میهمان ناخوانده بافت های فرسوده

این روز ها در بسیاری از مناطق بافت فرسوده شهری با توجه به اقدامات خودسرانه برخی افراد، مجوزهای احداث بلندمرتبه در این نوع بافت ها رو به افزایش است و برج های بلند فارغ از الگوهای شهری در پیچ و خم شلوغی این مناطق قد علم میکنند. گزارش خبرنگار پیام ساختمان از یک منبع آگاه حاکی است که برخی سرمایه گذاران شرکت خاص ساختمانی، فارغ از هیاهوی اخیر تغییر و تحولات قانونی شورای عالی شهرسازی و معماری در مصوبه کمیسیون ماده 5 و ماده صد شهرداری تهران، در برگزاری مزایده و مناقصه توسط برخی نهاد ها همچون شهرداری، با پرداخت رشوه های کلان در سایه بیاطلاعی سایرین، مجوز ساخت بلندمرتبه سازی در این نوع بافت ها را دریافت میکنند. این موضوع در کنار دغدغه تأمین فضای سبز، آموزشی، خدماتی و... هشداری است به آسیب پذیری بالای ساختمان های درون بافت فرسوده و عدم وجود راه های دسترسی برای امدادرسانی به موقع در برابر خطرات احتمالی از جمله سیل، زلزله و آتش سوزی، که به نظر میرسد مسئولان در شورای عالی شهرسازی و معماری باید از سرایت ساخت وساز غیراصولی در پی تغییر کاربری اراضی منابع طبیعی به این مناطق نیز هوشیار باشند. علیرغم برنامه ها و بسته های تشویقی مسئولان در مشارکت سرمایه گذاران به بازسازی و بهسازی بافت های فرسوده، بسیاری از صاحب نظران شهرسازی و معماری، بار ها نگرانی خود را از نامناسب بودن الگوهای ساخت وساز در مناطق بافت های فرسوده اعلام کرده اند. چنانکه به گفته مدیر سابق مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، «طرح های جامع شهری سرعت حرکت به سمت جامعه مدرن را درک نکرده است». سید علیرضا قهاری با اشاره به مکانیابیهای نادرست در ساخت برخی سبک های مدرن شهری همچون بلندمرتبه سازی، معتقد است: «با توجه به منسوخ بودن طرح های شهرسازی فعلی، اینگونه طرح ها اساسا جوابگوی جامعه مدرن نیست». پیش تر، محسن سرخو، عضو شورای شهر تهران نیز پس از حادثه آتش سوزی خیابان جمهوری با تاکید به توجه ساخت و ساز ها در بافت های فرسوده جنوب و شمال تهران عنوان کرده بود: «باید به این بافت ها توجه ویژه ای داشته باشیم و نگذاریم ساختمان های بلند مرتبه در این بافت ها ساخته شود تا بعدا برای اطفای حریق در این ساختمان ها دچار مشکل نشویم». به این ترتیب، بازنگری و ایجاد محدودیت در قالب مقررات جدید در زمینه تجمیع پلاک و بلندمرتبه سازی بافت های فرسوده ای که ظرفیت بلندمرتبه سازی را ندارند، قبل از خسارت های احتمالی ناشی از صرف هزینه های گزاف، یک ضرورت است. بلندمرتبه سازی در بافت های فرسوده نیازمند معابر و بزرگراه های عریض است، این در حالی است که اکثر بافت های فرسوده شهری دارای بافت های عریض نیستند اما همچنان مغایر با اصول شهرسازی روزانه کلنگ احداث چندین ساختمان بلندمرتبه در بافت های فرسوده و تنگ تهران به زمین میخورد. هرچند این مسئله دیگر تنها در پایتخت اتفاق نمیافتد، بلکه بسیاری از بافت های فرسوده کلانشهر ها نیز گرفتار این معضل شهرسازی شده اند و صدور مجوز ساخت بلندمرتبه ها بدون رعایت ملاحظات فنی و اجرایی با پرداخت رشوه ای قابل توجه در این شهرها نیز رو به افزایش است حال آنکه نوسازی بافت های فرسوده در کنار ارتقای شهری بافت مورد نظر، باید شاخص های ایمنی زندگی در یک ساختمان را برای شهروندان آن به دنبال داشته باشد. اکنون سؤال این است که علیرغم تلاش مسئولان برای برخورد با هرگونه ساخت وساز غیرمجاز چرا همچنان شاهد هستیم که برخی میتوانند با پرداخت رشوه این گونه ساختمان ها را مقابل دید همگان بسازند؟ مدت هاست زنگ هشدار نقص «مدیریت و برنامه ریزی شهری» به صدا درآمده و باید به طور جدی برای آن چاره اندیشی کرد.