قلعه دم دم

قلعه دم دم یا دیم دیم در سال 1018 ‏هجری قمری بر فراز کوهی به همین نام در ارتفاعات برادوست در 18 کیلومتری جنوب غربی ارومیه ساخته شده است. این قلعه به علت ارتفاع زیاد از سمت شمال و جنوب و اتصال آن به صخره سمت غربی که نزدیک به زمین است، دارای حصار محکم و دروازه ای از در سمت جنوبی است. این قلعه از پنج قسمت تشکیل میشود که عبارت است از: قسمت اصلی، قسمت پایین و بیرون دروازه شرقی. در قسمت شرقی قلعه و منتهیالیه صخره، برجی عظیم بنا شده که خود در حکم قلعه بوده است. آب مصرفی قلعه از حوضی تأمین میگردید که با آب باران پر میشد. ‏در قسمت شمالی قلعه چشمه ای است که آب کمی دارد. در کنار ‏چشمه حوضی قرار گرفته که با گنبدی پوشانیده شده و برای حفاظت از آن نیز برجی احداث شده که به قسمت اصلی متصل است. در قسمت جنوبی داخل قلعه گودالی احداث شده بود که زمستان ها با یخ و برف پر میشد و زیر آن حوضی ساخته شده بود که در ایام کم آبی از آن استفاده میشد. برای محافظت این قسمت نیز قلعه مانندی بنا شده بود که آن را جای یخ یا جای برف میگفتند. روایات تاریخی قلعه دم دم امیرخان لپزرین فرمانروای برادوست که خواهان حفظ استقلال امارت در حال گسترش اش در برابر نفوذ عثمانی و صفوی به منطقه بود، در سال 1609 ویرانه های آن را بازسازی کرد. شاه عباس اول حق موروثی امیرخان برای حکومت بر برادوست و ارومیه را به رسمیت شناخته بود ولی بازسازی دم دم حرکتی در جهت استقلال بود که میتوانست قدرت صفویه را در شمال غرب به خطر بیندازد. در واقع، نه عثمانیان و نه صفویان کنترل مستحکمی بر کردستان، آذربایجان و ارمنستان نیافته بودند. بسیاری از کردها از جمله فرمانروایان مکری (غرب و جنوب دریاچه ارومیه) پیرامون امیرخان بسیج شده بودند. پس از یک محاصره شدید و طولانی به رهبری حاتم بیگ، وزیر اعظم صفوی دم دم تسخیر شد و همه محافظان آن قتل عام شدند. شاه عباس دستور قتل عام در برادوست و مکری را داد، ایل ترک افشار را باز در منطقه ساکن کرد و بسیاری از قبایل کرد را به خراسان فرستاد.