اتلاف انرژی برق بدلیل روشن ماندن چراغهای اضافی باشد . مسئله ای که برای ساماندهی آن مدتها است شعار لامپ اضافی خاموش توسط رسانه های جمعی تکرار می شود . با توجه به مشکلات متعدد شهر نشینی و مشغولیت های بسیار فکری که همه ما داریم به نظر نمی رسد این شعار بتواند فرهنگ مورد نیاز را ایجاد کند بطوریکه بتوان با قاطعیت گفت دیگر لامپ اضافی در هیچ کجا روشن نمی ماند ! امروزه در خانه های هوشمند که توسط دستگاه مرکزی تجهیز میشوند لامپ هر فضایی فقط زمانی روشن است که شما در آن حضور داشته باشید و پس از خارج شدن از این فضا چراغ ها به صورت اتوماتیک توسط این سیستم خاموش میشوند. به عبارتی بعد از این مسئولیت شعار لامپ اضافی خاموش به جای انسان بر عهده تکنولوژی است و حال می توان اطمینان داشت در خانه هیچ چراغ اضافی روشن نمیماند ! با نگاه دقیق تر می توان نکات بسیاری از این دست را پوشش داد . بسیاری از موارد اتلاف انرژی بدلیل خستگی ، کم حوصلگی و یا به تعبیری تنبلی افراد اتفاق می افتد. حتما برای خود شما هم پیش آمده که در طی فصل تابستان ، زمانهایی دمای داخل منزل مطبوع بوده و نیازی به روشن بودن کولر نیست ولی تا احساس سرما نکنید برای خاموش کردن کولر برنخاسته و پیش کلید کولر نمیروید. حال اگر می توانستید با استفاده از ریموت کنترل ، صفحه کلیدهای کنترل خانه و یا حتی هر کدام از گوشی های تلفن منزل کولرخود را خاموش یا روشن کنید بدون اینکه مسافتی را تا کلید کولر طی کنید، چقدر سریعتر این کار را انجام میدادید؟! اینها همه امکاناتی است که با استفاده از سیستمهای جامع مدیریت ساختمان در اختیار ساکنین خانه قرار می گیرند . BEMS که مخفف Building Energy Management System می باشد علاوه بر کنترلی کردن تمام تجهیزات داخل یک خانه سیستمهای ایمنی و امنیتی کاملی را ایجاد میکند که در برابر سرقت ، آتش سوزی ، نشت گاز و ... میتوانند خانه را محافظت کنند. مسائلی که بنا به آمار علاوه بر تلفات جانی غیر قابل جبران صدمات مالی و ریالی بسیاری به اقتصاد خانواده ها و نهایتاً جامعه وارد می کند . امروزه در جهان صنعت ساختمان با سرعت بسیاری به سمت تکنولوژیهای مدرن برق و الکترونیک حرکت می کند و البته صنعت ساختمان در داخل کشور عزیزمان ایران نیز از این مسئله بی نصیب نمانده و با چشم انداز بسیار روشنی به سمت آینده ای می رود که تمام خانه ها به این سیستمها تجهیز شوند . بد نیست بدانید نشست پنج در پنج هر ساله پنج تکنولوژی را معرفی می کند که طی پنج سال آینده جهان را دستخوش تحول خواهد نمود . بنا به همین آمار طی سال 2008 اولین مورد از این پنج مورد خانه های هوشمند است که با تجهیز به BEMS علاوه بر سیستمهای ایمنی ، امنیتی ، کنترل تردد و اتوماسیون ساختمان ( کنترلی کردن تمام چراغها و تجهیزات برودتی ، حرارتی و ...) روشهای بسیار موثری جهت صرفه جویی مصرف انرژی ارائه می دهند . جای بس خوشحالی است که این بار کشور عزیزمان ایران از این حرکت عقب نمانده بلکه به دست متخصصین داخلی سیستم BEMS کاملاً بومی طراحی و تولید شده است که ضمن اخذ تائیدیه های استانداردهای داخل کشور در عرصه های بین المللی نیز بسیار خوش درخشیده است. این سیستم بعنوان یکی از افتخارات متعدد خود در سی و پنجمین همایش ابتکارات و اختراعات نخبگان جهان که در سال 2007 در ژنو برگزار شد در میان مخترعانی که داعیه تولید BEMS را برای اولین بار در جهان دارند ( کشور های پیشرفته) علاوه بر کسب مدال طلای این همایش توانست جایزه ویژه این همایش را نیز به خود اختصاص دهد . هم اکنون طرحی توسط سازمان تربیت مربی کشور ارائه شده که طی آن آموزش و آشنایی با دستگاه BEMS جزو سر فصل های آموزش این سازمان قرار گرفته است. به جهت توسعه بیشتر این تکنولوژی در شماره آینده توضیحات اجمالی در خصوص توانمندیها و قابلیتهای این دستگاه به علاقمندان ارائه خواهد شد تا بدانیم زندگی در یک خانه هوشمند جدای از لذت آن چه اقدامات پیشگیری کننده ای در جهت صرفه جویی انرژی و ایمنی افراد یک خانه و تجهیزات الکتریکی آن انجام میدهد.