انواع مخازن توزیع آب

کد مطلب : 2659 در سیستم های آب رسانی شهری،مخازن توزیع یا مخازن سرویس برای مقاصدی چون ذخیره سازی آب، متعادل سازی جریان یکنواخت تغذیه (ورودی) و جریان نایکنواخت مصرف (خروجی) و نیز تأمین و متعادل سازی، فشار طراحی و احداث میشوند. نظر به اینکه بخش قابل توجهی از هزینه پروژه های آب رسانی شهری را احداث خازن تشکیل میدهد مهندس طراح باید اطلاعات کافی از اهداف، تأسیسات، ظرفیت بهینه و عملکرد این مخازن داشته باشد. در این بخش ابتدا انواع و ویژگیهای مخازن سپس محاسبات ظرفیت آنها و در پایان جانمایی و تحلیل هیدرولیکی سیستم های دارای یک یا چند مخزن موردبحث قرار میگیرند.انواع مخازنمخازن ازنظر موقعیت نسبت به سطح زمین به دودسته تقسیم میشوند: مخزن زمینی که روی زمین به صورت مدفون یا نیمه مدفون ساخته میشود و مخزن پایه دار یا هوایی که روی پایه قرار میگیرد.مخازن توزیع ازنظر موقعیت نسبت به سطح منطقه مصرف کنندگان به طورکلی نیز به دودسته تقسیم میشوند: مخزن سطحی که اختلاف ارتفاع چندانی با سطح منطقه مصرف کنندگان ندارد و معمولاً درسطح زمین مستقر میشود و نوع دوم مخزن مرتفع که بالاتر از سطح منطقه مصرف کنندگان توسط پایه های بتنی یا فلزی (به صورت مخزن پایه دار یا هوایی) و یا تپه ماهورهای داخل و اطراف شهر (به صورت مخزن زمینی) قرار دارد.مخازن ازلحاظ شکل هندسی معمولاً به دو نوع مخازن استوانه ای و مخازن مکعب مستطیلی تقسیم میشوند. ازلحاظ برنامه ریزی بهره برداری مخازن به صورت دوقلو ساخته میشوند. به عنوان مثال به جای ساخت یک مخزن 6 هزار مترمکعبی دو مخزن 3 هزار مترمکعبی در کنار هم و یا چسبیده به یکدیگر ساخته میشود.تغذیه و برداشت آب از هر مخزن ممکن است با دو لوله مجزا و یا یک لوله مشترک صورت پذیرد. اگر تغذیه و برداشت آب توسط یک لوله انجام شود مخزن را شناور روی سیستم مینامند. مخزنی که ارتفاع بلندی آن از قطرش بیشتر باشد لوله قائم نامیده میشود.وقتی شبکه توزیع آب را با نیروی ثقلی از مخازن توزیع دریافت کند شبکه ثقلی نامیده میشود، بنابراین هر شبکه ثقلی باید مجهز به مخازن مرتفع باشد تا آب بتواند به طور ثقلی در شبکه جریان یابد. برای برقراری جریان آب در شبکه ای که مجهز به مخزن مرتفع نیست از پمپ استفاده میشود و این نوع شبکه را شبکه پمپاژ شده مینامند . شبکه ای که برای جریان آب در آن از مخزن مرتفع و پمپاژ استفاده شود شبکه ثقلی – پمپاژ شده نامیده میشود.دلایل ذخیره آبمخازن توزیع برای اهداف مختلفی در شبکه های توزیع طراحی و اجرا میشوند. نخست به منظور ذخیره سازی آب به سه صورت: الف) ذخیره آتش نشانی: دسترسی فوری به مقدار زیاد آب برای آتش نشانی ایمنی جامعه را افزایش داده و موجب کاهش نرخ بیمه آتش سوزی میشود.ب) ذخیره متعادل سازی: پمپ ها و تصفیه خانه معمولاً یکنواخت بهره برداری میشوند لذا دبی خروجی آنها تقریباً ثابت است درصورتیکه مصرف در شبکه های توزیع تحت تأثیر نوسانات لحظه ای قرار دارد. ذخیره متعادل سازی در مواقع کم بودن مصرف در شبکه مازاد آب را ذخیره و در مواقع زیاد بودن مصرف مازاد نیاز را تامین میکند.ج) ذخیره اضطراری: ذخیره کافی آب در سیستم تأمین آب شبکه را در مواقع قطع انتقال آب از منبع تضمین میکند.دومین دلیل ذخیره سازی به منظور تأمین فشار آب است:الف) متعادل سازی فشار در سیستم توزیع استقرار مخازن مرتفع در نقاط پرمصرف، منجر به کاهش نوسان های فشار ناشی از مصرف میشود.ب) افزایش فشار در نقاط دوردست : استقرار مخازن توزیع در نقاط دور از ایستگاه های پمپاژ یا خطوط اصلی به اصلاح فشار شبکه در آن مناطق منجر میشود . چنین اصلاحی را میتوان با پمپ های تقویتی نیز انجام داد.ج) متعادل سازی هد روی پمپ : استقرار مخزن مرتفع نزدیک به ایستگاه های پمپاژ منجر به یکنواخت تر شدن پمپاژ میشود و انتخاب پمپ ها و بهره برداری از آنها را در بالاترین سطح کارایی میسر میسازد.