توپ را به میدان دیگری نیندازید

این روزها کیفیت ساختمان ها و به دنبال آن تخلفات حین کار چالش مهمی در حیطه ساخت وسازهاست که تنها در سایه اجرای قوانین و نظارت واقعی بر آن محقق میشود و ازاین رو سازمان ها و ارگان های ذیربط علاوه بر تدوین قوانین، نظارت و کنترل بر آن را در دستور کار قرار داده اند، اما علیرغم تعدد نهادهای نظارتی مسئول، با بروز یک تخلف یا حادثه در ساختمان سازی، سازمان های متولی توپ نظارت را به زمین یکدیگر میاندازند. اظهارات شهردار تهران در هفدهمین اجلاس هیئت عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان در باب کیفیت ساخت وسازها ازاین دست موارد است. به گفته قالیباف «مردم ما به ساخت وساز شهری و ساختمان سازی در شهر اعتماد ندارند. به نحویکه هر ساخت وساز و گودبرداری که اتفاق میافتد، چندین همسایه اطراف آن احساس نگرانی میکنند. حتی بسیاری از افراد زمانی که احساس میکنند ساختمان کناری آنها قصد ساخت وساز دارد، اگر توان مالی داشته باشند تصمیم میگیرند تا جای دیگری را اجاره کنند و تا زمانی که این ساختمان به مرحله سفت کاری نرسیده است، درجای دیگری سکونت داشته باشند. این واقعیتی است که در شهر وجود دارد و نباید تعارف کنیم.وی همچنین با بیان اینکه ساخت وسازهای ما از کیفیت مناسب و قابل قبولی برخوردار نیست، عنوان کرد: ما نمیتوانیم بگوییم کیفیت زندگی را در شهر ارتقاء میدهیم در شرایطی که نتوانیم کیفیت ساختمان ها را ارتقاء دهیم». هرکسی با یک پروانه اشتغال ساختمان 10 طبقه می سازد دراین باره نماینده شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی در شورای تدوین مقررات ملی وزارت راه و شهرسازی به خبرنگار پیام ساختمان گفت: کیفیت ساختمان به دو موضوع برمیگردد، نحوه اجرا و دیگری شیوه استفاده از مصالح در ساختمان سازی که در این موارد تنها سازمان نظام مهندسی ساختمان نمیتواند دخیل باشد بلکه سایر سازمان ها و نهادهای ذیربط نیز دارای مسئولیت هستند. محمدرضا اسماعیلی افزود: در بحث کیفیت ساختمان علاوه بر کیفیت فیزیکی، کیفیت معماری داخلی و محیطی آن هم مهم است، آیا تاکنون در این مورد به اندازه کافی تأکید شده است. در رابطه باکیفیت ساخت وسازها و رعایت اجرای ضوابط شهرسازی و مقررات ملّی ساختمان، نمایندگان شهرداری نیز با انجام بازرسی، مسئول بررسی و کنترل پروانه ، اسناد و نقشه های ساختمانی هستند. وی تصریح کرد: به گفته شهردار محترم ما در گودبرداری مشکل داریم، بنده هم تایید میکنم به این دلیل که نتوانسته ایم بحث کنترل را ساماندهی کنیم، ملاک ما شده یک برگ کاغذ به عنوان مدرک و به این ترتیب به هرکسی با داشتن یک پروانه اشتغال اجازه دادیم در یک ساختمان 10 طبقه هم ساخت وساز کند. شهرداری باید در گودبرداری نقشه ها را کنترل کنند عضو شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی با اشاره به مسئولیت شهرداری در بحث نظارت بر گودبرداری و مبحث 7 مقررات ملی ساختمان گفت: علیرغم اینکه دستورالعمل های زیادی در این زمینه داریم کدامیک را شهرداری اجرایی میکند؟ یکی از وظایف شهرداری این است که هنگام گودبرداری ابتدا نقشه ها را کنترل کند. نماینده شهرداری باید با حضور در محل مجری و ناظر را شناسایی کند و به اتفاق کارفرما از جزئیات یک صورت جلسه تنظیم کنند تا اجازه داده شود که لودر یا بیل مکانیکی وارد عملیات گودبرداری شود. اسماعیلی افزود: اینها مسائلی است که باید همه نهادهای مرتبط برای حل آن دست به دست هم دهند انداختن توپ به میدان یک نهاد دیگر راهکار ما نیست، بلکه لازم است در کنار هم بنشینیم چالش ها و راهکارها را بررسی کنیم که خوشبختانه شهردار نیز به آن اشاره کردند و ما نیز از آن استقبال میکنیم. این کارشناس ارشد طراحی شهری بیان داشت: در دهه 40 در یک قانون شهرداری مقررشده در پروانه ساختمان، نام طراح و ناظر موردنظر در پروانه قید و بعد پروانه صادر میشود که ناظر آن مشخص شود ولی الآن مهم تر از نقش ناظر، نقش مجری ساختمانی است.وی گفت: به نظر بنده بحث ناظر حاکمیتی و مربوط به وزارت راه و شهرسازی است که میتواند آن را به سازمان نظام مهندسی تفویض اختیار کند چون پتانسیل نیروی انسانی متخصص در اختیار این وزارتخانه نیست. در شهر تهران بالغ بر 60 هزار مهندس وجود دارد، این افراد میتوانند در بحث نظارت اعلام آمادگی کنند، بعد میتوان به عنوان مثال ناظری با 35 سال سابقه را مسئول نظارت برساخت پروژه ای مثل هتل نمود، او نیز این وظیفه محوله را با تشکیل یک تیم نظارتی ساماندهی میکند .. عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان خراسان رضوی همچنین با اشاره به موضوع تناسب میان حق الزحمه مهندسان ناظر و نظارت بر کیفیت ساختمان ها افزود: تمام مشکلات همین است که میخواهند مهندسان ناظر با ارزان ترین نرخ تعرفه، خدمات ارائه کنند. مدیریت واحد در نظارت نداریم اسماعیلی با بیان اینکه ارتقای کیفیت ساختمان به عوامل زیادی بستگی دارد، عنوان کرد: در این زمینه ایجاد مدیریت واحد در نظارت، کنترل و کیفیت ساختمان ضروری است که متأسفانه در حال حاضر وجود ندارد. این کارشناس ارشد طراحی شهری تصریح کرد: نکته دیگر دخالت افراد غیر ذیصلاح در مباحث تخصصی است، به عنوان مثال در معماری ساختمان، فقط بحث سرپناه مدنظر نیست، این سرپناه نیاز به یکسری استانداردهای معماری مانند نور مناسب ، ایمنی هنگام بروز خطراتی چون زلزله و ... دارد درحالیکه اکنون مدنظر ما فقط داشتن سرپناه است. همان اتفاقی که برای مسکن مهر افتاد و فارغ از زیرساخت های روبنایی و زیربنایی در هر مکان فاقد امکانات مسکن ساختیم، مردم را از روستاها به این مکان ها منتقل کردیم و یکسری از ساختمان ها هم که راکد مانده اند. وی افزود: اگر به بحث کیفیت میپرداختیم، آیا ما به اندازه کافی نیروی کارگر ماهر داشتیم که برای 5 میلیون مترمربع یا بیشتر طی یک زمان 3 ساله واحد مسکونی بسازیم؟ درحالیکه افراد غیر ذیصلاح بسیاری وارد این حیطه شدند. همچنین به استفاده از فناوریهای نوین ساختمانی تأکید شد بدون آنکه این فناوریهای نوین معرفیشده و حتی کارگر ماهر برای استفاده از آن تربیت شود.از طرفی چقدر برای نظارت بر پروژه ها هزینه اختصاص داده شد و نقش طراحی در آن کمرنگ شد. اینها همه مباحثی است که در کیفیت اجرای ساختمان ها اثر میگذارد. توان کافی در نهاد کنترلی وجود ندارد اسماعیلی تأکید کرد: بنده به عنوان یک شهروند و یک مهندس اگر در خانه همجوارگودبرداری شود بدون معرفی مجری و مهندس ناظر اجازه گودبرداری نمیدهم. این موضوع باید جزو مطالبات مردم باشد و اگر لودری مشغول به کار شد، مسئولین شهرداری وظیفه دارند از نقشه آن، مهندس ناظر و مجری طی صورت جلسه ای گزارش و امضا اخذ کنند سپس پروژه آغاز شود. وی با بیان اینکه تنسیق امور در نهاد کنترلی در تمام زمینه ها چون تولید مصالح واقعاً وجود ندارد، گفت: در بحث کنترل نیز ما قدرت کافی نداریم، درصورتیکه دولت یا سایر نهادهای مسئول باید به جای ورد به بحث سرمایه گذاری و... نقش نظارت و کنترلی خود را انجام دهند و مسئولیت را از مدیران ذیربط بخواهند. به گفته اسماعیلی سازمان نظام مهندسی از معدود نهادهایی است که در صورت احراز شدن تخلف، با تشکیل شورای انتظامی ابتدا نیروی خود را توبیخ میکند اما بقیه نهادهای نظارتی این چنین عمل نمیکنند، درحالیکه برای رسیدن به نتیجه نهایی همه نهادها باید همگام پیش بروند. وی معتقد است: ما در فاز صفر مطالعاتی مشکل داریم و هرچند دیر اما باید بازنگری جدی در بحث کنترل کیفیت ساختمان و نظارت بر آن داشته باشیم و نباید داشته هایمان را به خاطر عدم مدیریت صحیح از دست بدهیم. در کنار سایر نهادها، سازمان نظام مهندسی هم در درون خود مشکلی دارد که باید حل شود.