ساختمان سازی یا همسایه آزاری؟

صدای گوش خراش حاصل از ریختن آهن آلات در نیمه های شب و بعدازظهرها و گودبرداریهای طولانی با صداهای ناهنجار و مواردی از این قبیل همگی موجب سلب آرامش همسایگان شده و در یک کلام حقوق شهروندی را تضییع میکند. اما آیا همسایگان میتوانند از طرق قانونی با این قبیل سازندگان که در بیشتر موارد حقوق شهروندی همسایه خود را زیر پا میگذارند، برخورد کنند؟ در این رابطه نظر دو تن از کارشناسان حقوقی دادگستری را جویا شده ایم.

برای ساختمان سازی قانون داریم

بهروز فروغی نیا، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری با نگاهی حقوقی به این معضل که بیشتر کلانشهرهای کشور به آن مبتلا هستند، میگوید: مطابق مبحث 12 مقررات ملی ساختمان با عنوان ایمنی و حفاظت کار در هنگام اجرا که آخرین بار در سال 1392 ویرایش شده و حسب ماده 34 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه و کنترل و نظارت بر اجرای ساختمان و امور شهرسازی، مجریان ساختمان ها و تأسیسات دولتی و عمومی، صاحبان حرفه های مهندسی ساختمان و شهرسازی و مالکان و کارفرمایان، مکلف به اجرای آن هستند.

وی در ادامه می افزاید: «اشخاص یاد شده باید در اجرای عملیات ساختمانی برای تمامی ساختمان های مشمول قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، سلامت و بهداشت تمامی افرادی را که در مجاورت یا نزدیکی کارگاه ساختمانی عبور و مرور، فعالیت یا زندگی میکنند را مدنظر قرار دهند و از هرگونه آلودگی هوا، آب، خاک و نیز آلودگی صوتی ناشی از عملیات ساختمانی پرهیز کنند. در این زمینه مسئولیت نظارت عالیه بر اجرای ضوابط و مقررات ملی ساختمان در اجرای تمامی ساختمان ها و طرح های شهرسازی و عمرانی بر عهده وزارت مسکن و شهرسازی قرار داده شده است.»

این وکیل دادگستری با اشاره به حکم ماده 35 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بیان میدارد: «بدیهی است مراجع مربوطه نیز موظف به همکاری و اجرای تصمیم ها خواهند بود. ضمن اینکه طبق ماده 40 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، متخلفان از نظر کیفری نیز قابل تعقیب توسط مراجع قضایی هستند.» بنابراین به نظر میرسد قوانین و مقررات موجود میتواند از حقوق شهروندی اشخاص در مقابل مزاحمت های ایجادشده توسط کارگاه های ساختمانی حمایت کند.

در خصوص محدودیت تردد کامیون ها و تریلرها در ساعت هایی از شبانه روز در سطح شهر و نظر به اینکه برخی سازندگان با استناد به این محدودیت این حق را برای خود قائل شده تا قسمتی از مصالح ساختمانی پرخرج از جمله تیرآهن را در شب هنگام و در محل ساخت ساختمان تخلیه کنند، این امر به طور قطع باعث ایجاد سر و صدا و در نهایت مزاحمت برای ساکنان مجاور خواهد شد.

فروغی نیا دراین باره بیان میدارد: « مطابق مبحث 12 مقررات ملی ساختمان هرگونه اقدامی که باعث آلودگی صدا یا ایجاد مزاحمت برای ساکنان مجاور شود عملی خلاف قانون بوده و مالکان یا سازندگان این گونه اماکن این حق را ندارند که محدودیت تردد را بهانه ایجاد مزاحمت نمایند. به این خاطر سازندگان بهتر است مصالح مورد نیاز سنگین را به محل ساخت بنا حمل کرده و روزها با استفاده از تجهیزاتی همانند جرثقیل اقدام به تخلیه بار نمایند.»

مزاحمت های ساختمان سازی قابل پیگیری است

در زمینه ساعت کاری کارگاه های ساختمانی قانون مشخصی وجود ندارد. همچنین میزان ایجاد گرد و خاک منوط به ایجاد زباله یا میزان CPM گرد و خاک ایجاد شده است. در زمینه میزان دسی بل حاصل از سروصداهای ناشی از ساخت وساز نیز قانونی وجود ندارد، اما یک قانون کلی در این زمینه بیان میدارد هر نوع ساخت وساز نباید به همسایگان مجاور آزاری برساند ولی تعریف این که این آزار چیست در قانون وجود ندارد.

بهروز اسماعیل زاده، کارشناس دادگستری دراین باره میگوید: به طور معمول در صورت بروز شکایت در این گونه موارد محاکم از یک کارشناس در زمینه میزان سروصدا، گردو خاک، آلاینده ها و تکه های فوم پخش شده در هنگام انجام کار نظرخواهی میکنند که آیا میزان موارد یاد شده مطابق عرف معمول است یا خیر و با همین مواردی که فقط در عرف وجود دارد شاید بتوان از ایجاد مشکل پیشگیری کرد. وی در ادامه میافزاید: « در صورت وجود شکایت، دادگاه فرد مورد تأیید خود را به محل مورد نظر میفرستد و میزان ذرات آلاینده توسط وی اندازه گیری میشود. اگر مشکلات بیش از حد باشند غیرمجاز تلقی میشوند. در زمینه صدا هم میزان دسی بل غیرمجاز اندازه گیری میشود. گفتنی است این افراد مورد تأیید قوه قضائیه هستند که قابلیت تشخیص موضوع را به لحاظ علمی دارند و از کارشناسان رسمی هستند.»

به گفته اسماعیل زاده پس از بررسیهای لازم چنانچه میزان آلاینده ها مطابق عرف نباشد دادگاه از سازنده درخواست میکند آزار و اذیت به وجود آمده را قطع کرده و با توجه به میزان خسارت وارده که توسط کارشناس برآورد میشوند، محاکم مربوطه دستور به دریافت خسارت از سازنده میدهند. با وجود این در کشور ما این گونه مسائل در همان ابتدای امر به دلیل اینکه با ایجاد درگیری و طرح پرونده در دادگاه، سازندگان متحمل خسارت خواهند شد، حل و فصل میشوند، زیرا در غیر این صورت به دلیل وجود پرونده قضایی، شهرداری دستور قطع ساخت وساز میدهد و سازنده بلافاصله به فکر حل مسئله میافتد تا از بروز خسارت ها جلوگیری کند.

آرامش شهروندان زیر چرخ های کامیون ها

برخی از تماس هایی که توسط شهروندان در ساعت های پایانی شب یا پس از نیمه شب با پلیس 110 گرفته میشود، در زمینه تخلیه بار از سوی خودروهای سنگین است که همیشه با صداهای هولناکی همراه هستند. ساعت هایی که بسیاری از شهروندان ممکن است در حال استراحت یا خواب شبانه باشند. اسماعیل زاده با اشاره به اینکه سازندگان، آهن آلات را در خارج از محدوده شهر تهران خریداری میکنند، میگوید: «تریلرها و کامیون هایی که پمپ و کمپرسور های بزرگ نیز حمل میکنند تنها میتوانند در فاصله زمانی ساعت 12 تا 6 صبح در روزهای عادی و 10 شب تا 6 صبح در روزهای تعطیل تردد کنند. در غیر این صورت توسط پلیس راهور متوقف و جریمه میشوند. در پی تماس تلفنی همسایگان در خصوص آزار و اذیتی که به دلیل تخلیه بارهای سنگین میبینند پلیس با مراجعه به محل و آگاهی از محدودیت ساعت های تردد این خودروها تنها میتواند به تذکر شفاهی بسنده کند و هیچ اقدام اجرایی را نمیتواند به عمل آورد».

این کارشناس رسمی دادگستری در پاسخ به این سؤال که در کشور های دیگر این مشکل چگونه رفع میشود، بیان میدارد: «تکنولوژی ساخت ساختمان در کشورهای پیشرفته بسیار متفاوت است. در اغلب این کشورها قطعات ساختمان ها به صورت پیش ساخته است و حتی عملیات مونتاژ هم در محل ساخت قطعات انجام میشود. در کشورهای پیشرفته ابزارهایی به کار میروند که هیچ گونه سروصدایی ایجاد نمیکنند مگر در حاشیه شهرها که خانه ها از یکدیگر فاصله های زیاد دارند ولی در شهرهای پرجمعیت ساخت وسازها بدون ایجاد مزاحمت های صوتی و گرد و خاک است.»