امکان وقوع حادثه افغانستان در ایران

گروه ساخت وساز: زلزله مهم ترین حادثه غیرمترقبه در کشور به شمار میرود که متأسفانه با وجود آگاهی مردم و مسئولان از این موضوع همواره خسارت های جانی و مالی فراوانی به همراه داشت. ساختمان سازی بدون توجه به گسل ها، فقدان کیفیت مصالح مورد استفاده و مجریان فاقد صلاحیت از جمله عواملی هستند که زلزله را تبدیل به یک بلای بزرگ در کشور کرده اند و با وجود آیین نامه 2800 ساخت و سازهایمان از ایمنی لازم برخوردار نیستند. پیام ساختمان برای یافتن پاسخ سؤالات در رابطه با زلزله از جمله اینکه ساخت وساز بیش از اندازه چه تأثیری بر گسل ها میگذارد و چقدر احتمال بروز حوادثی نظیر زمین لغزش افغانستان در ایران ما وجود دارد به سراغ مهدی زارع، رئیس مرکز پیش بینی زلزله پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله رفته است: پیام ساختمان: تراکم های بیش از حد مجازی که در شهر تهران داده میشود، چقدر میتواند حادثه ساز باشد؟ در برخی محلات تراکم های غیرمعقولی به مالکان داده میشود که بعضاً میتواند جمعیت کوچه ای را به دو برابر برساند. روی منطقه گسل شمال تهران بلندمرتبه سازی با سرعت زیادی صورت میگیرد و تمام فضاهای آینده در حال نابودی است و فضای خطرناک در حال اضافه شدن است. این ساختمان سازی تأثیری روی گسل ها نمیگذارد اما چنانچه گسل ها تکان بخورند ساکنان این ساختمان وضعیت بسیار بدی پیدا میکنند. در پایین تله کابین توچال دامنه لغزنده تقریباً در نزدیک طبقات سه و چهار یک برج قرار دارد و حتی ممکن است در اثر بارندگی مواد لغزنده تا طبقه چهارم برج را پر کند؛ ضمن اینکه پی کنیهایی که برای احداث ساختمان های بلندمرتبه صورت میگیرد، باعث تحریک دامنه های لغزنده ای میشوند که در حال حاضر پایدار هستند. البته این مسئله تنها مختص تهران نیست و تقریباً در تمام کلان شهرها اتفاق میافتد. پیام ساختمان: آیا ممکن است مشابه پدیده زمین لغزشی که در افغانستان به وقوع پیوست، در ایران هم به وقوع بپیوندد؟ این پدیده در خیلی مناطق میتواند اتفاق بیفتد اما امیدواریم اینگونه نشود. این پدیده در مقیاس کوچک تر در زلزله 31 خرداد 1369 منجیل اتفاق افتاد. در شمال رودبار، روستای فتلک در لحظه رخداد زمین لرزه روی روستای ففیشم لغزش کرد و قبرستان عمومی با حدود 250 کشته شکل گرفت؛ بنابراین در بسیاری از نقاط ایران هم امکان وقوع دارد. البته ماجرای رودبار در اثر زلزله بود اما ماجرای افغانستان در اثر بارندگی و سست شدن خاک اتفاق افتاد. پیام ساختمان: در خصوص اینکه گفته میشود زمین تهران در حال فرونشست است، دیدگاه شما چیست؟ فرونشست به دلیل سرعت برداشت از آب های زیرزمینی اتفاق میافتد. در جنوب و جنوب غربی تهران به دلیل برداشت وسیعی که از آب های زیرزمینی صورت گرفته است، فرونشست اتفاق افتاده است. این فرونشست موجب تحریک مستقیم گسل ها برای زلزله های بزرگ نمیشود اما به زیرساخت ها آسیب جدی می زند و کشور متحمل هزینه های زیادی میشود. پیام ساختمان: ظاهراً دولت جدید بودجه خوبی را به مراکز پژوهشی اختصاص داده است؟ خبر های خوبی شنیده میشود و امیدواریم که این اتفاق بیفتد اما تاکنون هزینه ای پرداخت نشده است. پیام ساختمان: موضوع آموزش های همگانی در برابر زلزله چقدر میتواند موثر باشد؟ آموزش همگانی با توجه به اینکه تأثیر زیادی دارد در برخی مدارس جدی گرفته نمیشود اما در شهرهای کوچک تر و روستاها این مانور جدی تر گرفته میشود. اگر قرار باشد زلزله ای مانند زمین لغزش روستای آبباریک افغانستان که به آن اشاره کردیم، اتفاق بیفتد که کاری نمیتوان کرد اما چنانچه فرصت فکر کردن بدهد، بیشک آموزش موثر است. پیام ساختمان: نظر شما در مورد دستگاه های هشدار زلزله که توسط شرکت های خصوصی ساخته میشود چیست؟ دستگاه هشدار زلزله بسیار مفید است اما باید دید آن چیزی که تبلیغ میشود، چیست و چه کیفیتی دارد. خیلی از سنجش گرها به محض دریافت اولین پالس چراغشان روشن میشود و بوق میزنند. حتی ممکن است این دستگاه ها در اثر عوامل دیگری نظیر رد شدن کامیون هم به صدا در بیایند. پیام ساختمان: پس از وقوع زلزله ها پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله و موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران شدت زلزله را اعلام میکنند اما معمولاً داده ها منطبق بر هم نیستند. علت این دوگانگی چیست؟ موسسه ژئوفیزیک به طور رسمی وظیفه اعلام شدت زلزله را دارد. اگر در حد یک یا دو درجه با هم تفاوت داشته باشند، قطعاً یکی از این دو اشتباه کرده است اما چنانچه در دو،سه دهم تفاوت داشته باشند، مشکلی ندارد. دو موسسه زلزله نگاری در دنیا هیچ گاه همانند هم نیستند. پیام ساختمان: در موضوع ایستگاه های باند پهن زلزله چقدر پیشرفت داشته ایم؟ باند پهن نسل جدید دستگاه های زلزله نگاری است و از زلزله های نزدیک تا دور را ثبت میکند. چشم انداز ما در مرحله اول این بود که 100 ایستگاه در کشور داشته باشیم که در حال حاضر 25 درصد پیشرفت داشته ایم. اما چنانچه بخواهیم با استانداردها مطابقت داشته باشیم حدود 250 دستگاه نیاز داریم چون ما کشوری بزرگ و زلزله خیز هستیم.