تعاریف زیادی در مورد پکیج آورده شده ولی در اصل و به صورت اختصار می توان پکیج را یک موتور خانه کوچک و کم مصرف توصیف کرد. در واقع پکیج یک وسیله خانگی است که نه تنها آب گرم مصرفی خانه را فراهم می کند بلکه با ایجاد مداری گرمایشی باعث ایجاد گرمایش در خانه ها و یا ادارات می شود.
در قدیم این موتورخانه ها بودند که یک سیستم بزرگ اقدام به گرم کردن منبعی از آب گرم بودند و سپس با مداری بزرگ آب گرمی را روانه سیستم های گرمایش خانه که عمدتا رادیاتور بود ارسال می کردن و همین موضوع گرمایشی به همراه داشت.
پکیج یک وسیله مکانیکی الکترونیکی است که بواسطه یک مشعل کوچک همان کار را در مدار کوچک تر انجام می دهد و باعث گرم شدن آب می شود. سیکل پکیج ها دو منظوره است. یعنی هم آب گرم مصرفی را فراهم می کند و هم آب گرم مدار گرمایش را تولید می کند.
تولید آب گرم مصرفی توسط پکیج
آب گرم مصرفی همان آب را گویند که برای شستن ظروف و یا دوش از آن استفاده می کنید. قبلا و حتی در بسیاری از خانه های فعلی هنوز هم وظیفه آب گرم کردن به عهده آبگرمکن بود. وقتی آب گرم مصرفی باز می شد سنسور آبگرم کن این موضوع را به مشعل اطلاع می داد، آب گرم که از طریق آبگرمکن به شیر ها ارسال می شود با چرخش در مبدل آبگرمکن گرم می شد و از لوله ها خارج می شد.
کمی زمان می برد که آب گرم شود. دلیل آن هم این بود که آب باقی مانده در مسیر باید از لوله خارج می شد تا آب از جایی که در مبدل آبگرم کن گرم شده به خروجی برسد و آب گرم تامین شود.
این موضوع دقیقا در پکیج هم اتفاق می افتد. وقتی آب گرم باز می شود سنسوری به نام سنسور فشار مشعل را روشن می کند و مشعل آب وارد شده به مبدل را گرم می کرد تا از لوله خارج شود. طبیعتا زمان بر هم خواهد بود تا آب گرم به خروجی برسد.
تولید آب گرم گرمایش در پکیج
پکیج ها یا یک مبدله هستند و یا دو مبدله. تک مبدل ها از یک مبدل استفاده می کنند تا آب گرم مصرفی و آب گرم گرمایش را تولید کنند. پکیج های دو مبدله این وظیفه را بواسطه دو مبدل جداگانه انجام می دهند.
اصول کار آنها هر چند خیلی پیچیده نیست ولی نیازی به توضیحات زیادی دارد که خیلی به کار مصرف کننده نمی آید مگر اینکه پکیج مشکلی داشته باشد و نیاز به تعمیر پکیج وجود داشته باشد و تعمیرکاری در نزدیکی شما نباشد.
همین قدر بدانید که در هر دو پکیج به هیچ عنوان آب گرم مصرفی و آب گرم گرمایش با هم تلاقی ندارند و مخلوط نمی شوند. در تک مبدل یک راه ورود آب گرم مصرفی و یک راه برای ورود آب گرم گرمایش وجود دارد در مبدل وجود دارد. یعنی مبدل دو راه خروج دارد. یکی مدار گرمایش و دیگری لوله ای که آب گرم مصرفی را تامین می کند.
در زمستان نیاز است تا آب گرم گرمایش مرتب در دسترس باشد. بنابراین پکیج تقریبا تمام مدت در حال کار است تا آب گرم گرمایش را تولید کند. اما آب گرم مصرفی چگونه تولید می شود؟
به محض باز شدن آب گرم مصرفی طبق فرمانی که سوئیچ جریان آب به برد می دهد آب گرم گرمایش برای لحظه ای متوقف می شود تا بار حرارتی دستگاه برای تامین گرمایش آب مصرفی صرف شود.
آب سیستم گرمایش متوقف می شود و چرخشی نخواهد داشت. شعله ولی با شدت بالاتری کار می کند تا آب مصرفی گرم شود. حال وقتی آب گرم بسته شد دوباره مدار گرمایش شروع به فعالیت می کند.
در حالت تابستانه اما اینگونه نیست. سوئیچ جریان وقتی آب مصرفی باز می شود دستور روشن شدن مشعل را می دهد تا آب گرم مصرفی گرم شود. طبیعی است که آب که بسته شد شعله هم خاموش می شود.
در نوع دو مبدله آب گرم مصرفی در مبدل دیگری گرم می شود و تنها پمپ دستگاه با جریان دادن آب مصرفی در کنار آب گرمایش و بدون قرار دادن آب مصرفی در مجاورت شعله آب را گرم می کند که این موضوع باعث رسوب گیری کمتر در دستگاه دو مبدل می شود.
پکیج چگونه کار می کند؟
پکیج های تک مبدله
در این نوع پکیج ها با یک مبدل هم آب گرم مصرفی و هم آب گرم گرمایش تولید می شود. در واقع یک مشعل وجود دارد و یک مبدل . وقتی شیر آب مصرفی گرم باز می شود فلوتری که در پکیج نصب شده است اولویت را به آب گرم مصرفی می دهد و در واقع مبدل به حالت دوبل در می آید و شعله با قدرت آب را گرم می کند تا از طریق خروجی برای مصرف آماده شود.
در این حالت پکیج تفاوتی با عملکرد آبگرمکن ندارد . در صورتیکه زمستان باشد این فرآیند توسط شیری به نام شیر سه طرفه کنترل می شود. در این حالت وقتی آب گرم مصرفی در حال گرم شدن است شیر سه طرفه مسیر رادیاتور ها را می بندد تا آب با تمرکز آب مصرفی تنها گرم شود.
در پکیج های تک مبدله یک پمپ تعبیه شده تا عملیات گردش آب را در سیستم گرمایش انجام دهد. بنابر این وقتی پکیج تنها در سیستم گرمایش کار بکند این پمپ کار می کند که یعنی در تابستان ها این پمپ از مدار خارج می شود و وقتی پکیج در حالت گرم کردن آب گرم باشد نیز از مدار موقتا خارج می شود.
وقتی مدار گرمایش رادیاتور ها فعال شود شیر سه طرفه مسیر رادیاتور ها را باز می کند و پمپ وارد عمل می شود. این پمپ آب را در یک سیکل به چرخش در می آورد . در نتیجه آب مرتبا در یک سیکل بسته می چرخد.
هر بار از یک مسیر آب وارد رادیاتور ها می شود که شیر با باز کردن شیر بالای رادیاتور در واقع مسیر ورودی رادیاتور را باز کرده اید و شیر پایین رادیاتور مسیر برگشت آب به سمت پکیج است.
این آب مرتبا در سیکل خود می چرخد و در معرض شعله پکیج داغ می شود و این حرارت را به رادیاتور ها انتقال می دهد و دوباره به پکیج توسط پمپ باز می گردد. در نتیجه آب گرمایش همیشه ثابت است و یا بهتر است بگوییم باید ثابت باشد تا در حال چرخش در این مدار گرم شده و حرارت خود را به رادیاتورها انتقال دهشد.
حتی در حالتی که رادیاتور ها خاموش هستند و یا سیستم گرمایش کار نمی کند باز هم آب سیکل گرمایش پکیج بر روی 1.5 بار همچنان در پکیج باقی می ماند تا زمانی که سیستم گرمایش دوباره به کار بیافتد.
بهتر است هیچ گاه این آب خالی نشود چرا که به دلیل اینکه آب رسوب دارد اگر مرتبا خالی و پر شود این رسوبات در مبدل تجمع می کنند و باعث گرفتگی مبدل می شوند در حالی که اگر تنها یک بار بارگیری شود آنقدر رسوب ندارد که باعث گرفتگی مبدل شود.
اما باید در نظر داشته باشید که به دلیل اینکه پکیج های تک مبدله هر دو وظیفه آب گرم و گرمایش را انجام می دهند و آب گرم مصرفی با شعله مستقیم در ارتباط است باعث می شود رسوب گیری نهایتا در این مبدل ها و در مسیر آب گرم مصرفی زیاد باشد.
پکیج دو مبدله
این نوع پکیج ها همانگونه که از نامشان مشخص است دارای دو مبدل هستند. مبدل اصلی و یک مبدل به نام مبدل صفحه ای .
مبدل اصلی کار گرمایش سیستم گرمایشی را انجام می دهد و مبدل ثانویه و یا صفحه ای کار گرمایش آب مصرفی را عهده دار است.
در این پکیج ها وقتی آب مصرفی گرم باز می شود پمپ گردش آب شهر را در مبدل صفحه ای و یا ثانویه ایجاد می کند . در مبدل های ثانویه شعله ای وجود ندارد ولی وقتی پمپ آب را در مجاورت آب گرم گرمایش بواسطه چرخش آب قرار می دهد آب مصرفی گرم می شود.
در این پکیج ها دبی عبوری آب ثابت است و کنترل دمای سیال بهتر اتفاق می افتد و نتیجتا آب مصرفی بهتر گرم می شود. بزرگترین حسن این نوع پکیج ها نسبت به پکیج های تک مبدل قرار نگرفتن آب گرم مصرفی تحت شعله مستقیم می باشد. موضوعی که ایجاد رسوب را تا حدود بسیار زیادی کاهش می دهد و طول عمر پکیج به مراتب بالاتر می رود.
پکیج احتراق بسته
احتما به غیر از تک مبدله و دو مبدله با اصطلاح پکیج احتراق بشته هم مواجه شده باشید. این پکیج ها که نسل جدیدتری از پکیج هستند ایمنی بالاتری دارند زیرا از یک فن به منظور تخلیه محصولات احتراق خود استفاده می کنند.
در واقع این پکیج ها یک فن برای تخلیه دود دارند که کار تامین هوا را نیز برای احتراق بر عهده دارد. اگر دودکش های دو جداره پکیج را دیده باشید متوجه می شوید که این دودکش ها دو راه دارند. یک لوله که در درون لوله دیگری قرار گرفته و یک سری دودکش خاص دارند.
در نصب این پکیج ها الزاما نیازی نیست که دودکش مستقیم رعایت شده باشد و می توان از زانو هم استفاده کرد زیرا دود توسط فن خارج می شود. پکیج هایی که فورا با یک زانو دودکش آنها به سمت بیرون هدایت شده از این دست هستند. این دودکش ها را به دود کش کوآکسیکال هم می نامند.
تعبیه و نصب صحیح این دودکش ها اهمیت زیادی دارد و در هنگام تعمیر پکیج نیز باید به خوبی دوباره وضعیت دودکش بررسی شود.
نگرانی عمده ای که درباره این پکیج ها وجود دارد این است که اگر برق قطع شود دود آن چه می شود . در جواب باید گفت اصلا جایی برای نگرانی وجود ندارد . با قطع برق سیستم ایمنی این پکیج ها گاز را هم قطع می کند.
تفاوت پکیج با آبگرمکن
پکیج هر چند کار تولید گرمایش خانه را انجام می دهد ولی در کنار این کار آب گرم مصرفی را هم تولید می کند.
بنابراین پکیج و آبگرمکن یک نکته اشتراک دارند و آن هم تولید آب گرم مصرفی بواسطه شعله و مبدل است. آبگرمکن ها به هیچ عنوان قادر به داشتن سیکل گرمایش نیستند و تنها آب مصرفی را گرم می کنند. در حالی که پکیج ها عمدتا آب گرم گرمایش را تولید می کنند و با کمک مبدل و یا پمپ موجود در دستگاه آب گرم مصرفی را هم یا به شکل همان فرآیند آبگرم کن یعنی قرار دادن آب مصرفی در مسیر شعله و یا بواسطه قرار دادن آب گرم مصرفی در مجاورت آب گرم گرمایش آب گرم مصرفی را تولید می کنند.
آبگرمکن ها اگر از نوع مخزنی باشند طبیعتا جایگاهی برای ذخیره آب دارند که پکیج ها ندارند و البته قدرت تولید آب گرم در پکیج ها تا حدودی بیشتر است.
امروزه با وجود تولید و در دسترس بودن پکیج و شرایط ایمنی بالاتر این دستگاه ها کمتر کسی به سراغ آبگرمکن می رود. با داشتن یک پکیج در خانه به راحتی می توانید سیستم های گرمایشی خود اعم از رادیاتور ها ، گرمایش از کف و یا داکت اسپلیت های خود را گرم کنید. این موضوع زمانی جالب تر می شود که انواع سیستم های گرمایشی در قالب تنوع زیاد رادیاتور ها در بازار وجود داشته باشد که در مقاله انواع رادیاتور ها به آن پرداختیم.
به یاد داشته باشید با خرید آبگرم کن باید فکری هم برای گرمایش بواسطه بخاری و یا موتور خانه بکنید ولی با داشتن پیکیج همه نیاز های گرمایشی شما مرتفع خواهد شد. در نتیجه میزان مصرف انرژی پکیج شاید در یک نگاه از آبگرمکن بیشتر باشد ولی وقتی تمامی سیستم های گرمایشی خود را تنها با یک سیستم جایگزین کنید خودتان متوجه می شوید که چقدر هزینه های شما کاسته شده است.