شاهرگ مالک در دست مهندس محاسب

گروه ساخت وساز: دقت در تک تک مصادیق یک موضوع، ما را به اصول مشترکی میرساند و بدین ترتیب میتوانیم با بررسی این اصول حکم کلی صادر کنیم . در صنعت ساختمان هم وضع به همین منوال است؛ بدین معنی که بررسی وضعیت تک تک پروژه های ساختمانی هم ما را به اصولی کلی میرساند که قابل تأمل است. در ادامه سلسله گزارش های پیام ساختمان از پروژه های ساختمانی سطح شهر به پروژه ای میرسیم که پیمانکار ذیصلاح آن در گفتگو با خبرنگار ما وضعیت صنعت ساختمان کشور را ریشهیابی میکند. در ارزانی صنعتی سازی شک نکنید اسکلت ساختمان از پیچ و مهره تشکیل شده و به نوعی میتوان گفت که پیمانکار آن صنعتی سازی کرده است. داخل پروژه شده و بلافاصله با پیمانکار ساختمان مواجه شدم. پس از صحبت کوتاهی از او خواستم که چون اسم او را در گزارش نمیآورم، بیپرده حرف بزند تا حداقل برای خوانندگان شفاف سازی شود. او هم گفت مشکلی ندارد. ابتدا از او پرسیدم ؛آیا موافقید که صنعتی سازی باعث ارزان سازی میشود ؟ پاسخ داد: شک نکنید اگر تک تک مصالح صنعتی را با مصالح سنتی مقایسه کنید، صنعتی سازی گران تر است. اما اگر اثرات بعدی استفاده از یک مصالح و یا شیوه صنعتی را در نظر بگیریم، در ارزان بودن آن شک نکنید. سری که درد نمیکند پیمانکار ذیصلاح پروژه در پاسخ به این سؤال که چرا تلاشی در جهت صنعتی سازی از سوی مسئولان دیده نمیشود، گفت: واقعیت جامعه ما این است که بیشتر مسئولان دل به این کار نمیدهند چرا که به تبعیت از مثل معروف «سری که درد نکند، دستمال نمی بندند» خاطرشان را آزرده نمیکنند. درحالیکه صنعت ساختمان ما به سردرد مزمنی دچار شده است. به هر حال باید بپذیریم که تغییر، باعث نگرانی و آشفتگی بسیاری از اهالی صنعت ساختمان میشود و همین الان اگر شما حتی به مهندسان بگویید میخواهیم همه چیز را صنعتی کنیم، استقبال نمیکنند. بنابراین تغییر هزینه دارد و متأسفانه با وجود اینکه صنعتی سازی یک ضرورت است آن را یک امر تجملی و لوکس میدانند و همواره اعتقاد دارند که کارهای مهم تر از این هم داریم. اگر به صنعتی سازی به اندازه یک پروژه عمرانی نسبتاً بزرگ اهمیت میدادند، الآن تغییرات زیادی را شاهد بودیم. طراحان میتوانند اگر... از او پرسیدم آیا دلیلی برای مخالفت جامعه مهندسی با صنعتی سازی دارد که پاسخ داد: واقعیت این است که بخش عظیمی از مهندسان ما، کار محاسبه را انجام میدهند این گروه که دارای صلاحیت، سال هاست که ساختمان های سنتی را محاسبه و به پیمانکار تحویل میدهند و در این زمینه چشم بسته میتوانند کار کنند. حال تصور کنید که به یک باره همه چیز عوض شود و تمام محاسبات تغییر کند. آیا این به معنای دردسر آنها نیست؟ اگر معماران و طراحان، گرایش به صنعتی سازی داشته باشند صنعت ساختمان با رشد چشمگیر صنعتی سازی مواجه میشود چون این گروه در ارتباط مستقیم با مالک هستند و به خوبی میتوانند مالک را مجاب کنند چون قطعاً صحبت رو در روی مهندس با مالک عوام میتواند موثر باشد. اما بحث این است که نه کسی از طراح تغییر را میخواهد و نه آنها رسالتی برای خود متصورند. حیات بساز و بفروش در دست طراح وی اضافه کرد: چنانچه مهندس محاسب پس از معمار طرحی را آماده کند، پیمانکار مجبور به اجرای آن است و نمیتواند از آن تخطی کند. بنابراین در اینجا باید کاری را که به او محول شده است ، انجام دهد. حال در نظر بگیرید که اگر سازه طراحیشده صنعتی باشد چه اتفاقی میافتد؟ قطعاً اتفاقی رخ میدهد که تبدیل به یک آرزو شده؛ یعنی حذف بساز و بفروش . چون بساز و بفروش هایی که به شیوه سنتی در جامعه رشد کرده اند، توانایی انجام شیوه های صنعتی را ندارند. بنابراین یعنی با یک تیر دو نشان زدن. اما متأسفانه طراحان به همان دلایلی که گفتم حاضر به اجرای این کار نیستند. ریشه دخالت مالکان پیمانکار ذیصلاح ساختمان در ادامه به نادیده گرفتن حقوق مالکان در کشور اشاره کرد و گفت: به محض اینکه میخواهیم معضلات ساختمان را ریشهیابی کنیم، عده ای مهندس یک راست می روند سراغ مالک که فلان جا مالک در کار من دخالت کرد و نگذاشت کارم را انجام دهم؛ بنابراین باید زمینه دخالت مالکان را به حداقل برسانیم. نمیگویم این حرف غلط است اما میخواهم بگویم که آنقدر عملکرد جامعه مهندسی نوسان داشته و سیستم غلطی بر آن حکمفرما بوده که مالک وارد ماجرا میشود. مالک به شرطی نباید در ساختمان دخالت کند که تمام عوامل ساخت حقوق او را به رسمیت بشناسند. اگر مهندس حق مالک را به رسمیت نمیشناسد و اجازه ساخت سازه بیکیفیت را میدهد، مالک هم حق دارد که بگوید از کیفیت کار کم کن تا هزینه هایم پایین بیاید. به طور کلی اگر واقعاً برای مالک محرز شود که عوامل ساخت حافظ منافع او هستند، به هیچ وجه در ساختمان دخالت نمیکند. بنابراین ریشه دخالت مالک عدم اطمینان به عوامل ساخت است. حقوق مالک را در نظر بگیرید وی در پایان گفت: مهندس ناظر، طراح، مجری و... باید حساب جیب مالک را هم بکند. اگر واقعاً نیازی به استفاده از سیمان با مقاومت خیلی بالا در برخی نقاط نیست، نباید به بهانه کیفیت از مصالح بیشتری استفاده کند. مسلم است که اگر بیگدار مصالح ساختمانی را در حلقوم ساختمان بریزیم، در نهایت کیفیت بالا می رود اما مجری واقعی و صاحب صلاحیت کسی است که با حداقل مصالح بتواند کیفیت مورد انتظار را در ساخت و سازهای شهری فراهم کند. اعتقاددارم استفاده بیش از اندازه از برخی مصالح مانند سیمان به منظور کیفی سازی به معنای ضرر و زیان مالک و همچنین حیف ومیل بیت المال است.