پروژه های ساختمانی در انتظار محرک

بهار امسال فصلی عجیب در عرصه ساخت وساز کشور است. شرایطی که توانسته وضعیت تولید و عرضه را در آن، به طور کلی تحت تأثیر قرار دهد. مهم ترین عرصه های فعلی برای فعالیت و سرمایه گذاری در اقتصاد کشور از بخش مسکن و ساختمان گرفته تا بازار طلا، ارز و بورس با شتاب گرفتن رویداد ها در فضای سیاست گذاری و اقتصادی کشور در شرایطی غیرقابل پیش بینی به سر میبرد، تغییرات غیرمنتظره ای که تاکنون بخش ساخت وساز کشور را برای شروع فعالیت های جدید با اما و اگرهای زیادی رو به رو کرده است. اکنون که در آستانه فصل تابستان قرار داریم، از شواهد امر پیداست که بسیاری از فعالان ساختمانی تنها منتظر دریافت سیگنال هایی خوشایند برای آغاز پروژه های جدید هستند. آمارهای غیررسمی در سه ماهه اول سال، از وضعیت سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی در ساختمان های جدید، حاکی از آن است که نسبت به شش ماهه اول و دوم سال گذشته نرخ ساخت و ساز ها با کاهش نسبی روبه رو بوده که در صورت عدم به کارگیری پارامترهای تأثیرگذار و محرک در ساخت وساز، دامنه آن به سه ماهه دوم سال نیز کشیده خواهد شد. گزارش های میدانی خبرنگار پیام ساختمان، از فعالیت های ساختمانی پیمانکاران و کارفرمایان خصوصی و دولتی در مناطق شهری استان های مختلف نشان میدهد که فعالیت های ساختمانی جدید در مناطق شهری استان های مختلف نسبت به سال قبل روند نزولی و در بخش دولتی نیز روند نسبتاً رکودی پیش گرفته است. اگرچه بانک ها نیز فعالیت های اقتصادی غیر مرتبط با امور بانکداری و ساخت وساز را در سال های اخیر به اوج خود رسانده اند، اما فعالان عرصه ساخت وساز همچنان در درنگ و تردید، از شروع به کار در پروژه های جدید سر باز میزنند. در ساخت پروژه های مسکن مهر نیز آنچنانکه مطابق با هدف گذاریهای انجام شده در سال 93 بنا بود تا 90 درصد پروژه مسکن مهر شهرهای جدید به بهره برداری برسد و امیدواری از تحرک در احداث واحدهای مسکونی مشاهده شود، بدهیهای معوق پیش خریداران مسکن مهر برای واحد مسکونی نیمه کاره، پیمانکاران سازنده را با مشکلات پولی مواجه کرده است در نتیجه این نوع پروژه ها نیز معطل منابع مالی و آورده نقدی پیش خریداران جهت تکمیل هستند. به این ترتیب، هم اکنون روند ساخت وساز ها به جایی رسیده که بخشی از سازه های نیمه تمام مسکن مهر در این طرح، کاملاً متوقف شده و شاید فعال سازی دوباره آنها نیازمند هزینه بیشتری است. شروط سازندگان برای آغاز به کار کار شناسان خوش بین این بخش معتقدند که با توجه به رکود و عقب نشینی سرمایه داران از بازار ارز، ساخت وساز دوباره دوره رشد و تحرک را تجربه خواهد کرد. با این حال، گروه دیگری از کار شناسان معتقدند؛ با توجه به وضعیت عدم تعادل قیمتی در بازار عرضه و تقاضا، ادامه ساخت و ساز ها رکود سرمایه را در این بخش به دنبال دارد. مصداق آن نیز طرح مسکن مهری است که در سال های گذشته عامل مهمی برای تحرک میان سرمایه گذاران و ساخت وساز شد، اما هم اکنون به دلیل عدم تأمین مالی در رکود و تعطیلی به سر میبرد. از طرفی برخی سازندگان میگویند، شرایط مالیاتی، بیمه، قیمت های فعلی مصالح ساختمانی، نرخ دستمزد و... با تأمین سودآوری در تولید ساختمان های جدید چندان سازگار نیست و دولت باید اقدامی برای تعدیل شرایط صورت دهد تا سازندگان با اطمینان از بازگشت سرمایه ساخت و سازهای جدیدی را آغاز کنند. توقف سرمایه ها گفتگوی خبرنگار ما با پیمانکاران و فعالان عرصه ساخت وساز حاکی از آن است که این دسته از فعالان ترجیح میدهند در انتظار شرایط بهتر، به جای سرمایه گذاری در ساختمان های جدید بوده و صرفاً فعالیت خود را محدود به تکمیل پروژه های نیمه کاره نموده و یا سرمایه های خود را به بانک ها و سایر بازار ها منتقل کنند. در سال های گذشته سازندگان با توجه به شرایط ویژه مسکن مهر ساخت وساز جدیدی را آغاز کردند، به نحوی که طبق گزارش های آماری در این بازه زمانی تعداد آپارتمان های در حال ساخت در تهران تا 100درصد و در سایر شهر ها حداقل 50درصد افزایش پیدا کرد که پیش بینی میشود در صورت تکمیل سایر واحدهای نیمه کاره، این میزان به 160 درصد در تهران افزایش یابد. فعالان ساخت وساز دراین باره میگویند، ساختمان های فعلی در حال احداث مربوط به پروژه های سال گذشته بوده و علیرغم اخذ پروانه ساخت در سال گذشته، بسیاری در انتظار تغییر شرایط کلنگ ساخت و سازهای جدید را بر زمین نزده اند. صرفه ساخت وساز جدید یکی از فعالان انبوه ساز استان کرمانشاه در همین زمینه میگوید: تا زمانی که تغییری در کاهش نرخ تورم ایجاد نشود و ادعای مسئولان و متولیان این عرصه مبنی بر ارزان شدن مسکن ملموس نشود،دست اندرکاران و سرمایه گذاران ساخت وساز فعالیت جدیدی آغاز نخواهند کرد. سید مجید نیک نژاد نایب رئیس انجمن انبوه سازان استان کرمانشاه معتقد است: دولت باید تمام توان خود را برای کاهش نرخ تورم انجام دهد، چون در تورم های بالای 30 و 40 درصد هیچ سازنده و سرمایه گذاری حاضر نیست پول خود را در این بخش سرمایه گذاری کند. یکی دیگر از پیمانکاران ساختمانی نیز دراین باره میگوید: ما شخصی سازان و کارفرمایان با توجه به در نظر گرفتن شرایط از سه ماهه آغازین سال، سه ماه دوم را دوره خوبی برای سرمایه گذاری و تولید نمیبینیم، چون برای پروژه های عمرانی دولت پولی برای سرمایه گذاریهای جدید در اختیار ندارد . همچنین تمایلی در بخش ساخت و سازهای شهری به چشم نمیخورد. سید مرتضی هداوندی معتقد است: باید سرمایه وارد بخش ساخت وساز شود، اما تا زمانی که شاهد عدم همکاری سازمان هایی چون بیمه، مالیات و... باشیم ادامه کار و آغاز پروژه های جدید سودآور نیست در نتیجه در انتظار تغییر شرایط برای بهبود وضعیت میمانیم. اما مطابق آمارهای غیررسمی، از آنجا که به گفته فعالان ساخت، امسال میزان فعالیت در تکمیل پروژه های نیمه کاره و یا انتقال سرمایه به سایر بازارهای سودآور، بیشتر از نرخ سرمایه گذاری در حوزه ساخت و سازهای جدید است، میتوان گفت انگیزه و تمایل سرمایه گذاران ساختمانی به تولیدات جدید، منوط به تغییر شرایط اقتصادی در کشور، تحرک در صنعت ساختمان با هدف افزایش سودآوری است.