چالش پیمانکاران جزء در کارگاه ها

گروه ساخت وساز: طی سال های اخیر اگرچه اقداماتی در جهت بهبود وضعیت کارگاه های ساختمانی کشور صورت گرفته است، اما با این حال، شرایط به گونه ای است که خطرات برخی خلاء ها، ساخت و سازهای کشور را تهدید میکند. بازنگری و اصلاح آئین نامه ها و ضوابط ساختمانی همچنین، به روزرسانی تخصص و آموزش افراد متولی ساخت وساز، درد دل بسیاری از سازندگان حرفه ای کشور است. در این بین ساماندهی «پیمانکاران جزء» نیز یکی از الزامات است چرا که به گفته کارشناسان، این افراد فراتر از پیمانکاران بیشترین سهم را در کار بر عهده دارند. افرادی که بعضاً با حداقل دانش و تجربه وارد این عرصه میشوند! یک کارشناس ارشد عمران در همین زمینه به پیام ساختمان گفت: در کارگاه های عمرانی دستورالعمل ها و آیین نامه های اجرایی و به طور کلی قانون سازمان مدیریت حاکم است، چون از بودجه عمرانی دولت برداشت میشود. در پروژه های ساخت وساز شهری نیز مقررات ملی ساختمان حاکم است و متولی آن نیز سازمان نظام مهندسی است. چالش آموزش علیرضا پور اسد مهم ترین مسئله در مبحث کنترل کیفی کارگاه های ساختمانی را، دو عامل مصالح ساختمانی و هرم نیروی انسانی برشمرد و گفت: یکی از چالش های نیروی انسانی، برگزاری دوره های تخصصی آموزشی برای مهندسان است، درحالیکه کار مورد نظر مثلاً جوشکاری، توسط نیروی فنی مربوطه انجام میشود نه مهندسی که دوره آموزشی آن را گذرانده است، اما عملاً جوشکاران فاقد آموزش های مهارتی این کار را انجام میدهند. به گفته وی در بحث کنترل کیفی شاید بتوان گفت بیشترین کار را در ساخت پروژه، پیمانکاران جزء انجام میدهند که اغلب فاقد مهارت لازم هستند. هرم غلط نیروی انسانی در ساخت و ساز پور اسد با بیان اینکه هرم نیروی انسانی در ساخت و سازهای کشور ما غلط است، گفت: در کشورهای صنعتی ساختار نیروی انسانی شامل کارگر ماهر، معمار، تکنسین و بعد مهندس میشود که نیروهای تکنسین اهمیت ویژه ای دارد، اما در ایران علیرغم داشتن مهندس های ماهر، در راس فعالیت ها پیمانکاران جزئی قرار دارند که مهارت خوبی در کار ندارند. وی همچنین با اشاره به بعد مشکلات حقوقی کارگاه های ساختمانی و نظام پیمانکاری، تصریح کرد: درحالیکه به دلیل نبود مراکز تخصصی قضاوت در ایران هیچ مرجع حقوقی تخصصی برای حل اختلافات احتمالی کارگاه های ساختمانی وجود ندارد، در بسیاری از کشورهای صنعتی در عرصه پیمانکاری مبحثی به نام داوری و روش های حل اختلاف غیر قضایی دنبال میشود به عنوان مثال در صورت بروز اختلاف میان گچکار یا پیمانکار جزء به جای مراجعه به مراجع قضایی و طی پروسه طولانی دادرسی، با روش« ای دی آر» یا داوری تخصصی غیر قضایی اختلافات حل و فصل میشود. این مدیر فنی پروژه اضافه کرد: چالش دیگر در کارگاه های ساختمانی مسائل قراردادهای تیپ است که از تبعات آن تاخیر در فرایند اجرای پروژه است. نبود بودجه و دیر رسیدن نقدینگی، عدم قطعیت در متره و برآورد درست قبل از شروع به کار، طراحی نامناسب، کارفرمای بی تخصص و بحث« اچ اس ای» یا ایمنی کارگاه هاست. اگرچه در این زمینه دو قانون بالادستی مبحث 12 مقررات ملی ساختمان و آیین نامه حفاظت و ایمنی کارگاه های ساختمانی داریم. مشکلات claim یا ادعا در امور پیمانکاری وی همچنین با اشاره به مشکلات claim یا ادعا کردن در امور پیمانکاری، توضیح داد: پیمانکار یا کارفرما میتوانند در زمینه اجرای برخی پارامترها در حین کار به یکدیگر اعتراض کنند، در صورتی که این اعتراض از نظر مالی به نفع هرکدام تأیید شود، فرد میتواند مبالغ یا امتیازات خاصی از طرف مقابل بگیرد. این فعال ساختمانی ادامه داد: با توجه به اینکه بحث فنی و تخصصی در مدیریت پروژه ها میتواند در بار مالی پروژه برای طرفین بسیار مهم باشد، با این حال ما برای این نوع اختلافات مهندسی یا ادعا هیچ مرجع خاصی در کارگاه های ساختمانی نداریم، در نتیجه دائماً پیمانکاران جزء با سرپرست کارگاه درگیر مسائل فنی، مالی و حقوقی میشوند که آموزشی هم برای آن ندیده اند. پور اسد همچنین با اشاره به مشکلات ساختاری امور پیمانکاری گفت: مهم ترین مشکل ما این است که ساختارهای پیمانکاری درستی در کشور تعریف نشده است درحالیکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته مثلاً انجمن پیمانکاران آمریکا، ساختار پیمانکاری در چهار حیطه پیمانکار عمومی، پیمانکار فرعی، پیمانکار جزء و پیمانکار تخصصی تعریف شده است. چالش تعاملات کارگاه ها با دستگاه ها به گفته پور اسد تعاملات کارگاه های ساختمانی با دستگاه های مرتبط نیز یکی دیگر از مباحث مهم کارگاه های ساختمانی است. سازمان های بیمه گر، تأمین اجتماعی، شهرداری، دستگاه های نظارتی، فروشندگان مصالح در تعامل با پیمانکاران جزء هستند که در این زمینه مشکلات بیمه کارگران ساختمانی، قراردادهای تأمین اجتماعی و کسورات آنها از جمله موارد قابل اهمیت است. این مدیر فنی پروژه بیان کرد: در مباحث فنی نیز رعایت ایمنی و بهداشت کار در کارگاه های ساختمان سازی از دیگر مواردی است که امروزه در کنار سایر موارد توجه بیشتر به آن اهمیت زیادی دارد.